Kroonjuwelen van Ede: Ginkelse poelen en plassen Multi-Cache

Kroonjuwelen van Ede

Historie
Voorafgaand aan deze wandeling eerst een stukje oude- en nieuwe geschiedenis. Sinds mensenheugenis ligt er op De Ginkel, tussen de rijksweg N224, de Heidebloemallee, de Kreelseweg en doorsneden door de Groot Ginkelseweg een landbouwenclave met akkers en weiden. Namen van boerennederzettingen waren en zijn: Kreel, Hindekamp en Groot Ginkel. Dat in dit, overigens droge gebied van zandgronden, akkerbouw mogelijk was en is, komt doordat twee smeltwater dalen uit de ijstijden hier samen komen. Hierdoor werd er een water doorlatende leemlaag gevormd. Vandaar ook dat er in dit gebied watergangen, poelen en plassen voorkomen als de Heidebloemplas, de Kreelseplas en de Plas van Gent.
Tot zover de oude geschiedenis. Maar er is ook een nieuwe geschiedenis. In 1990 besloot de gemeenteraad van Ede een krediet beschikbaar te stellen voor het opstellen van een inrichtings- en beheersplan voor de landbouwenclave De Ginkel. In 1991 bracht het ingeschakelde Wageningse Bureau Nieuwland haar visie ter kennis van Burgemeester en Wethouders. B. en W. adviseerde de gemeenteraad met deze visie akkoord te gaan en te besluiten op korte termijn met de uitvoering te beginnen.

Het plan kreeg de naam Vlinderdas, een toepasselijke naam omdat het betreffende gebied de vorm heeft van het vlinderdasstrikje dat bij een smoking gedragen wordt en omdat het na voltooiing een beter leefmilieu zal opleveren voor onder meer vlinders en dassen. Mooi toch! Het plan van Bureau Nieuwland beoogde herinrichting van het gebied door middel van natuurontwikkeling, milieuvriendelijke landbouw, het scheppen van plasdras situaties, afvlakken van de oevers van Kreelse- en Heidebloemplas, herstellen van houtwallen en het aanleggen van een vleermuizenkelder.
Door de dienst Ruimtelijke Ontwikkeling en Beheer van de gemeente Ede werden voorbereiding en uitvoering van het plan ter hand genomen. In 2001 naderde de uitvoering van het plan Vlinderdas, als onderdeel van het Nationaal Landschap Veluwe, haar voltooiing. Er is een pracht prestatie geleverd waarvan in de toekomst de aldaar voorkomende zoogdieren, amfibieën, reptielen, vlinders en vleermuizen en vele wilde planten zullen profiteren en waarvan de oplettende wandelaar volop zal kunnen genieten.

Routebeschrijving

Tijdens deze wandeling moet u 6 aanwijzingen vinden. In de routebeschrijving is aangegeven waar u aanwijzingen kunt vinden.
U begint deze wandeling van 7,5 km vanaf het parkeerterrein bij Natuurcentrum Veluwe aan de Groot Ginkelseweg 2a in Ede (zijweg van de N224 Ede/Arnhem). Naast dit parkeerterrein ligt een brede zandweg die, via een groot hek, naar en over Camping Zuid Ginkel loopt. U opent en sluit dit hek en volgt deze weg door een slecht stuk bos van grove dennen met veel opslag van Amerikaanse vogelkers, ook wel bospest genaamd vanwege z`n vruchtbaarheid waardoor bossen overwoekerd worden. Aan einde van deze weg staat links een grote vlierstruik en begint een akker. Op de achtergrond van deze akker een houtwal van overwegend eikenbomen.

U vervolgt uw weg langs deze akker en vakantiewoningen aan uw rechterhand tot de T splitsing aan het eind van de weg. Hier gaat u linksaf en na rechts een rij Krentenbomen gepasseerd te zijn, wandelt u tussen akkers en weiden richting Heidebloemallee. De akkers en weiden liggen allen prachtig ingekapseld in de houtwallen en omringende bospercelen. Bij rustig gedrag en niet opzichtig gekleed, kunt u hier in de vroege morgen of late avond een verrassende ontmoeting hebben met ree of hert. Zoek bij de eerste aanwijzing voor de cache op N52 02.343 E5 44.389

Aan het einde van deze weg komt U bij afrastering met klaphek en via dit klaphek op de Heidebloemallee, die U linksaf gaat volgen. De Heidebloemallee is een prachtige beukenlaan met fietspad waar u bij warm weer heerlijk in de schaduw loopt. In de herfst, bij vochtige, warme nachten, komen hier op de bosbodem en dood hout verschillende paddenstoelen voor en met een beetje geluk op de beuken zelf de witte porcelijnzwam en de echter tonderzwam. Bij een bospad naar rechts staat een bank en kunt U eventueel een rustpauze maken. Voorbij deze bank verandert de Heidebloemallee meer in een eikenlaan van Amerikaanse eik. Links en rechts open bos met grove dennen. Via een houten bruggetje gaat u over de bedding van een, soms droge, soms watervoerend, beekje dat naar de Heibloemplas stroomt.

De Heidebloemallee is inmiddels weer meer beukenlaan geworden. Volg de weg tot u links een houten pad ziet. Hier over kunt u door de in mei en juni prachtig bloeiende rododendrons bij de Heidebloemplas komen. Deze plas was de laatste jaren ontoegankelijk dichtgegroeid en vervuild. In het kader van Vlinderdas is in 2000 de plas schoongemaakt en oevers gedeeltelijk afgevlakt. Het resultaat van deze opknapbeurt is duidelijk zichtbaar. Via een loopplank is sinds de winter van 2008 de plas te bewonderen. In het voorjaar zijn er veel jonge visjes, veel dikkoppen (toekomstige kikkers of padden) waterjuffers als de blauwe lantaarntjes en de groenblauwe grote glazenmakers. Ook de overbegroeing herstelt zich naar wens met onder meer gele lis en waterweegbree en in het plasdras moerasje de eerste echte koekkoeksbloemen. De aanwezigheid van verschillende libellensoorten geeft aan dat het geheel een hoge natuurwaarde heeft. Bij deze plas is de volgende aanwijzing. N52 02.794 E5 44.152

U verlaat de Heidebloemplas en vervolgt uw weg. Bij een wildrooster begint links een houtwal en rechts een rij berken. Achter de houtwal een strook met zand verschraalt weiland en het is afwachten wat moeder natuur hier in de komende jaren tevoorschijn zal toveren. Achter deze strook bevindt zich een poel, gevoed door de van de Heidebloemplas komende beek en de beek zelf die z`n weg zoekt naar Plas van Gent en Kreelseplas.
In de houtwal ontdekt u waarschijnlijk duidelijke sporen van overstekend wild. Deze wild- wissel worden ook wel de snelwegen van het bos genoemd. Achter de rij berkenbomen een open landschap en ook hier vele wildwissels. U kunt op dit punt naar beide kanten genieten van een mooi, door bos en houtwallen omgeven, landschap. Nog een paar honderd meter verder bereikt u de Groot Ginkelseweg. Op dit punt moet u rechtsaf.

Na 100 meter gaat u linksaf een brede zandweg op, met aan beide zijden eikenbomen en afwateringssloten. Op dit stuk kunt u in de berm van de sloten en akkers de wisselsporen zien van herten die hier, via sloten en weg, overspringen van het ene akkergebied naar het andere. Als het water hoog staat is het pad modderig en drassig. Al spoedig krijgt u links een dam waarover de boer op het land kan komen. Vanaf deze dam een mooi uitzicht met aan het eind Huize De Hindekamp. En als u vanaf deze dam enkele tientallen meters het land in loopt ziet u de bedding van een beek en een pas aangelegde poel met een moerasachtig gebied waarin in mei de gele lis en de echte koekkoekbloem domineren.

Bij een volgende dam weer een mooi doorkijkje op twee andere beekjes en parallel aan de weg een met zand verschraalde strook weiland met daarachter de in 2000 gebouwde vleermuizenbunker. Deze bunker is vooral bedoeld om de grootoorvleermuis, de watervleermuis en de franjestaartvleermuis meer mogelijkheden tot overwinteren, overleven en uitbreiden te bieden. Gehoopt wordt dat, andere op De Ginkel voorkomende soorten, ook dankbaar gebruik zullen gaan maken van dit nieuwe onderkomen. Loopt u rustig het weiland over om eens een kijkje te nemen. De volgende aanwijzing vindt u links in de muur van de bunker.(De aanwijzing is verdwenen: C=9) Gevonden?! Loop terug naar het zandpad en vervolg u route.

Even voorbij de vleermuizenbunker is een zijweg naar links. Ga deze weg 100 meter op, dan heeft u links uitzicht op de poel die achter de bunker ligt en rechts de beek die naar de Plas van Gent stroomt. U gaat weer terug naar de brede zandweg waar aan de rechter kant geen eiken meer staan maar lindebomen. Met een grote bocht komt de brede zandweg uit op de Kreelseweg (met fietspad). Hier gaat U linksaf en komt U al spoedig bij een overdekt houten schuilhut met twee tafels met banken. Vanaf deze schuilhut gaat een loopsteiger over het moerasachtige gedeelte naar de Plas van Gent, die tot voorkort onzichtbaar en onbereikbaar was. Om de plas is een mooie begroeiing met els en wilg, kortom een juweel in deze toch al fraaie omgeving. Neem rustig de tijd om door de gaten naar de plas te kijken en zoekt u rustig naar de volgende aanwijzing. LET OP: de aanwijzing zit buiten de uitkijkhut. In de hut is een restant van een oude aanwijzing aanwezig.
U keert terug naar de Kreelseweg en volgt deze tot het wildrooster. Vòòr dit wildrooster gaat U linksaf en komt U vanzelf bij de veel grotere Kreelseplas, waar u vanaf een bank kunt genieten van dit stuk natuur. Ook hier staat aan uw rechterhand een informatie bord. Betreed het vlonder en ga rechtsom langs de plas, zo geniet u volop van de mooie omgeving en komt u langs het volgende punt op N52 02.994 E5 43.103. Hier vindt u weer een aanwijzing. Evenals bij de Heidebloemplas zijn ook bij de Kreelseplas de oevers afgevlakt zodat amfibieën en reptielen gemakkelijk het water in en uit kunnen. Bij deze plas moet helaas de kanttekening gemaakt worden dat uw hond niet mee mag, ook niet aangelijnd.

U kunt rondom de Kreelse plas lopen en bijvoorbeeld in mei met verwondering kijken naar de honderdduizenden dikkoppen (toekomstige padden) en gedurende de gehele zomer genieten van al die supersnelle wendbare libellen en glazenwassers en wat moeder natuur hier verder te bieden heeft. Teruglopen naar de Kreelseweg kan via het smalle houten pad dat over twee smalle beekjes leidt. Het eerste smalle pad links van u wat u tegenkomt na de aanwijzing gevonden te hebben.

Terug bij de weg gaat u linksaf en loopt u als het ware om de moerasachtige omgeving van de Kreelseplas heen en ziet U, na 500 meter, achter de afrastering, nog enkele poelen. Op dit gedeelte vindt in het vroege voorjaar de paddentrek plaats. Met honderden trekken dan de vrouwtjespadden met de mannetjes op de rug vanuit de bossen via de dan met water gevulde greppel over de weg naar hun geboorteplaats, de Kreelseplas. Zodra de plas bereikt is zet het vrouwtje een snoer van eieren af, die door het mannetje op haar rug direct met sperma worden bevrucht. Na een aantal weken worden dan de dikkoppen geboren die zich verder ontwikkelen tot padden.

U gaat iets voorbij de kleine poelen linksaf en ziet na ongeveer 20 meter door de begroeiing de boerderij Kreel liggen. U blijft dit pad volgen met rechts een prachtig uitzicht over de Ginkelse Heide met z`n grafheuvels en steeds wisselende vergezichten. U kruist later de zandweg die van de N224 naar boerderij De Kreel loopt en gaat richting Kreelse schaapskooi.

Vlak voor de schaapskooi aan uw rechterhand nog een poel, begroeid met vooral pitrus. Iets verder liggen twee grote boomstammen waar het in het zonnetje heerlijk rusten is. Voorbij de schaapskooi verlaat u na ongeveer 300 meter de heide door een klaphek aan uw linkerhand en gaat daarna rechtsaf. Maar eerst kunt u nog, als hij er is, een praatje maken met herder Van den Brandhof en kunt u zijn schapen en honden bewonderen. Ook kunt u hier uw aandacht schenken aan de bij de schaapskooi, door de zuidwesterstormen fraai gevormde, oude grove dennen.

Als u door het hek bent zoekt u op N52 02.631 E5 43.389 en daarna vervolgt u uw weg met een bocht naar rechts. U passeert hier, aan uw linkerhand weer een poel. Voorbij deze poel passeert u links weer een akker en heeft u rechts weer een houtwal. Om deze laatste akker ligt een renbaan voor paarden en in dit laatste stuk houtwal komt als onder begroeiing veel lijsterbes, vuilhout of sporkehout en Amerikaanse vogelkers voor.

Tijd om de gevonden waarden in te vullen en de cache te gaan zoeken.

Nu is het nog slechts enkele tientallen meters en u staat op de Groot Ginkelseweg tegenover Natuurcentrum Veluwe en de daarbij behorende parkeerplaats. Ook u kunt, als het Natuurcentrum open is, alvorens huiswaarts te keren, daar een verfrissing gebruiken. En daarna, of ervoor, de naast het Natuurcentrum gelegen poel met moerasbegroeiing en de plantenborders bekijken in de natuurtuin.

Voor de tekst is gebruik gemaakt van een bestaande wandeling gemaakt door Piet Kruijt van IVN afdeling Lunteren-Barneveld.