Zwarte Kaat en de Hellenendse Bende Multi-Cache
Zwarte Kaat en de Hellenendse Bende
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(regular)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Zwarte Kaat en de Hellenendse Bende
De zoektocht naar deze cache voert langs verschillende plaatsen die voorkomen in de legende van Zwarte Kaat en de Hellenendse bende. Het Hellenend was een gehucht tussen Bladel en Hulsel, van waaruit een nietsontziende roversbende opereerde. Onder hen bevonden zich Rosse Bruno, Terus den Bossenaar en een vrouw, die vanwege haar sluike ravenzwarte haren “Zwarte Kaat” werd genoemd.
De zoektocht naar de cache begint op landgoed Ten Vorsel in Bladel. Neem de provinciale weg naar Bladel en sla bij de afslag Bladel-Zuid de Bredasebaan in. Dit was vroeger de handelsroute tussen Maastricht en Breda. Na de eerste flauwe bocht naar links zie je aan de rechterkant een witte balk met daarop “Ten Vorsel”. Een paar honderd meter verder staat aan de linkerkant de vakantieboerderij de Vorselse Molen. Hier stond vroeger inderdaad een molen, die door de bende van de Zwarte Kaat vaak gebruikt werd als ontmoetingsplaats en vertrekpunt voor strooptochten. Tegenover de Vorselse Molen sla je rechtsaf een fraaie beukenlaan in. Dit was vroeger de oprijlaan van Hoeve Ten Vorsel. Aan het begin van de beukenlaan kun je aan de rechterkant parkeren (N 51°21.016 - E005°13.678).
De totale wandeling is ruim 7 kilometer. Het landgoed is alleen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang. Blijf tijdens de wandeling op de paden, ook als de GPS je een andere weg wijst. (NB: wanneer je alleen wilt geocachen en niet het hele verhaal wilt lezen, hoef je alleen de vetgedrukte tekst te lezen).
Loop de fraaie beukenlaan af tot je bij de Hoeve komt. Wat is het huisnummer van Hoeve Ten Vorsel? Dit is getal A.
A =
Loop door tot aan de splitsing. In het weiland dat nu voor je ligt, heeft vroeger de grote versterkte Hoeve Ten Vorsel gelegen. Zo’n hoeve was vroeger een klein kasteel, dat bescherming bood tegen rovers. De oorspronkelijke Hoeve is in 1816 door een felle brand in de as gelegd en staat er nu niet meer.
Voor de splitsing staat aan de linkerkant een klein kapelletje. Dit is de Franciscuskapel. Wanneer is de eerste steen gelegd? Tel de dag en de maand bij elkaar op. Dit is getal B.
B =
Ga naar: N 51°20.(A+2)(B-1)(B-1) - E005°13.(A-3)(B-1)B
Onderweg loop je langs een sloot, die vroeger deel uitmaakte van de slotgracht van de Hoeve. Wanneer je de sloot volgt, merk je dat deze in een halve cirkel loopt.
In 1596 woonde in Hoeve Ten Vorsel een jong gezin, bestaande uit Dirk Ten Vorsel, zijn vrouw Elisa en hun zesjarige zoontje Thomas (in een andere versie van de legende heet deze jongen Floris en is hij 7 jaar oud). In de nacht van Driekoningen beviel Elisa van een tweede zoon. De jongen was “met de helm geboren” en had bovendien een moedervlek op zijn borst in de vorm van een kruis, wat betekende dat de jongen veel geluk en voorspoed te wachten stond. Want zo luidde de spreuk: “Met de helm op het hoofd en een vlek op het lijf, betekent 3 x 7 jaren geluk en voorspoed zonder kijf. In het donker en de toekomst kan hij zien en deelt geluk en rijkdom met familie bovendien”.
Op Landgoed Ten Vorsel komen verschillende soorten diertjes voor die in het donker goed hun weg kunnen vinden. Hoeveel muggen en nachtvlinders kunnen deze diertjes in een nacht vaak eten? Deel dit door 100. Dit is getal C.
C =
Dirk Ten Vorsel was zo blij met de geboorte van zijn zoon dat hij al zijn knechten erop uitstuurde om overal het goede nieuws te vertellen. De bende van de Zwarte Kaat maakte van de gelegenheid gebruik om de onbeschermde hoeve te overvallen, en roofde daarbij tevens het pasgeboren kind. “Na de zakken gevuld te hebben met geld, sieraden, kleren en etenswaren verdwenen de schurken ijlings in de duisternis en repten zich naar de Blaalse hut” (bron: Fons Roymans, Kempische Verhalen).
Loop via het bospad naar N 51°20.ACB - E005°12.(3xC)(B-C)A
Je passeert onderweg aan je rechterkant een picknick-plaats. Loop door tot het bovengenoemde waypoint en sla daar rechtsaf. Aan het einde van dit pad ga je links. Neem het tweede pad rechts. Aan het einde van dit pad ga je weer links. Loop alsmaar rechtdoor tot je aan je rechterhand een aantal witte palen in de grond ziet staan.
Hoeveel witte palen staan hier in de grond? Dit is getal D.
D=
In het bos hierachter is een open plaats, waar volgens de overlevering vroeger heksen samenkwamen. Deze plek staat bekend als de Heksenkuil. Tegenwoordig wordt het gebruikt als een kampplaats voor scouting groepen.
Loop verder in zuidelijke richting. Je komt na een tijdje uit bij een oude boom, met grillig gevormde bovengrondse wortels (zie foto). Volgens de legende ligt de Zwarte Kaat hier begraven. In plaats van een kruis werd haar graf gemarkeerd met een boompje, dat door de eeuwen heen is uitgegroeid tot een indrukwekkende kolos. De boom staat tot in de wijde omgeving bekend als de Heksenboom. In 2019 is deze boom gekozen tot boom van het jaar!
Peil met de GPS de coördinaten van deze markante boom en sla deze op (deze heb je later nogmaals nodig!). Noteer van de NOORD coördinaten het eerste cijfer achter de punt. Dit is getal F.
F =
(voorbeeld: de coördinaten van de parkeerplaats zijn N 51°21.016 - E005°13.678. Dit geeft cijfer 0).
Het pad waar je nu loopt, staat ook wel bekend als het smokkelpad. Het maakt onderdeel uit van een oude smokkelroute. Loop het pad af tot aan de boom met wit-gele strepen.
Loop van hieruit (F+3)(A+D)F meter op D(A+C)F°
Je komt uit bij een breed zandpad. Dit is de Postelse Dijk. Hier liep vroeger een oud karrenspoor van Bladel naar de Postelse Abdij. Langs de Postelse Dijk werden in 1991 de restanten blootgelegd van de ‘Blaalse Hut’. “Terwijl Zwarte Kaat daar triomfantelijk met het geroofde kind in haar armen bij het haardvuur zat, werd door de overige bendeleden de buit verdeeld. Met een brede grijns op hun boeventronie verlieten hierna de Bultenaar en de Scheefnek haastig de hut, om in de richting van het Kroonven te verdwijnen. Daar begroeven ze temidden van de bossen aan de voet van een markante eikenboom hun schat, waarna ze voorlopig hun heil zochten in een geheime schuilplaats”. (bron: Fons Roymans, Kempische Verhalen).
Je hebt hier gelegenheid om even uit te rusten. Tel het aantal planken bij elkaar op. Trek hier vervolgens 2 van af. Dit is getal G.
G =
Loop via het pad naar: N 51°20.050 - E005°12.214
Je kunt hier een mooie wandeling maken rond het Kroonven en lezen hoe het verhaal verder gaat.
Bruno,Terus en Zwarte Kaat gaan vermomd als reizigers naar de Postelse abdij om het kind te laten dopen. Het kind moet gedoopt worden omdat anders de speciale krachten die het kind zou bezitten niet zouden werken. Nadat het kind gedoopt is, houdt de bende zich enige dagen schuil in een moerasgebied tussen Postel en Reusel. Daarna verlaten zij de Kempen om hun duistere praktijken elders voort te zetten.
Jaren later keert de Hellenendse Bende naar de Kempen terug. Het geroofde kind, dat de naam Bernardus heeft gekregen, is inmiddels uitgegroeid tot een jongeman De bende gaat ervan uit dat bijna niemand zich de plundering van de Vorselse Hoeve nog zal herinneren, laat staan dat de jongeman herkend zal worden. Maar tot hun schrik horen zij dat Dirk ten Vorsel nog steeds leeft en samen met zijn vrouw op de hoeve woont. De oudste zoon, Thomas, heeft het huis verlaten en is soldaat op de Spaanse vloot geworden. Zwarte Kaat bedenkt een uitgekookt plan om Dirk Ten Vorsel uit de weg te ruimen. Zij verspreidt het gerucht dat Dirk zijn vrouw mishandelt. Dit heeft het gewenste effect. De bevolking trekt naar de Hoeve en laten Dirk, zoals gebruikelijk was in die tijd, zijn eigen grond omploegen (ploegtrekken).
Nadat iedereen is verdwenen, geeft Zwarte Kaat de uitgeputte en halfdode man een fatale dolksteek. Vanuit het struikgewas ziet de jongen wat er gebeurt. Hij knielt bij het levenloze lichaam van zijn vader neer (al weet hijzelf niet dat het zijn vader is) en wordt zo later aangetroffen door de Schout die ervan overtuigd zijn dat hij de moordenaar is. Hij wordt in de boeien geslagen en in het dorp in de kerker geworpen. Bruno, Terus en Zwarte Kaat zijn bang dat de jongen gaat praten en bevrijden hem, maar de jongen wil niets meer met hen te maken hebben. Hij probeert te vluchten, maar wordt door Terus neergeschoten. Tenauwernood aan de dood ontsnapt vlucht de jongen naar de Postelse abdij, waar hij door de kloosterlingen wordt opgevangen en verzorgd.
De zoektocht naar de cache gaat verder bij het volgende punt: N 51°20.(A-C)(G-2)(G-2) - E005°12.(C-D)BD
Hier aangekomen kun je vlak langs het pad de coördinaten van het volgende waypoint vinden.
Voer de nieuwe coördinaten in en vervolg je weg. Bij het waypoint aangekomen sla je rechtsaf. Loop dit pad af tot je weer bij het brede zandpad (de Postelse dijk) uitkomt. Op de hoek staat een klein monument. Vlakbij het monument staat een paaltje van het wandelroutenetwerk. Op welk knooppunt sta je? De cijfersom van het knooppunt geeft getal H. Trek 8 van het knooppunt af en je krijgt getal J.
H =
J =
De Hellenendse bende wordt het langzamerhand te heet onder de voeten. Zij willen de streek voorgoed verlaten, maar willen nog een laatste grote slag slaan door de Postelse abdij te overvallen. Er wordt een listig plan gesmeed. Eerst overvallen zij de kar met aalmoezen die de paters regelmatig naar de Bladelse bevolking stuurde, om vervolgens in Bladel het gerucht te verspreiden dat de paters definitief gestopt waren met het uitdelen van aalmoezen. Opgehitst door Zwarte Kaat trekt op 27 februari 1631 een boze menigte vanuit Bladel naar de Postelse abdij. Zij bestormen de toegangspoort die weldra bezwijkt. De bendeleden maken van de gelegenheid gebruik om de adbij te plunderen. Zij haasten zich naar de schatkamer, maar daar staat hun een verrassing te wachten. Thomas Ten Vorsel, die inmiddels is teruggekeerd van zee en de bende al een tijdje in de gaten heeft gehouden, staat daar samen met nog enkele mannen de bende op te wachten. Rosse Bruno en Thomas raken in een strijd gewikkeld op leven en dood. Net wanneer Bruno op het punt staat om Thomas te doden, verschijnt Bernhard ten tonele die Bruno aanvalt. De bendeleden zijn totaal verdwaasd als zij de doodgewaande jongen zien. Tijdens de verwarring worden zij overmeesterd. Alleen de Zwarte Kaat weet te ontvluchten.
Thomas gaat weer op de Hoeve Ten Vorsel wonen. Uit dankbaarheid dat Bernhard zijn leven heeft gered, biedt hij de jongen aan om ook op de hoeve te komen wonen. Samen met moeder Elisa leven zij tevreden op het landgoed.
Loop over de Postelse dijk J x 25 meter in de richting van Bladel.
Daar aangekomen zie je aan de rechterkant een veld. Neem het pad vóór het veld rechts. Op een gegeven moment kun je rechts het bos in. In het bos neem je meteen het eerste pad links.
Op een dag maken de twee jongens een wandeling in de schaduwrijke bossen. Bernhard biecht aan Thomas op dat hij de zoon is van Rosse Bruno en Zwarte Kaat en dat de laatste zijn vader heeft vermoord. Plots komt Zwarte Kaat uit het struikgewas tevoorschijn en vertelt van de overval op de Hoeve en de roof van het pasgeboren kind. Zij houdt Bernhard verantwoordelijk voor de dood van haar man en valt de jongen met een mes aan. Thomas weet haar tegen te houden, maar de heks van het Hellenend weet te ontsnappen en verdwijnt in de bossen.
Bij de eerstvolgende kruising sla je linksaf. Je blijft het pad volgen en loopt (soms over kleinere bospaadjes) tot aan het volgende punt: N 51°20.J(H-1)(H-1) - E005°13.(J-H)FF
Je staat op een (in 2006 gebouwde) vleermuiskelder. Hier kunnen vleermuizen hun winterslaap houden.
Hoeveel ronde pijpen heeft het hek? Trek hier 6 vanaf. Dit is getal K.
K = …
Na een klopjacht wordt Zwarte Kaat door de Bladelse bevolking gearresteerd en ter dood veroordeeld. Zij wordt begraven aan de rand van het landgoed Ten Vorsel.
Op hoeveel meter (hemelsbreed) vanaf hier ligt Zwarte Kaat ongeveer begraven?
- 1350 meter L = 1
- 1575 meter L = 2
- 1725 meter L = 3
Loop via N 51°20.BAC - E005°12.GKB naar de eindcache.
De eindcache ligt verborgen op de volgende coördinaten: N 51°21.LCF - E005°13.AJB
Wanneer je jezelf na een geslaagde zoektocht wilt tracteren, kun je vlakbij terecht bij Café ’t Nekkermenneke (rechtsaf de Bredasebaan op en vervolgens de tweede links naar Groot Terkooyen). Ook in de tijd van Zwarte Kaat stond hier al een herberg. Zwarte Kaat en haar bende overvielen in die tijd vaak reizigers die over het handelspad door landgoed Terkooyen trokken. Daarom werd langs deze handelsroute een herberg gebouwd als een veilige rustplaats voor de vermoeide handelsreizigers.
Wil je later nog eens wat meer van de omgeving zien? Bij de VVV in Bladel is een Zwarte Kaat fietsroute (37 km) verkrijgbaar die je van hieruit oa. naar de Postelse Abdij brengt.
Het verhaal van Zwarte Kaat is na te lezen op verschillende websites. Een uitgebreide versie van het verhaal staat in het boek “Kempische verhalen” van Fons Roymans (verschenen in 1997). In 2003 is de legende herschreven door de Bladels schrijver Jan Janssen (oa verkrijgbaar bij de VVV).
Additional Hints
(Decrypt)
Qr trgnyyra N g/z Y mvwa nyyr irefpuvyyraq (0-9).
Qr pnpur yvtg baqre rra obbzfgebax.