 |
Julian Tuwim
(ur. 13 września 1896 w Łodzi - zm. 27 grudnia 1953)
Poeta, pisarz, tłumacz, autor tekstów piosenek, skeczy i wodewili. Współzałożyciel kabaretu literackiego „Pod Picadorem” i grupy poetyckiej „Skamander”. Autor popularnych wierszy dla dzieci, takich jak „Lokomotywa”, „Pan Hilary”, „Słoń Trąbalski” czy „Rzepka”. Twórca takich „Hitów” jak „Miłość ci wszystko wybaczy”, „Wspomnienie”, „Życie moje”. Spod jego pióra wyszły również „Kwiaty polskie” i „Bal w operze”.
Tuwim interesował się nie tylko językiem, ale również przyrodą, astronomią i magią - o mały włos nie wysadził kamienicy przy ulicy Struga 40 w Łodzi podczas jednego z eksperymentów. Na pamiątkowej tablicy umieszczonej na owej kamienicy możemy przeczytać "Syn robotniczej Łodzi".
Zapraszamy do Łodzi: na ławeczkę Tuwima, na naszą tuwimową trasę i do wierszy odkrywanych ponownie lub po raz pierwszy...
|
"Matka"
Jest na łódzkim cmentarzu,
Na cmentarzu żydowskim,
Grób polski mojej matki,
Mojej matki żydowskiej.
Grób mojej Matki Polki,
Mojej Matki Żydówki,
Znad Wisły ją przywiozłem
Nad brzeg fabrycznej Łódki.
Głaz mogiłę przywalił,
A na głazie pobladłym
Trochę liści wawrzynu,
Które z brzozy opadły.
A gdy wietrzyk słoneczny
Igra z nimi złociście,
W Polonię, w Komandorię
Układają się liście.
II
Zastrzelił ją faszysta,
Kiedy myślała o mnie,
Zastrzelił ją faszysta,
Kiedy tęskniła do mnie.
Nabił - zabił tęsknotę,
Znowu zaczął nabijać,
Żeby potem... - lecz potem
Nie było już co zabijać.
Przestrzelił świat matczyny:
Dwie pieszczotliwe zgłoski,
Trupa z okna wyrzucił
Na święty bruk otwocki.
Zapamiętaj, córeczko!
Przypomnij, późny wnuku!
Wypełniło się słowo:
"Ideał sięgnął bruku".
Zebrałem ją z pola chwały,
Oddałem ziemi-macierzy...
Lecz trup mojego imienia
Do dziś tam jeszcze leży.
Miejsce
Nowy cmentarz żydowski powstał w 1892 roku i na obszarze 39,6h pochowanych jest około 160 000 osób. Spoczywają tu zasłużeni dla rozwoju miasta m.in. fabrykanci, lekarze czy politycy. Znajdziemy tu np. grobowce Poznańskich, Barcińskich, Rosenblattów czy Stillerów, nagrobki dr Seweryna Sterlinga, malarza Stanisława Heymana czy rodziców kompozytora Artura Rubinsteina. Pierwszy cmentarz żydowski był w Łodzi już w 1811 roku przy ulicy Wesołej, jednak w latach 50. zbudowano na jego terenie osiedle, a dzisiaj przebiega tamtędy ulica Zachodnia.
Julian Tuwim zmarł w Zakopanem 27 grudnia 1953 na atak serca i pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. W Łodzi zaś znajduje się grób rodziców poety. Ojciec zmarł w 1935 roku, a matka po śmierci męża załamała się psychicznie. Po odejściu ojca poeta co roku przyjeżdżał do Łodzi w rocznicę jego śmierci. Wspominał go w wierszu "Gawęda rymowana o ojcu i synu..." oraz w liście do znajomego: Nosi jasne, krótkie palto, brązowy kapelusz i getry. Kiwa na mnie palcem, więc żegnam się z Tobą i wychodzę. Idziemy razem do domu, a idąc drżę cały czas, że Ojciec nagle upadnie na ulicy i umrze. Do 1935-go roku dręczył mnie ten nieustanny strach o jego życie. Aż doprawdy umarł - ale "normalnie", po chorobie i operacji. Leży teraz na łódzkim cmentarzu. W 1935 roku Tuwim wspominał też: Ojciec i Matka, dobrzy, cisi, skromni ludzie. Nie wywierali na mnie żadnego nacisku, pozwalali mi zawsze iść swoją drogą. (...) W domu nie było tzw. tradycji żydowskiej, ani nic w tym rodzaju. Rosłem wolny i nieskrępowany pod żadnym względem. Adela Tuwim przebywała w klinice psychiatrycznej w Otwocku i tam została zamordowana przez hitlerowców w 1942 roku. Po ustaleniu miejsca pochówku, przeprowadzono ekshumację i dopiero wtedy spoczęła ona na nowym cmentarzu żydowskim. Na pogrzeb poeta przyjechał w towarzystwie najbliższej rodziny i była to jego ostatnia wizyta w Łodzi.
Nagrobek, który postawił rodzicom Tuwim został zniszczony przez wandali i odbudowało go w latach 70. Towarzystwo Przyjaciół Łodzi. Pierwotny wygląd został przywrócony w 2013 roku ze środków Wydziału Gospodarki Komunalnej UMŁ. Zrekonstruowano grób niemalże przywracając mu oryginalny wygląd z lat. 50, a renowacja trwała półtora miesiąca. Od pierwowzoru odróżnia go umieszczony na nim fragment wspomnianego wiersza "Matka".
Aby odnaleźć skrytkę należy uzyskać kilka informacji. Nie trzeba przy tym wchodzić na teren cmentarza jednak polecam zobaczyć to niezwykłe miejsce oraz odwiedzić grób rodziców poety. Wejście znajduje się od ulicy Zmiennej, a w każdą pierwszą niedzielę miesiąca wstęp na teren cmentarza jest bezpłatny.
Aby poznać część potrzebnych liczb musisz zapoznać się bliżej z biografią rodziców Tuwima. A - dowiedź się, w którym roku urodził się ojciec Tuwima, B - to rok urodzenia matki poety, C - to rok, w którym szczątki matki spoczęły na cmentarzu. Ostatnią potrzebną liczbę poznasz odnajdując w okolicy cmentarza tablicę oznaczającą granicę Litzmannstadt-Getto - getta żydowskiego na terenie okupowanej przez Niemców Łodzi. Odejmij mniejszą liczbę od większej - to będzie D. Uzyskane informacje podstaw pod wzór:
W skrytce logbook, ołówek, certyfikaty dla trzech pierwszych znalazców oraz przedmioty na wymianę. UWAGA! Bardzo proszę wymieniać przedmioty za coś równie wartościowego, co sami chcielibyście w skrytce znaleźć! Nie wrzucamy śmieci, rachunków, cukierków i innych odpadków, które akurat były pod ręką.
Seria
Skrytka jest częścią serii Śladami Tuwima grupy GeoŁódź (znajdź nas na facebooku :). W części keszy znajdziesz wskazówki do kesza finałowego - Rzepka | Tuwim #20. Nie zapomnij zapisać!
Dodatkowo jeżeli zbierzesz 12 z 20 keszy serii uzyskasz prawo do używania logo serii w swoim profilu:
Skrytka powstała przy pomocy książki "Łódź Juliana Tuwima. Łódzkie korzenie poety" Ryszarda Bonisławskiego.
