Glaz
narzutowy / Glacial Erratic in
Bielsko-Biala
photo
by Kamil Czainski
[PL]
Glaz narzutowy w Parku
Ratuszowym w Bielsku-Bialej jest pomnikiem przyrody. Zbudowany jest
z granitu skandynawskiego i
zostal przeniesiony
do Polski podczas epoki lodowcowej przez lodowiec.
Zostal odkryty przez Wilhelma Schlesingera w roku 1908 w
rzece Niwka na obszarze dzisiejszej dzielnicy Lipnik. Glaz
zostal podarowany muzeum w Bialej i nastepnie umieszczony w
Parku Ratuszowym. W dniu
6.7.1962 zostal ustanowiony pomnikiem
przyrody.
[ENG]
Glacial erratic in
the Town Hall park in Bielsko-Biala
is a natural monument. It is
composed of scandinavian granite and was moved to Poland
during ice age by glacier. Was discovered by Wilhelm
Schlesinger in 1908 in the river Niwka within the boundaries
of the city Lipník. The boulder was donated to museum in
Biala and then placed in the Town Hall park. On 6.7.1962 was
proclamated as natular monument.
photo
by Kamil Czainski
[PL]
Glaz narzutowy
(eratyk) to blok
skalny, który wielkoscia i swoja budowa odróznia sie od okolicznego
srodowiska. Nazwa pochodzi z lacinskiego "errare" znaczacego
bladzic. Glazy zostaly przeniesione na obecne miejsce przez
lodowiec w epoce lodowcowej (w czwartorzedzie) 470-430,000 lat
temu. Glazy zostaly przeniesione czesto na odleglosc setek
kilometrów. Wielkosc glazów siega decymetrowych, a nawet metrowych
rozmiarów, masa zas przecietnie kilku ton. Geolodzy
przypuszczaja, ze wskutek osuwania sie gleby lub odrywania sie
fragmentów skal, kamienie te dostaly sie na powierzchnie
lodowca. Nastepnie lodowce dalej sie przemieszczaly i
przenosily je ze soba. Kiedy lodowce zatrzymaly sie,
glazy narzutowe pozostaly na swoim obecnym miejscu. Najczesciej
mozna je zobaczyc na plaskim terenie jako duze pojedyncze
glazy i widac je z daleka.Z naukowego punktu widzenia eratyki sa
waznym elementem przy ustalaniu poludniowej granicy
zlodowacenia.
Przewaznie zbudowane sa z granitu lub gnejsu (ze wzgledu na swoja
wytrzymalosc), rzadziej takze z migmatytu, piaskowca czy
wapienia.
Najwiekszym znanym glazem narzutowym jest Big Rock (Wielka Skala) w
poblizu Okotoks w Kanadzie. W Polsce najwiekszym jest Tryglaw w
Tychowie usytuowany na miejscowym cmentarzu.
Aby zaliczyc ten Earthcache musisz:
A. Opcjonalne
zyczenie
- bedziemy
szczesliwi, jesli
dolaczys do logu
zdjecie z
Tvojej wizity glazu.
(Prose tak, aby nie dalo sie odczytac wymaganych informacji)
B. Przyslac mi e-mailem przez mój profil odpowiedz
na nastepujace pytania:
1. Jakiego
koloru jest granit zgodnie z napisem na tablicy
informacyjnej (lub na kamieniu)?
2. Jaka data
odkrycia glazu jest podana na tablicy informacyjnej (lub na
kamieniu)?
Mozesz zalogowac "Found
it" zaraz po
zaslaniu odpowiedzi.
W przypadku
watpliwosci skontaktuje sie z
Toba posrednictwem emailu.
Wielkie podziekowania dla
Kamila Czainskiego
za polskie tlumaczenie i udostepnienie zdjec.
[ENG]
A Erratic boulders
(glacial erratic) is a
piece of rock that deviates from the size and type of rock native
to the area in which it rests; the name "erratic" is based on the
errant location of these boulders, derived from latin
"errere" means wandering. These rocks were carried to
their current locations by glacial ice in ice age
(quaternary) about 470-430,000 years ago. Boulders were moved
often over hundreds of kilometres. Erratics can range in size
from pebbles to large boulders (more than tousands tons).
Geologists have suggested that landslides or rockfalls initially
dropped the rocks on top of glacial ice. The glaciers continued to
move, carrying the rocks with them. When the ice melted, the
erratics were left in their present locations. Most often they
can be seen in the flat landscape as large isolated boulders
and can be seen from afar.
From a scientific perspective erratics are important
element in determining the southern limit of
glaciation.
They are mainly composed of granite and gneiss (for its
resistance), next migmatite, sandstone,
limestone.
The largest known Glacial erratic is Big Rock near Okotoks,
Alberta, Canada, the largest in Poland is Tryglaw in
Tychowo situated on the local cemetery.
To log this earthcache you need to:
A. Optional request
- we will be happy, if you add to log a photo of your
visit this erratic. (please required informations should not be
visible)
B. Send me an email through my profile with
answers to these questions:
1. What color of
granite is reffered on information board (or
boulder)?
2. What differnt
date of found of the stone is written on the information board (or
boulder)?
Your answer can be in English, Czech, Slovak and of
course in Polish.
You can log "Found
it" immediately after
sending the answers. In
case of mistake I
will contact you via
email.
Many thanks to Kamil Czainski
for the translation into Polish
and providing the photographs.