Steenfabriek
De steenfabriek werd in 1857 opgericht en als eerste eigenaar wordt genoemd Jan David Simon.
In deze periode werkten er tijdens het seizoen (dit was van begin april tot eind september) ongeveer 30 tot 40 arbeiders en werden er 1 tot 1½ miljoen stenen geproduceerd.
Deze steenfabriek was één van de eerste in Friesland die van een gewone ouderwetse veldoven overschakelde naar de (toen) moderne ringoven. Een ringoven werd zo genoemd, omdat het brandkanaal oorspronkelijk een ringvormige eindloze tunnel was.
Op 1 mei 1903 werd het de N.V. Stoomsteenfabriek ‘’ Schenkenschans’’. Onder de aandeelhouders was Andreas de Vries, met 20 aandelen, die dan tot directeur werd benoemd. Andreas was een telg uit een oud geslacht van dakpannenfabrikanten.
Bij aanvang van het zomerseizoen bestond er een oud gebruik. De eerste met de hand gevormde en nog ongebakken steen kwam ter beschikking van het personeel. De steen werd versierd met bloemen en door de jongens aan burgers en winkeliers getoond. Zij kregen dan een kleinigheid van vooral de winkeliers . Het verzamelde geld werd in een kruik jenever omgezet en dan kon het werk beginnen.
In 1950 en 1951 werd de Harlinger Trekweg verbreed en verdiept en ontstond het Van Harinxmakanaal. De klei werd vervoerd naar de steenfabriek in kiepwagentjes met een smalspoorlocomotief. Van de klei werden gele Friese stenen gebakken. Een bank in de Prinsentuin in Leeuwarden is gemaakt van deze gele steentjes.
De kunstenaar Gerardus Adema mocht voor het maken van zijn beeld ’’Us mem’’ in 1954, 2½ bakfiets vol mislukte stenen ophalen. Deze stenen moest hij zelf weer tot klei weken. Daar maakte hij dan een kleimodel van, wat hij nodig had voor het maken van de mal om het bronzen beeld te gieten.
In 1935, bij het overlijden van Andreas de Vries was de productie 5 miljoen stenen en werkten er meer dan 100 arbeiders.
De zonen van Andreas de Vries namen toen de fabriek over. Zij gingen verder met moderniseren en pasten nieuwste ontwikkelingen toe, zoals een volautomatische steenpersinstallatie en een kunstmatige drogerij . Tevens werd het transport gemechaniseerd. Dit betekende het laatste jaar als seizoensbedrijf. In dezelfde tijd kwam er nog een primeur, nl. het stoken van de ovens met aardgas. Het aantal arbeiders daalde tot 32: een nog kleinere personeelsbezetting dan bij aanvang van het bedrijf. De productiecapaciteit steeg naar 10 miljoen.
Uiteindelijk ging in 1979 de fabriek failliet en werd in 1980 gesloten. Tenslotte werd de fabriek gesloopt in 1988. Alleen een monument is overgebleven en staat nog op het voormalige fabrieksterrein.
Deze cache is goed te combineren met SCHENKENSCHANS
Gefeliciteerd:
Us Mem
Ge-oot
Tornado Bram