HISTORIE VAN NIEUW
HERLAER: Inleiding
Ook St.
Michielsgestel kent natuurlijk een oude bewonings geschiedenis.
Op Ruimel zijn bewijzen gevonden van romeinse aanwezigheid, dus de
bewoning van de streek gaat al zeker terug tot het begin van onze
jaartelling. Het gebied zag er toen heel anders uit dan nu. Stel je
de Dommel voor als een sterk meanderende rivier die geregeld
overstromingen gaf. Verder veel broekland en daartussen
zandopduikingen en je krijgt een heel ander beeld dan bij de
gekanaliseerde rivier nu, hoewel het gebied Haanwijk, zoals het
officieel heet, ondanks de toegeslagen ruilverkaveling ook nu zeer
fraai is. Het landschap is schijnbaar van een heel andere periode
en oogt bijna achttiende eeuws, hetgeen natuurlijk ook komt door de
bebouwing: Nieuw Herlaer, Haanwijck, 't Vaantje en de oude
boerderijen geven dat idee.
NIEUW HERLAAR BEGINT
BIJ OUD HERLAAR
Als we de romeinse
tijd even vergeten, dan begint de geschiedenis van Nieuw Herlaar zo
rond 1300. De belangrijkste plek in de buurt is dan Out-Herlaer:
een versterkt kasteel op een zandopduiking en bestuurlijk centrum
van de streek. Van daaruit werden een aantal bestuurlijke zaken
geregeld voor de bisschop van Luik. Tot die bestuurlijke zaken
behoorde bijvoorbeeld het rechtspreken (de jurisdictie). Omdat de
leenheer niet van de wind kon leven werd zijn bestuurlijke
bemoeienis als het ware erkend door de leenman die daarvoor aan de
leenheer jaarlijks een vergoeding in de vorm van geld, graan,
kapoenen of andere beestenrij betaald. Aan die erkenning lag een
procedure ten grondslag die het leenverhef werd genoemd: de
leenheer verstrekte het leen dat door de leenman werd
geaccepteerd.
Kasteel Out Herlaer met de daarbij behorende grond, akkers en
weiden enzovoort, was een dergelijk leen van de bisschop van Luik.
Nieuw Herlaer was op haar beurt weer een leen van Out Herlaer en
dus een onderleen van de Kromstaf van Luik.
GEBOUWD IN 1791
Het gebouw dat er nu
staat is nog niet zo oud: het dateert uit het begin van het eind
van de 18e, behalve het torentje dat ouder is en waarvan geschat
wordt dat het uit de 15e eeuw dateert. Wanneer het eerste gebouw er
neer is gezet, is niet bekend. We nemen aan dat het minder oud is
dan Oud-Herlaer. Oud-Herlaer stond er in de 11e eeuw al en is
mogelijk nog ouder. Waarschijnlijk stond Nieuw Herlaer er in de 14e
eeuw, want het oudste leenregister waarin "Nyent Herlaer" is
opgenomen dateert van 1418 en er is dan al sprake van erfopvolging.
De heren van Herlaer zijn vanaf dat moment te volgen.
Nw. Herlaer is now private, and the grounds are a restricted
area. The above -distorted- view shows from where.
The cacheroute , however is located outside these grounds, but
offers fine views on the castle. Especially on its remarkable
tower.
Length up and down is only about 500 m. The path is not very
clear, but yet distinct!
Good hunting.
BTW.: The parking is the easiest way to start your hunt for the
Haanwijk cache. It's about a 1 km. walk towards the startlocation,
and the total Haanwijk tour will then be about 4 km.
Still, if you want to go there by car, you will have to drive
south towards and east all through the village and then north
onto the bikedirection towards 's-Hertogenbosch. Then go west
towards the college or further on via Dooibroek. Etc.
This cache is
- located
in }
- part
of
}
CacheDorado 's-Hertogenbosch
e.o. !
- dedicated to }
- designed with respect for nature, its laws and
its rules,
- with the use of common sense,
- not leaving the paths and
- without digging or sticking .
- to enjoy geocaching forever !
- by Geopatra.