PL
Dzisiaj tu są góry, ale kiedyś...
Zwiedzając bodajże najstarszy, murowany zamek w Polsce, można zaobserwować jak wielkich przeobrażeń doznaje nasza planeta. Za fundamenty piastowskiego zamku posłużyły kambryjskie wylewy zasadowej lawy, z której powstały ciemne bazalty. Uwagę zwraca niezwykły kształt tych bazaltów. Jest to lawa poduszkowa.
Gdy lawa wypływa pod wodą, gwałtownie stygnie i dzieli się na elipsoidalne, zwykle spłaszczone buły przypominające bochenki lub poduszki (stąd polska nazwa lawa poduszkowa).
Poduszki lawowe mają różną wielkość i kształt, lecz dominują formy bochenkowe. Najczęstsze rozmiary to 30-60 cm. Spłaszczenie jest wynikiem działania ciśnienia wody.
Oglądając je można sobie wyobrazić jak gorąca lawa tworzyła takie formy. Zewnętrze takiej poduszki jest gładkie, w środku natomiast struktura zwykle jest gąbczasta, a wielkość ziarna wzrasta wgłąb.
Powstają one także dzisiaj, gdy gorąca lawa wylewa się z podmorskich wulkanów i szczelin wulkanicznych wprost do wód oceanicznych.
Istnienie struktur poduszkowych wskazuje na to, że paleozoiczne bazalty poduszkowe musiały powstać na dnie morza. A zatem obszar dzisiejszych Sudetów był wówczas zalany wodami morskimi.
Co więcej, skład law tych prastarych wulkanów sugeruje, że nie trafiały one na dno niewielkiego zbiornika wodnego, ale do rozległego morza, lub wręcz oceanu. Lawy takie powstają bowiem obecnie na obszarach grzbietów śródoceanicznych, przecinających między innymi Ocean Atlantycki. We wczesnym paleozoiku dzisiejsze Sudety stanowiły zatem dno głębokiego zbiornika morskiego. Na morzu tym znajdowały się wyspy, a także niewielkie kontynenty. Wiele milionów lat później zostały one wbudowane w skład Europy, tworząc dzisiejsze Sudety.
Żeby zalogować znalezienie musisz odwiedzić to miejsce i wysłać odpowiedzi na zadane pytania. Brak odpowiedzi będzie powodem usunięcia wpisu. Po wysłaniu odpowiedzi na pytania, proszę o logowanie znalezienia, jeśli odpowiedzi będą błędne, skontaktuję się z Tobą. Zdjęcia są mile widziane.
Pytania i zadania:
1. W jakich warunkach powstaje lawa poduszkowa?
2. Paleozoiczna działalność wulkaniczna odbywała się w dwóch okresach - wczesnym i późnym. W którym z nich powstały oglądane przez Ciebie formy?
3. Przyjrzyj się powierzchni poduszek: jak byś ją opisał?
4. Z miejsca na które wskazują współrzędne zobaczysz jasną żyłę minerałów. Jaką ma długość? Z czego głównie się składa?
5. Opcjonalnie: zrób zdjęcie najciekawszej Twoim zdaniem formy.