ur. 21 VI 1226, zm. 7 XII 1279
okres panowania (Kraków): 1243 - 1279
Był człowiekiem obyczajnym, wstydliwym, umiarkowanym i łaskawym, nikomu złem na zło nie odpowiadał, wolności Kościoła obrońca, rycerzy prawdziwy miłośnik, ponieważ sobie nic nie pozostawił, lecz wszystko rycerzom szczodrze oddał, mnichów wszelakich był dobroczyńcą.
Rocznik Traski
Książę Bolesław był synem Leszka Białego i księżniczki ruskiej Grzymisławy. Imię otrzymał po swoim pradziadku Bolesławie Krzywoustym, a przydomek ze względu na śluby czystości, które złożył wspólnie z żoną Kingą. Kiedy miał rok zamordowany został jego ojciec. Od tego czasu toczyły się walki o regencję i władzę w Krakowie. W wieku 13 lat Bolesław został zaręczony z pięcioletnią królewną węgierską Kunegundą (Kingą), córką króla Węgier Beli IV. Ich ślub odbył się kilka lat później. Bolesław Wstydliwy stawiał na rozwój miast. W roku 1253 nadał przywilej lokacyjny dla Bochni, a 5 czerwca 1257 r. dokonał lokacji Krakowa na prawie magdeburskim. Rok później wydał przywilej lokacyjny dla Nowego Korczyna, w 1264 dla Skaryszewa, w roku 1271 dla Jędrzejowa. Lokował łącznie 20 miast, co wpłynęło na szybki rozwój ekonomiczny jego dzielnicy. Książę krakowski i sandomierski szczególną troską otaczał Kościół. Wydał między innymi przywilej immunitetowy na rzecz biskupstwa krakowskiego, który gwarantował duchownym dużą niezależność w kwestiach ekonomicznych oraz sądowniczych. W roku 1253 w wyniku jego starań papież Innocenty IV kanonizował Stanisława ze Szczepanowa. Bolesław wspierał także franciszkanów, wspierając finansowo budowę kościoła i klasztoru.
Ciekawostka:
Na początku roku 1233 Konrad mazowiecki zwabił na spotkanie Grzymisławę wraz z małym Bolesławem, po czym ograbił księżną z kosztowności i publicznie "oćwiczył" (może to oznaczać spoliczkowanie, pobicie, a nawet wychłostanie). Następnie rozkazał uwięzić matkę z synem na zamku w Czersku. W intencji uwięzionych wstawił się u Konrada Władysław Odonic i udało mu się uzyskać przeniesienie więźniów do Sieciechowa. Już wkrótce, aktywne działania w obronie uwięzionej pary podjął Henryk Brodaty - wysłał Klemensa z Ruszczy z misją uwolnienia więźniów. Dzięki pomocy benedyktyńskiego opata z Sieciechowa Mikołaja z Galli, misja ratunkowa udała się. Kiedy bowiem jednej nocy strażnicy po ochoczej biesiadzie pijani, zapomniawszy o środkach bezpieczeństwa, zaniechali wystawienia zwykłych straży, książę Bolesław po cichu w czasie ciemnej nocy opuszcza z matką klasztor na przygotowanych potajemnie wózkach.
Ważniejsze daty:
1227
-(23/24 XI) Śmierć ojca Leszka Białego podczas wiecu książąt piastowskich w Gąsawie. Zanik formalnych pozostałości pryncypatu. Władzę regencyjną w księstwie krakowsko-sandomierskim obejmuje księżna-wdowa Grzymisława.
1228
-(III) Grzymisława bierze udział w zjeździe w Skaryszewie z Konradem mazowieckim (i jego synami Bolesławem i Kazimierzem), dotyczącym następstwa na tronie krakowskim.
-(5 V) Władysław Laskonogi formalnie adoptuje Bolesława na zjeździe w Cieni k. Kalisza.
-(5 V) Wiec panów małopolskich w Wiślicy. Objęcie władzy w Krakowie przez Władysława Laskonogiego.
(V/VIII) Henryk Brodaty przejmuje władzę namiestniczą (?) w Krakowie z nadania Władysława Laskonogiego.
-(12 V) Grzymisława bierze udział w zjeździe w Skaryszewie z synem Romana halicko-włodzimierskiego (Danielem albo Wasylkiem).
1229
-Zjazd Grzymisławy i Bolesława z Konradem mazowieckim w Wierzbicy k. Radomia. Grzymisława z synem wycofuje się do Wiślicy, a Konrad zajmuje ziemię sandomierską i łęczycko-sieradzką.
1230
-(XI) Zjazd Grzymisławy i Bolesława z Konradem mazowieckim w Skaryszewie.
1232
-Uzyskanie Sandomierza od Henryka Brodatego.
1233
-(zima/wiosna) Pojmanie Grzymisławy i Bolesława przez Konrada mazowieckiego.
Odbicie jeńców z niewoli przez Klemensa z Ruszczy, dostojnika małopolskiego (działającego z polecenia Henryka).
-(23 XII) Bulla protekcyjna papieża Grzegorza IX (na rzecz Grzymisławy).
1234
-(wiosna) Początek wojny Henryka Brodatego z Konradem o Małopolskę.
-(VIII) Ugoda w Luchani (nad Wartą). Bolesław obejmuje ziemię sandomierską i przekazuje kilka grodów Henrykowi Brodatemu.
1235
-(VI) Zatwierdzenie układu luchańskiego przez papieża Grzegorza IX.
-Najazd Konrada (z synem Bolesławem) na Sandomierszczyznę. Utrata ziemi radomskiej.
1238/1239
-Bolesław ogłasza się samodzielnym księciem sandomierskim i przejmuje kilka grodów w ziemi sandomierskiej od roku 1234 pozostających w rękach Henryka Brodatego.
1239
-Zaślubiny z małoletnią Kingą (Kunegundą), córką Beli IV, króla Węgier.
-(9 VII) Zjazd w Przedborzu z Konradem mazowieckim i jego synem Siemowitem.
1241
-(I) Oddziały tatarskie (mongolskie) najeżdżają ziemię sandomierską. Bolesław (z rodziną) ucieka do Krakowa. Tatarzy zdobywają i plądrują Lublin (I), Zawichost (I) i Sandomierz (13 II).
-(II) Wojska dowodzone przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza wkraczają na ziemię sandomierską. (13 II) Porażka wojsk krakowsko-sandomierskich pod Turskiem Wielkim. Wojska tatarskie wycofują się do Sandomierza.
-(III) Ofensywa tatarska w kierunku Krakowa. Klęski wojsk polskich w bitwach pod Chmielnikiem (18 III) i Tarczkiem (19 III).
-(18/28 III) Bolesław (z rodziną) ucieka na Węgry, a następnie na Morawy.
1243
-Konrad zostaje wypędzony z Krakowa. Bolesław przejmuje władzę w Krakowie. (25 V) Rozbicie wojsk Konrada i Kazimierza (wspomaganych przez oddziały opolskie Mieszka, wielkopolskie Przemysła, Litwinów i Jaćwięgów) przez stronników Bolesława Wstydliwego w bitwie pod Suchodołem.
-Ponowna nieudana wyprawa Konrada na Kraków.
-(lato) Niszczycielskie najazdy Daniela i Wasylka, książąt włodzimierskich, na ziemię lubelską.
1244
-Odwetowa wyprawa oddziałów małopolskich (prawdopodobnie z Lublina) na okolice Andrzejowa, władztwo książąt włodzimierskich.
-Oblężenie Lublina przez wojska ruskie. Najeźdźcy wycofują się, po uzyskaniu przyrzeczenia, iż mieszkańcy Lublina nie będą wspierać działań (militarnych) Bolesława.
-(30 V) Zjazd w Chrobrzu.
1245
-(16 V) Wiec w Chrobrzu.
-Bolesław wspiera wyprawę Rościsława Michajłowicza, kandydata węgierskiego na tron księstwa halickiego. (17 VIII) Porażka pod Jarosławiem.
-Zjazd pokojowy w Łęczycy.
1246
-(30 III) Wiec książęcy w Koniemłotach.
-Wkroczenie Konrada mazowieckiego i Kazimierza Konradowica (wraz z posiłkami litewskimi i opolskimi) do Małopolski. Siły Bolesława zostają pokonane w bitwie pod Zaryszowem. Udana obrona zamku krakowskiego. Konrad tymczasowo umacnia się w ziemi krakowskiej.
-Konrad, Kazimierz i Mieszko Otyły opuszczają Małopolskę. Bolesław likwiduje umocnienia Konrada w ziemi krakowskiej.
-(15 VII) Zjazd w Bobinie.
-(18, 21, bądź 22 X) Śmierć Mieszka Otyłego. Przejęcie grodu w Lelowie.
po 1246
-Ślub z Kingą (Kunegundą), córką Beli IV, króla Węgier.
1248
-Zjazd w Zachawie.
1248-1249
-Wsparcie wyprawy książąt halickich (Daniela i Wasylka) oraz Siemowita mazowieckiego przeciwko Jaćwięgom.
1249
-(14 III) Wiec książęcy w Sandomierzu.
1250
-(25 V) Wiec książęcy w Krakowie.
-(21 i 23 VI) Wiece w Chrobrzu i Zagości.
1251
-W okolicy Bochni zostają odkryte bogate złoża soli kamiennej.
1252
-(28 VIII) Zjazd w Oględowie.
Bolesław wraz z matką Grzymisławą wydają przywilej immunitetowy na rzecz biskupstwa krakowskiego.
1253
-(27 II) Przywilej lokacyjny dla miasta Bochni.
-(VI/VII) Uderzenie wojsk polsko-ruskich (Bolesława, Władysława opolskiego, Lwa i Daniela Halickiego) na ziemię opawską, w celu poparcia węgierskiej wyprawy na Austrię (będącą pod panowaniem czeskim). Nieudane oblężenie Opawy i Głubczyc.
-(17 IX) Papież Innocenty IV dokonuje kanonizacji Św. Stanisława, biskupa krakowskiego.
Biskup krakowski Jan Prandota, za namową Bolesława i arcybiskupa gnieźnieńskiego Pełki, przekazuje relikwię - fragment ramienia Św. Stanisława - królowi czeskiemu Przemysłowi Ottokarowi II.
1254
-(8 V) Uroczystości w Krakowie ku czci Św. Stanisława, połączone ze zjazdem książąt piastowskich.
-(18 VI) Wiec książęcy w Chrobrzu. Bolesław zatwierdza przywilej immunitetowy na rzecz biskupstwa krakowskiego, nadany w Oględowie.
1254-1255
-Zabiegi o uwolnienie Siemowita i jego żony z niewoli u Kazimierza Konradowica (zakończone sukcesem wiosną 1255).
1255
-(17-18 IV) Zjazd w Zawichoście. Przywilej immunitetowy na rzecz biskupstwa krakowskiego.
-(5 IX) Wiec książęcy w Beszowie. Bolesław (dzięki wstawiennictwu siostry Salomei) nadaje pełen immunitet dla dóbr biskupstwa krakowskiego.
-(29 IX) Mściwoj II zdobywa Nakło (władztwo Przemysła). Przemysł i Kazimierz (wraz z posiłkami przysłanymi przez Bolesława Pobożnego, Bolesława Wstydliwego i Siemowita) ruszają na odsiecz Nakła.
1255/1256
-(zima) Bolesław udziela militarnego wsparcia Danielowi halickiemu i jego synom w wyprawie przeciwko Jaćwięgom.
1256
-(4 II) Zjazd w Obrazowie.
-Najazd Jaćwięgów na Małopolskę.
1257
-(2 III) Zjazd w Korczynie z Siemowitem i Kazimierzem Konradowicem. Bolesław przekazuje Kindze ziemię sądecką.
-(5 VI) Zjazd w Koperni. Lokacja Krakowa na prawie magdeburskim.
-Synod w Łęczycy. Ustanowiona zostaje zasada, iż każdy władca, który porwałby biskupa będzie automatycznie podlegał ekskomunice, a jego państwo interdyktowi.
-(7 XI) Spotkanie z Bolesławem Pobożnym na wiecu w Kurowie (k. Sandomierza).
1258
-Lokacja Nowego Korczyna na prawie magdeburskim.
-(11-13 VI) Wiec w Sandomierzu. Bolesław zatwierdza przywileje dla Kościoła w Małopolsce.
1259
-(29 IX-6 X) Wyprawa Bolesława, Bolesława Pobożnego, Siemowita oraz Romana halickiego na ziemię łęczycką.
-(/30 XI) Najazd tatarski (przy wsparciu ruskim) na Małopolskę i ziemię bytomską. Najeźdźcy niszczą Lublin, Sandomierz, Święty Krzyż i Kraków (bez Wawelu). Bolesław ucieka na Węgry (lub do ziemi sieradzkiej).
1260
-(II) Tatarzy i Rusini wycofują się z Małopolski. Bolesław powraca do Krakowa.
-(VI-VII) Udzielenie wsparcia wojskowego Węgrom walczącym z Czechami. (12 VII) Udział w przegranej bitwie pod Kressenbrun.
-Utrata grodu z Lelowie na rzecz Kazimierza Konradowica.
-(12 XII) Zjazd w Przedborzu. Bolesław podejmuje się mediacji i doprowadza do zawarcia porozumienia pokojowego między Kazimierzem i Siemowitem.
1262
-(29 I) Wiec w Iwanowicach. Udzielenie militarnego wsparcia Bolesławowi Pobożnemu.
-(7 VI) Wiec w Dankowie. Negocjacje pokojowe z Henrykiem III. Władysław opolski podejmuje (nieudaną) próbę nakłonienia Bolesława Wstydliwego i Bolesława Pobożnego do poparcia Czech.
-Zjazd w Tarnawie (k. Lublina) z Danielem, królem halickim i jego bratem, Wasylkiem. Zawarcie układu pokojowego.
1263
-Najazd litewsko-jaćwięski na ziemię krakowską.
1264
-(VI) Bolesław organizuje odwetową wyprawę na Jaćwież. (14 VI) Wojska krakowsko-sandomierskie pokonują Jaćwięgów i zabijają ich księcia Komata.
-Lokacja Skaryszewa na prawie magdeburskim.
1265
-Najazd wojsk litewskich (wspomaganych przez siły ruskie Szwarna Daniłowicza) na Małopolskę. Najeźdźcy pustoszą okolice Skaryszewa, Tarczka i Wiślicy.
-Adopcja Leszka Czarnego.
1265-1266
-Walki z książętami ruskimi, Wasylkiem i Szwarnem. (1265) Wyprawa polska na Chełm. Ruski najazd na Lublin i Białą. Wojska małopolskie pustoszą okolice Czerwienia.
(1266) Najazd wojsk polskich na Bełz. (19 VI 1266) Szwarno zostaje pobity przez Małopolan pod Wrotami. (19 VI 1266/17 IV 1267) Zakończenie konfliktu z Rusinami. Bolesław rezygnuje z najazdów na Jaćwież.
1266
-(III) Bolesław i Kinga wyjeżdżają do Budy na zjazd z królem węgierskim Belą IV i jego synem Stefanem.
1270
-(6 I/2 II) Zjazd z Bolesławem Pobożnym pod Krakowem.
-Król węgierski, Stefan V przybywa do Krakowa.
1271
-(16 II) Wiec książęcy w Krakowie. Przywilej lokacyjny dla miasta Jędrzejowa.
-(IV) Rycerstwo krakowskie niszczy wieś Zarisce położoną w księstwie opolskim Władysława.
-(VI) Dywersyjny najazd Bolesława, Leszka Czarnego i Konrada II mazowieckiego, wspieranych przez wojska ruskie, na księstwo wrocławskie Henryka IV (w interesie Węgier prowadzących wojnę z Czechami).
1272
-(6 IV) Śmierć Stefana V.
Załamanie sojuszu z Węgrami.
przed 1273
-Lokacja Sącza na prawie magdeburskim.
1273
-Możni małopolscy wszczynają bunt przeciwko Bolesławowi (z zamiarem osadzenia Władysława I opolskiego na tronie krakowskim).
-Wyprawa Władysława opolskiego na Kraków. (2 VI) Bolesław zwycięża Władysława opolskiego i buntowników w bitwie pod Bogucinem (k. Olkusza). Utrata zachodniej części ziemi krakowskiej (m.in. kasztelanii chrzanowskiej).
-(VII) Niszczycielski najazd litewski na Lubelszczyznę.
-(28 X-XI) Wyprawa przeciwko Władysławowi opolskiemu (przy wsparciu Bolesława Pobożnego, Leszka Czarnego i Konrada II mazowieckiego). Spustoszenie okolic Opola, Koźla i Raciborza.
-(XII) Leszek Czarny wyprawia się na Jaćwież w odwecie za spustoszenie ziemi lubelskiej.
1274
-Układ pokojowy z Władysławem opolskim. Rezygnacja (?) Władysława z pretensji do tronu krakowskiego. Władysław zwraca kasztelanię chrzanowską w zamian za potwierdzenie swego panowania w zachodniej części ziemi krakowskiej (między rzekami Skawą i Skawinką).
1275
-(13 II) Wiec książęcy w Korczynie.
1277
-Bolesław zawiera (w Opawie) układ sojuszniczy z królem czeskim Przemysłem Ottokarem II.
1278
-Najazd litewsko-jaćwięski na Lubelszczyznę. Leszek Czarny rozbija wycofujących się Litwinów pod Łukowem (?).
-Udzielenie militarnego wsparcia Czechom walczącym z królem niemieckim, Rudolfem Habsburgiem. (26 VIII) Wojska czesko-polskie zostają rozbite w bitwie pod Suchymi Krutami.
Śmierć Przemysła Ottokara II.
1279
-(7 XII) Śmierć Bolesława V Wstydliwego.
Opracowano na podstawie:
poczet.com
franciszkanie.pl
Władcy Polski – cykl dodatków do „Rzeczpospolitej” przygotowany we współpracy z „Mówią wieki”
Aby odnaleźć skrytkę musisz odszukać w powyższym tekście podane niżej informacje, a ustalone liczby podstawić do wzoru:
A – Żona Bolesława Wstydliwego po latach została ogłoszona świętą. Była nią Jadwiga (A=344), Kinga (A=544) czy Barbara (A=744)?
B – Jakie złoża zostały odkryte w 1251 roku? Węgla brunatnego (B=10), kredy (B=20) czy soli kamiennej (B=30)?
C – Ile lat po zjeździe w Obrazowie Bolesław Wstydliwy umiera?
N 52° 59.X
E 18° 09.Y
X=A-5*B+2
Y=3*(C+3)
Kordy ±10 m.
Współrzędne finałowe są w formacie N DD° MM.MMM E DD° MM.MMM
Jeśli w wyniku otrzymasz liczbę dwucyfrową to dopisz przed nią 0, a jeśli jednocyfrową to dwa zera.
W logbooku jest pewna liczba. Zapisz ją, gdyż może Ci się przydać…
