| Garmerwolde hoort bij de prachtige gemeente Ten Boer. De andere dorpen, binnen de gemeente Ten Boer zijn: Lellens, Sint Annen, Ten Boer, Ten Post, Thesinge, Winneweer, Wittewierum, en Woltersum. Alle dorpen hebben wel een bijzonder stukje geschiedenis en een monument, daarom heeft Bammannetje,in elk dorp een cache gemaakt. Garmerwolde is de 9e in de rij. |
Garmerwolde belongs to the beautiful district of Ten Boer. The other villages within this district are: Lellens, Sint Annen, Ten Boer, Ten Post, Thesinge, Winneweer, Wittewierum, and Woltersum. Each village has an interesting history and a monument. Therefore, Bammannetje, made a cache in each village. Garmerwolde is the nineth one. |
| Groningen wordt wel “het Toscane van Noord Europa” genoemd, vanwege zijn fraaie oude kerken met fresco’s. De kerk van Garmerwolde heeft zo’n prachtig beschilderd plafond! |
Because of the beautiful old churches with frescos, Groningen is sometimes called "the Toscane of Northern Europe". The church of Garmerwolde has such a beautifully painted ceiling! |
| Uit onderzoekingen blijkt dat het gebied waarin Garmerwolde ligt een veengebied is geweest. Door invloed van de zee, de dijken waren er nog niet, is hier de klei afgezet. Het veen is echter bijna helemaal verdwenen. Sporadisch komt er nog wat van aan de oppervlakte. Dat veen is vooral verdwenen door oxidatie. Door verdroging en invloed van de mens werd het pakket steeds dunner. |
Research has shown that the region in which Garmerwolde is located was originally a peat area. Before the dykes were build, the sea has deposited here layers of clay. The peat has almost completely disappeared. Only sporadically some remaining peat appears at the surface. Most of the peat has oxidated away. Dehydration and other human interference made the peat layers thinner and thinner. |
| De bewoning van dit gebied is op gang gekomen in de 9e eeuw. Op de plaats die nu het dorp Garmerwolde is, werden kleine heuvels opgeworpen om in dit natte gebied wel droge voeten te houden. De ontginningen begonnen in de 9e of 10e eeuw. |
People started to live in this area in the 9th century. At the location that is now the village Garmerwolde, small hills were made to keep the feet dry in this wet area. The cultivations started in the 9th or 10th century. |
| Slechts enkele honderden jaren later was er blijkbaar zoveel welstand opgebouwd dat het de dorpelingen mogelijk werd een stenen kerk te bouwen. Waarschijnlijk is toen een houten voorganger afgebroken. Steen, zogenaamde kloostermoppen, was een duur bouwmateriaal. Men moest wel over kapitaal beschikken om zoiets te kunnen bouwen. Rond 1250 is er begonnen met de bouw in een stijl die wij nu romano-gotiek noemen. Die kerk met toren staat er gelukkig nu nog steeds, al is in het midden van de 19e eeuw wel het schip wegens bouwvalligheid afgebroken. De restanten hiervan vindt u op op de hierboven gegeven coördinaten. |
Apparently, only a few centuries later so much prosperity was generated, that the inhabitants were able to build a church of bricks. Probably a wooden predecesor was then broken down. These bricks were an expensive material for building. People needed quite some money for building this church. The building was started around 1250, using a style we now call romano-gothic. Fortunately, this church and the tower are still present, although part of it has been broken down halfway the 10th century, because it became too crumbling. The remains are found at the coordinates shown above. |
| Het is erg bijzonder dat de toren altijd los van de kerk gestaan heeft. Een reden zou de slappe ondergrond kunnen zijn. Bij een losstaande toren is de kans kleiner dat de kerk verzakt door het gewicht van de toren. |
It is very special that the tower has always been at some distance from the church. The reason for this could be the soft ground. If the tower is separated from the church, the risk is smaller that the church subsides due to the weight of the tower. |
| De kerk werd in de eerste helft van de 15e eeuw voorzien van fresco’s. Deze fresco’s zijn er de moeite waard om te bezichtigen. De kerk is meestal open in het weekend in de zomermaanden. Anders staat bij het toegangshek waar de sleutel te verkrijgen is. |
In the first half of the 15th century the frescos inside the church were painted. It is really worthwile to have a look at them. During the weekends in the summer the churches is usually open. In other cases there is a note at the gate which tells where the key can be requested. |
| Ook de oude graven zijn bijzonder vanwege de grafverzen. Daarmee onderscheidt Groningen zich van andere Nederlandse gewesten. Het bijzondere grafschrift aan de binnenzijde van de kerk willen wij u niet onthouden. Het is van Harmannus Sebastiani, die 95 jaar oud overleed, na 60 jaar predikant te zijn geweest en 6 vrouwen overleefd te hebben: |
The old graves are special as well because of the verses. This distinguishes Groningen from the other regions in the Netherlands. A very special grave verse is found inside the church. It is written on the stone of Harmannus Sebastiani who died 95 years old. He has had 6 wifes, who all died before him: |
| Aangezien de kerk en toren een centrale plaats in die oude dorpsgemeenschappen hadden, werd daar ook de tijd zichtbaar gemaakt waardoor het leven geordend werd. Er kwam een uurwerk in de toren. De klok werd bij ontij, rouw of vreugde geluid. Voor de diverse signalen werden verschillende klokken gebruikt, terwijl bij het oproepen van de gelovigen voor de kerkdienst het grote massieve geluid van de grootste klok voortdurend over de velden klonk. Het uurwerk met de daarbij behorende klokken waren zowel van de kerk als ook van het dorp. Alleen de zeer rijken en gestudeerden hadden een eigen klok. De dorpsklok was ook echt een dorpsklok. Het uurwerk in de toren lijkt van hoge ouderdom te zijn. Garmerwolde heeft het geluk gehad dat zowel (driekwart van) de kerk, de toren en ook het uurwerk de tijd heeft doorstaan. |
The church and the tower had a central place in those old village communities. Therefore, that was also the place to display the time which brought order in their lifes. A clock was placed in the tower. The bell was heard in times of disasters, mourning or joy. For different signals different bells were used. The massive sound of the largest bell was used to call the believers from far over the fields to the services in the church. Both the clock and the bells were the property both of the church as well as of the village. Only the very rich people had their own clock. The church clock was really a clock of the village. This clock seems to be of a very old age. Garmerwolde has had the fortune that three quarters of the church as well as the tower as well as the clock have survived. |
| De cache |
The cache |
| De cache ligt tussen de restanten van het schip van de kerk. Laat svp de stenen achter zoals ze werden aangetroffen. Maak niets kapot. Vanzelfsprekend kunnen de graven op het kerkhof met rust gelaten worden. |
The cache is hidden in the remains of the broken-down parts of the church. Please, restore the place to the state in which it was found. Don't damage the place. Obviously the rest of the graves on the graveyard should be respected. |
| Bij de start bevatte de cache, naast een zakje met logboek en pen, . |
At the start the cache contained, apart from a bag with log book and pen,. |