ur. 27 XII 1459, zm. 17 VI 1501
okres panowania: 1492 - 1501
Był wysokiego wzrostu, oczu piwnych, na twarzy z pewnym wyrzutem i wysiękiem. Tęgi, kościsty i silny, około piersi, rąk i nóg gęstszym, na głowie rzadkim włosem okryty. W ruchach szybki, często u boku z mieczykiem przypasanym występował, namiętnościom i chuciom jako człowiek wojskowy folgował.
Chronica Polonorum Macieja Miechowity
Wychowywany przez Jana Długosza i Kallimacha. Naciskany przez szlachtę zakazał mieszczanom nabywania dóbr ziemskich, a także zamknął im dostęp do wyższych godności kościelnych. Za jego czasów wzrosła polityczna rola magnaterii i rozwinęła się gospodarka folwarczno-pańszczyźniana. Poniósł klęskę w wyprawie na Mołdawię (1497). Stąd powiedzenie: „za króla Olbrachta wyginęła szlachta”.
Ciekawostka:
22 lutego 1498 roku Jan Olbracht powrócił do Krakowa po nieudanej kampanii mołdawskiej i jakoby co dobrego sprawił, kolacje, biesiady, tańce strojąc, był wesół; powiadają, że raz w nocy tylko samotrzeć po mieście ceklował, a gdy się pijany na pijańców natrafił, powadził się z nimi, tamże go raniono, z której rany długo chorował. Król oddawał się też gorszącej jego otoczenie rozpuście. Wszystkie te zachowania należy tłumaczyć załamaniem nerwowym.
Ważniejsze daty:
1467
-(1 X) Jan Olbracht (wraz z braćmi) rozpoczyna edukację pod kierunkiem kanonika krakowskiego Jana Długosza.
1472-1474
-Edukacja pod kierunkiem Filipo Buonaccorsi (Kallimacha), wybitnego włoskiego humanisty.
1476
-(25 IV) Zjazd w Malborku.
1478
-(III) Sejm litewski w Brześciu. Szlachta litewska żąda powierzenia zarządu Wielkiego Księstwa Litewskiego jednemu z synów Kazimierza.
1479
-(9 X) Hołd wielkiego mistrza krzyżackiego, Marcina Truchsessa w Nowym Korczynie.
1481
-(15 IV) Kazimierz udaremnia spisek opozycji antyjagiellońskiej na Litwie (zmierzający do królobójstwa).
1485
-(6 III-19 IV) Sejm ziem pruskich w Toruniu.
-(18 VI) Kazimierz (z Janem Olbrachtem i Aleksandrem) wyprawia się do Mołdawii. (15 X) Hołd lenny hospodara mołdawskiego, Stefana Wielkiego w Kołomyi.
1486
-Objęcie stanowiska namiestnika królewskiego na Rusi.
1487
-(8 IX) Jan Olbracht w bitwie pod Kopystrzyniem rozbija wojska tatarskie.
1489
-(VII) Wyprawa przeciwko Tatarom.
1490
-(6 IV) Śmierć króla Węgier, Macieja Korwina. (7 VI) Elekcja Jana Olbrachta na tron węgierski. (21 VI) Jan Olbracht (przy wsparciu Kazimierza) wyrusza na Węgry. (29 IX/6 X) Zajęcie Preszowa. (10 X-20 II 1491) Nieudane oblężenie Koszyc. Unieważnienie aktu elekcji przez Stefana Batorego, wojewodę siedmiogrodzkiego. (15 VII) Elekcja Władysława Jagiellończyka na tron węgierski. (21 IX) Władysław Jagiellończyk koronuje się w Székesfehérvár.
1491
-(20 II) Zjazd pokojowy w Koszycach. Utrzymanie korony węgierskiej przez Władysława Jagiellończyka. Władysław Jagiellończyk przyrzeka Janowi Olbrachtowi księstwo oleśnickie po śmierci Konrada X Białego. (11 IV) Objęcie księstwa głogowskiego.
-Jan Olbracht zrywa umowę koszycką. (20 VII-8 IX) Zdobycie Stropkova (po oblężeniu).
1492
-(1 I) Wojska Jana Olbrachta zostają rozbite pod Preszowem przez Stefana Zapolyę.
-(6 I) Utrata Preszowa.
-Jan Olbracht powraca do Polski.
-(7 VI) Śmierć Kazimierza Jagiellończyka.
-(20 VII) Sejm litewski w Wilnie. (20/28 VII) Elekcja Aleksandra Jagiellończyka na tron wielkoksiążęcy litewski. Zerwanie personalnej unii polsko-litewskiej.
-(15-27 VIII) Sejm w Piotrkowie. (27 VIII) Elekcja Jana Olbrachta na tron polski.
-(23 IX) Jan Olbracht zostaje koronowany w katedrze wawelskiej.
-(5 XII) Zawarcie (w Budzie) przymierza z Władysławem Jagiellończykiem.
1493
-(28 I-4 III) Sejm w Piotrkowie. (21 II) Przywilej dla miasta Krakowa. (27 II) Przywilej piotrkowski.
-(29 V) Jan przyjmuje (w Poznaniu) hołd lenny z Prus Zakonnych wielkiego mistrza krzyżackiego Jana von Tieffen.
-Krwawe stłumienie buntu w Głogowie.
-(2 X) Brat Fryderyk zostaje arcybiskupem gnieźnieńskim (i jednocześnie Prymasem Polski).
1494
-Przedłużenie rozejmu z Turcją (o 3 lata).
-(17 IV-6 V) Zjazd Jagiellonów w Lewoczy. (5 V) Jan Olbracht zawiera traktat przyjaźni i pokoju z Władysławem Jagiellończykiem.
-(28 V/21 IX) Śmierć Władysława wadowickiego. Objęcie władzy (krótkotrwałe) w Wadowicach przez Agnieszkę, córkę Władysława. Jan Olbracht przejmuje władzę nad Wadowicami, kwestionując prawa do ich dziedziczenia przez Agnieszkę.
-(29 VII) Odkupienie księstwa zatorskiego od Jana V (za cenę 80000 złotych węgierskich) i przekazanie mu go w dożywocie (wraz z Wadowicami).
-(10 IX) Zjazd senatorów w Radomiu. (21 IX) Zatwierdzenie układu w sprawie nabycia Zatorszczyzny przez Koronę Polską.
-(31 X/XII) Zatwierdzenie przywilejów pruskich w Toruniu.
1495
-(16 II) Śmierć Janusza II płockiego. Konrad III Rudy wkracza zbrojnie do Płocka. (VII) Zwołanie pospolitego ruszenia województwa inowrocławskiego, brzeskiego i ziemi dobrzyńskiej. (VIII) Wojska mazowieckie wycofują z księstwa płockiego. (13 VIII) Włączenie ziemi płockiej, płońskiej, wiskiej i Zawkrza do Królestwa Polskiego.
-Jan Olbracht proponuje Aleksandrowi, aby nadał Kijowszczyznę Zygmuntowi.
1496
-(II) Litewski sejm odrzuca propozycję nadania Zygmuntowi Kijowa.
-(4 III-2 V) Sejm w Piotrkowie. (20 IV) Jan Olbracht przekazuje w lenno Mazowsze Konradowi III Rudemu. Konrad zobowiązuje się do złożenia hołdu królowi polskiemu w Lublinie. Król Polski - gwarantem praw i opiekunem szlachty mazowieckiej. (26 IV) Przywilej piotrkowski.
-(26 XI-XII) Zjazd z Aleksandrem i Zygmuntem w Parczewie.
1497
-(13 I) Hołd lenny Konrada III Rudego złożony w Lublinie.
-(VI) Wyprawa w celu odbicia Kilii i Białogrodu z rąk tureckich. (16-17 VIII) Hospodar mołdawski, Stefan Wielki zrywa związek lenny z Polską i uznaje się za lennika tureckiego. (24 IX-18 X) Nieudane oblężenie Suczawy. Jan Olbracht zawiera rozejm ze Stefanem Wielkim. (26 X) Wycofujące się wojska zostają pobite pod Koźminem (w lasach Bukowiny) przez Turków i Mołdawian.
1498
-(18 I-17 II) Sejm w Piotkowie.
Uchwalenie (po raz pierwszy w historii) podatku pogłównego (na obronę przed Turcją i Tatarami).
-(V) Pierwszy najazd turecki (z udziałem Tatarów i Mołdawian) na Polskę.
(13 V) Udana obrona Lwowa. Turcy pustoszą województwo ruskie i krakowskie.
-(12 VII) Zawarcie w Krakowie układu z Węgrami o przyjaźni i współpracy.
-(VII) Najazd tatarski na Podole i Ruś Czerwoną.
-(XI) Ponowny najazd turecki na Polskę. Turcy wycofują się z powodu złej pogody.
1499
-(II) Wielki Mistrz Krzyżacki, Fryderyk saski odmawia złożenia hołdu i zatwierdzenia pokoju z Janem Olbrachtem.
-(15 IV) Zjazd w Krakowie. Jan Olbracht potwierdza układ polsko-węgierski.
-(12 VII) Zawarcie układu pokojowego z Mołdawią.
-(24 VII) Unia wileńska.
-(20 XI) Jan Olbracht zwraca księstwo głogowskie Czechom.
1500
-(1 III) Rozejm z Turcją.
-(VI) Najazd tatarski na Polskę.
-(VII) Jan Olbracht przystępuje do antyhabsburskiego przymierza węgiersko-francuskiego.
-(IX) Najazd tatarski na Polskę i Litwę.
1501
-(11 I) Antymoskiewskie przymierze (w Krakowie) z Tatarami zawołżańskimi.
-(II/III) Sejm w Piotrkowie. Wyznaczenie Fryderykowi saskiemu terminu (8 V) do złożenia hołdu. Zwołanie pospolitego ruszenia z Prus.
-(8 V) Jan Olbracht przybywa do Torunia (celem przymuszenia Fryderyka saskiego do hołdu).
-(17 VI) Śmierć Jana I Olbrachta w Toruniu.
-(19 VII) Sułtan Bajazyd II zatwierdza układ pokojowy z Polską.
Opracowano na podstawie:
poczet.com
Władcy Polski – cykl dodatków do „Rzeczpospolitej” przygotowany we współpracy z „Mówią wieki”
Aby odnaleźć skrytkę musisz odszukać w powyższym tekście podane niżej informacje, a ustalone liczby podstawić do wzoru:
A – Którego dnia miesiąca września Jan Olbracht został koronowany w katedrze wawelskiej?
B – W którym roku Jan objął stanowisko namiestnika królewskiego na Rusi?
C – Jak miał na imię brat Jana, który został Prymasem Polski? Albert (C=844), Wojciech (C=644) czy Fryderyk (C=544)?
N 52° 59.X
E 18° 05.Y
X=B/2+4*A+7
Y=C+7*A-2
Kordy ±10 m.
Współrzędne finałowe są w formacie N DD° MM.MMM E DD° MM.MMM
Jeśli w wyniku otrzymasz liczbę dwucyfrową to dopisz przed nią 0, a jeśli jednocyfrową to dwa zera.
W logbooku jest pewna liczba. Zapisz ją, gdyż może Ci się przydać…
