Sporen aan de hemel: 12 augustus 1941 Multi-Cache

Sporen aan de hemel: 12 augustus 1941

‘Enemy coast ahead’: een bijna onsterfelijk geworden uitdrukking van het Britse Bomber Command. Het betekende in de meeste gevallen, dat wanneer de bemanning van een bommenwerper, deze mededeling hoorde dat met die ‘vijandelijke kust’ de duinenrij bedoeld werd waarachter zich het vlakke Nederlandse land zich uitstrekte. Augustus 1941: het tweede jaar van de bezetting van Nederland door het Nazi-Duitsland. Het was geen gemakkelijke tijd, maar het zou nog veel erger worden. Dat Nederland niet in de steek gelaten zou worden wist men door het ’s nachtssteeds terugkerende gedreun van overtrekkende vliegtuigen richting Duitsland. Zo ook in de nacht van 12 op 13 augustus 1941…

Sporen aan de hemel: de eerste van een serie geplande caches met als thema de luchtoorlog boven Noord-Nederland gedurende de Tweede Wereldoorlog. Een serie bedoelt als eerbetoon aan de, vaak jonge, bemanningsleden van deze vliegtuigen, die ver van huis en haard, hun leven gaven voor onze vrijheid. Het zijn dus ‘memorial caches’ op de locatie waar deze luchtreuzen neergekomen zijn en waar vaak nu niets meer herinnert aan de drama’s die zich daar vele jaren terug hebben afgespeeld. Op dat we niet vergeten!

Waddington, 12 augustus 1941

In de nacht van 12 op 13 augustus 1941 had de Britse Bomber Command een grote serie aanvallen op Nazi-Duitsland gepland. Aangewezen doelen waren onder meer Stettin, Osnabrück, Keulen, Kiel en Berlijn. Voor de nachtaanval op Berlijn zou ook het 207 squadron van Royal Airforce (R.A.F.) worden ingezet. Op Waddington, de thuisbasis van het 207 squadron, doorliep gezagvoerder Flying Officer William Michael Ronald Smith samen met tweede piloot, Sergeant Anthony Robert Cotterell de cockpitchecklist. Voorin de Avro Manchester L7381 EM - ‘R for Robert’ - controleerde waarnemer, Pilot Officer Edward Arthur Reeman zijn bomrichtapparatuur, terwijl achter in de Manchester de drie schutters, Sergeant A. Halfpenny, Sergeant James Allen en Sergeant Albert Edward Coakes hun mitrailleurs en munitievoorraad checkten. De bemanning had veel om zich zorgen over te maken: het 207 squadron, waar ze deel van uitmaakten vloog sinds november 1940 met de tweemotorige Avro Manchester. De Manchesters gaven vrijwel voortdurend aanleiding tot problemen, hoofdzakelijk omdat hun Rolls-Royce Vulture-motoren onder volle belasting onbetrouwbaar bleken. Maar eveneens hadden de vliegeniers te maken met een steeds effectiever wordende Duitse afweer. Drie nachten tevoren, hadden de Duitsers een nieuw wapen tegen de Britse nachtbommerwerpers geïntroduceerd: de ‘Lichtenstein B/C’ boordradar, die een steeds dodelijker bedreiging voor het Bomber Command ging vormen. De Duitse nachtjagers waren nu niet meer blind en de successen van de jagers stegen snel…

Om precies één over half tien haalde Flying Officer Smith de stuurknuppel van de Manchester naar zich toe en met het brullen van de twee 24-cilinder Vultures maakte de ‘R for Robert’ zich los van de grond voor de 1300 km lange trip naar Berlijn. Het weer was verre van ideaal: enorme regenwolken dwongen de vliegtuigen om naar 5000 meter te klimmen om ze te ontwijken. Vanaf het moment dat ze de Nederlandse kust passeerden, was de grondafweer bijzonder actief. Luchtdoelgranaten van divers kaliber spatten voordurend met lichtflitsen om hun heen uiteen, terwijl ze gestaag voortploegden en de zoeklichten de duisternis met intens-blauw licht bestraalden, dat hen verblindde. Opeens zweeg het geschut. De bemanning van de Manchester wist maar al te goed wat dat betekende: Duitse nachtjagers waren actief in de omgeving! De bemanning was zich echter niet bewust van het feit, dat de Manchester reeds zichtbaar was voor de, met ‘Lichtenstein’ radar uitgeruste,  Messerschmitt Bf-110 van Oberleutnant Becker. Tegen twaalven werd hij door de gevechtsleider van grondstation ‘Löwe’ (bij Frieschepalen) naar één van de binnenvliegende bommenwerpers geleid. Geroutineerd besloop de Oberleutnant de luchtreus van onderen, een plek waar de Britse bommenwerpers bijzonder kwetsbaar waren. Hij had geluk: hij werd niet opgemerkt door de staartschutter Sergeant Coakes.

Om kwart over twaalf ratelden de boordwapens van de Messerschmitt boven Kolham en Froombosch en met een verblindende lichtflits spatte de getroffen bommenwerper uiteen toen de bomlading en de brandstofvoorraad ontploften. De brandende wrakstukken vielen neer bij de Nieuw Apostolische kerk in Froombosch. Met de wrakstukken daalde een ware vuurregen van brandende kerosine neer op de landerijen bij de kerk. Het was de Manchester ‘R for Robert’ van het 207 squadron, die door Oberleutnant Becker was onderschept. Aan boord had niemand een schijn van kans.

De begrafenis van de stoffelijke resten van de vliegeniers vond plaats op 14 augustus 1941 op de begraafplaats in Kolham. In 1951 werden de resten echter opgegraven en overgebracht naar de Centrale Geallieerde Begraafplaats in het Overijsselse Holten. Nu is er niets meer op de crashlocatie wat aan het drama herinnert…

De cache

Sporen aan de hemel: vandaag de dag een overtrekkend verkeersvliegtuig; in de Tweede Wereldoorlog overtrekkende bommenwerpers. Hoeveel zullen hun thuisbasis weer bereiken? Deze eerste uit een serie voert je naar de daadwerkelijke crashlocatie van ‘R for Robert’. Het is een korte multi (±250 meter) in Froombosch. Froombosch, vroeger een zelfstandige gemeente, maakt nu onderdeel uit van de gemeente Slochteren.

Het dorp is genoemd naar het bos van de familie Froma, die op de ‘Ruitenborg’ heeft gewoond. De naam ‘Froombosch’ komen we echter pas tegen in de zeventiende eeuw. Men spreekt dan van ‘Fromabusch’, het bos van familie ‘Froma’. In 1231 werd al echter een inwoner van het gebied vermoord: het was een monnik van het Wittewierumer klooster ‘Bloemhof’. Deze monnik was vermoedelijk belast met de veenafgravingen in de omgeving; herkenbaar als zogenaamde petgaten. In Froombosch liggen de ‘Baggerputten’, oude petgaten, die nu beheerd worden door Staatsbosbeheer. Marwi’s Baggerputtencache (GCP2N4) is een uitstekende manier om dit mooie gebied te verkennen.

Waypoint 1

Je kunt de auto parkeren op (een parkeerhaven langs de weg):

N53 11.439  E6 46.518

Waypoint2

Loop nu naar de Nieuw Apostolische kerk op:

N53 11.438  E6 46.547

Hier kan je de aanwijzingen voor het cache-coördinaat vinden:

In de directe nabijheid van het bovengenoemde coördinaat kun je twee tijdstippen en een huisnummer vinden.

Neem van het bovenste tijdstip het eerste cijfer. Dit vormt A.

Neem van het onderste tijdstip het eerste cijfer. Dit vormt B.

Neem van het huisnummer van de kerk het tweede cijfer. Dit vormt C.

De cache:

De cache bevindt zich op de daadwerkelijke crash-locatie van de Avro Manchester ‘R for Robert’, waarbij de zeskoppige bemanning om het leven kwam. Je kunt de cache (een micro) vinden op het volgende coördinaat. Je hoeft niet te graven, want de cache hangt ergens aan.

N53 11.(C+1)0(A+7)  E6 46.5(B+2)(C-3)

Succes!

Een vriendelijk verzoek van de grondeigenaar:

- Doe de cache te voet.

- Betreed zijn voortuin en de weide niet: is namelijk niet nodig!

Met dank gaat uit naar de familie Westerveld voor het mogen plaatsen van de cache.