Zicht op 't ol fabriek Traditional Cache
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(micro)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Een Traditional nabij de oude Appingedammer Bronsmotorenfabriek
-zicht op de bouw, circa 1906-
Eerste jaren
De fabriek werd opgericht door Jan Brons. In 1890 had Brons al een autobus ontwikkeld met een "petroleummotor" die op benzine had moeten lopen. Hij had het woord "petrol" verkeerd vertaald. Toch kreeg hij de motor werkend en in 1899 bouwde hij het in een (wat toen nog zo heette) omnibus. De bus heeft een aantal jaren dienst gedaan, tot een wiel brak. Rudolf Diesel had de dieselmotor ontwikkeld, maar de techniek die Diesel gebruikte was te ingewikkeld voor Jan Brons. Hij deed een uitvinding, een soort hulpzuiger, die uiteindelijk de verstuiverbak genoemd zou worden. Hierdoor kon de motor zonder brandstofpomp en verstuiver werken. Het grote voordeel was dat dit systeem veel goedkoper was. Omdat in Nederland geen patent verleend kon worden op deze uitvinding, werd dit gedaan in Duitsland.
Bronsmotorenfabriek
In 1907 begon men met een geheel nieuwe fabriek aan het Damsterdiep in Appingedam Het motorvermogen steeg almaar. Het aantal motoren steeg tot de jaren twintig, waarna het aantal geproduceerde motoren weer afnam. Tijdens de crisis jaren probeerde Brons een vrachtwagen te ontwikkelen. Een autobus van de DAM waarvan Jan Brons commissaris was, heeft er enige tijd mee gereden, maar dit werd geen succes. Wel werden er een aantal tractoren afgeleverd. In totaal zijn er daar 49 van gemaakt. Overigens had Brons in 1911 al een zogenaamde locomobiel geproduceerd. Na de Tweede wereldoorlog bleef Jan Brons motoren ontwikkelen. Hij stierf in 1954 op 89-jarige leeftijd.
Fusie en overname
Vanaf 1971 werkten de bedrijven Brons, Bolnes en Industrie samen in de Nederlandse Motoren Combinatie. Bolnes trok zich terug zodat de ontwikkeling van de turbodiesel motor gedaan moest worden door Brons en Industrie. In 1976 fuseerde Brons met Industrie uit Alphen aan den Rijn Toch was dit het begin van het einde. De fabriek werd in 1989 overgenomen door het Amerikaanse Waukesha.
Einde
De productie en levering van onderdelen stopte eind 2004 In een kleine 100 jaar tijd werden er meer dan 4000 "Bronsmotoren" gefabriceerd. Sargasso Marine Service BV uit Haulerwijk heeft eind 2004 de productie en levering van Bronsonderdelen overgenomen van Waukesha, en doet nu nog steeds de reparaties en revisies en levert wereldwijd onderdelen voor Bronsmotoren.
De Stichting Appingedammer Bronsmotoren had er tot 1-6-16 een prachtig museum.
Dit is door onenigheid met de huurbaas, helaas verleden tijd..
Types motoren
Van 1907 tot ongeveer 1920 werden één, twee, drie en vier cilinder motoren gemaakt van twee tot 80 pk per cilinder. Deze motoren waren alle van het type viertakt.
In 1918 is de "Jumbo", de fabrieksmotor van Brons, gemaakt, dit was een 6 cilinder motor met 600 pk!
Type C
In 1919 werden de motoren aangepast aan de tijd en werden er minder verschillende uitvoeringen gemaakt. Type C had 3 verschillende cilinderafmetingen en werd met twee, drie en vier cilinders afgeleverd. Het vermogen was tot 40 pk per cilinder.
Type D
Type D had 6 verschillende cilinderafmetingen en een vermogen tot 60 pk per cilinder. De productie van dit type begon in 1918-1919 en de laatste motor van dit type werd in 1946 gemaakt.
Type T
Het type T was een tweetakt diesel geleverd in vier uitvoeringen. Dit type werd ontwikkeld in 1926 en kwam in 1930 in productie. Werd gemaakt tot 1960.
-TA: 20 pk per cilinder (1 of 2 cilinders)
-TB: 35 pk per cilinder (1 of 2 cilinders)
-TC: 50 pk per cilinder (1, 2, 3 of 4 cilinders), ook bekend als TL
-TD: 80 pk per cilinder (1 of 3 cilinders)
Type EA
Deze viertakt dieselmotor met brandstofinspuiting is ontwikkeld voor de Brons tractor. In 1935 werd de eerste tractor opgeleverd en in 1938 besloot men om de EA ook als stationaire- en scheepsmotor te gaan verkopen. In de tractor stond een 2 of 3 cilinder motor met 20 pk per cilinder bij 800 tpm. De stationaire- en de scheepsmotor werd geleverd met 25 pk per cilinder bij 1000 tpm. in 1 tot 4 cilinders. Tussen 1935 en 1953 werden er 49 tractoren gemaakt. Tussen 1938 en 1963 werden er 239 EA motoren gemaakt Type AMA Er werd in de crisisjaren gepoogd een andere markt aan te boren en in 1935 begon men met de ontwikkeling van een vrachtwagenmotor. In 1937 werd het project al afgeblazen. Er zijn er maar 5 van gebouwd, de rest van de onderdelen werd gebruikt voor het motortype FA. De 4 cilinder motor had 60 pk bij 2000 tpm.
Type ED/EF
Dit type was een grotere broer van de EA serie en werd gebruikt in schepen en gemalen. De ED werd gebouwd tussen 1937 en 1962 en had 3 t/m 8 cilinders. Het vermogen per cilinder was 60 pk bij 320 tpm. De EF was een opgevoerde ED die 80 pk per cilinder leverde.
Type FA
Voortkomend uit de serie AMA, werd dit type ontwikkeld als een scheepsmotor. Begin 2006 werd aangekondigd dat er weer een FA motor teruggevonden is, welke gerestaureerd zal worden. Er werd altijd gedacht dat van dit type motor geen exemplaren bewaard zijn gebleven.
Type GB
Tussen 1953 en 1975 werd dit type tweetaktmotor gemaakt. Het werd geleverd met 2 tot zes cilinder. Het vermogen van deze motoren was 100 tot 400 pk bij 350 tpm.
Type GV
In feite een V uitvoering van de GB. Tussen 1959 tot 1981 werd deze motor geproduceerd. Het vermogen was 75 pk per cilinder bij 320 tpm.
Type TD
TD staat in dit geval voor TurboDiesel. Dit is de motor die Brons samen met Industrie ontwikkelde. Deze motor was leverbaar als 6, 12 en 16 cilinder in V uitvoering met een vermogen van 300 pk per cilinder, die de motor leverde bij 600 tpm. Er zijn maar 24 motoren van deze serie gemaakt.
Bron: Wikipedia.
Cache
Vanaf hier heeft u een mooi zicht op de, meer dan 110 jaar oude, voormalig Bronsmotoren fabriek.
De cache is met een rolstoel tot nul meter te benaderen, alleen voor het pakken is dan nog even hulp nodig!
Kijk altijd uit in de buurt van water! Let goed op u zelf en/of uw kinderen tijdens het zoeken, vinden en loggen.
Furcas
Tuutjefloiter
BMSW
Additional Hints
(Decrypt)
Nna qr baqrexnag.
Nna ubhg.