Około 280 milionów lat temu na terenie dzisiejszych Karniowic istniały subtropikalne mokradła zasilane z gorących źródełek, jakie towarzyszą działalności wulkanicznej. Bogata w węglan wapnia woda wypływająca ze źródeł przyczyniała się do powstawania tych unikalnych słodkowodnych skał na dwa sposoby.
Skały powstałe w bezpośredniej bliskości źródeł, gdzie sinice ( bakterie zdolne do fotosyntezy) pobierały z wody dwutlenek węgla powodując wytrącanie węglanu wapnia z którego tworzyły się białe skały o zwartej, porowatej budowie.
Płynąca dalej woda zbierała się w małych zbiornikach wodnych, często przechodzących w bagna lub torfowiska, lub na odwrót w zależności od zmian klimatu czy szczegółów budowy okolicy. Tam do akcji przystępowały głównie zielenice ( jednokomórkowe rośliny żyjące w środowisku wodnym) , które do procesu fotosyntezy zużywały dwutlenek węgla powodując wytrącanie się kolejnych porcji węglanu wapnia. Powstały w ten sposób wapień nazywa się laminowany (inaczej warstwowy) bowiem widoczne są w nim są drobniutko upakowane warstwy odzwierciedlające zmiany zachodzące w środowisku wodnym. W zależności od stopnia porośnięcia zbiornika warstwy te są różnie zaburzone i o różnym stopniu grudkowatości ( określenie moje, nie naukowe). Działo się tak bowiem węglan wapnia mógł osiadać sobie ładnie na dnie jeziorka lub na opadających na dno warstwach roślin. Stopień zarośnięcia odwzorowany jest również w ilości znajdowanych w martwicy śladów roślin.
Martwica tworząca się w jeziorkach i mokradłach jest wyjątkowo interesująca właśnie ze względu na występujące w niej rośliny, wśród wielu innych znaleziono tu dwa gatunki, których występowania nie stwierdzono w żadnym innym miejscu : Lilpopia Raciborskii oraz Lilpopia Polonica.
Zadania:
Wśród wielu odsłonięć postanowiłem pokazać jedno odsłonięcie naturalne na Wyżynce Karniowickiej, gdzie ze względu na większą odporność martwicy na procesy erozyjne niż otoczenie odsłania się ona w postaci kilku wychodni skalnych (niestety ciągle zarastających). Tu łatwo można dotrzeć z zaznaczonego parkingu. W odległości około 700 m od wyżynki znajduje się nieczynny łom, będący najciekawszym odsłonięciem martwicy, bo pozwalającym na obserwacje zmian w strukturze skał. Tam parkowanie jest problematyczne, można zaparkować na końcu asfaltowej drogi (T2) ja polecam jednak podjechać rowerem albo przejść przez łąki i pola na piechotkę. Narzekając na trawę po oczy pamiętajcie że jeszcze 280 mln lat temu było tu bagno ze średnią temperatur 25 ° C.
Etap 1. Odsłonięcie naturalne ( N50° 09.472 E019° 31.738)
1. Jaki kolor mają świeżo odłupane fragmenty ( nie odrywaj specjalnie skały, rozpada się samoistnie i zawsze można zobaczyć świeże fragmenty)
2. Odsłonięcie układa się w "schodki", jaka jest wysokość szczytowego ?
3. Jaką strukturę ma odsłonięcie ( porowatą, jednorodną, gruzłowatą, ... ) jak myślisz czy taka struktura powstała w wodzie płynącej, stojącej czy może w pełnym roślin bagnie ?
Etap 2. Łom w Lesie Wyrąbiska (N50° 09.269 E019° 32.340)
4. Jaka jest maksymalna wysokość ściany wyrobiska
5.W wyrobisku można zaobserwować granicę między laminowanymi a zrostkowymi formami martwicy. Na jakiej wysokości od powierzchni ziemi znajduje się taka granica.
6. Jak myślisz jakie zjawisko spowodowało zmianę formy martwicy
Logowanie
Zalogować „znalezienie” możesz dopiero po przeslaniu przez mój profil odpowiedzi, w logu mile widziane również zdjęcia nie zdradzające odpowiedzi. Jeżeli Twoje odpowiedzi będą błędne, wskażę dodatkowe informacje. Wpisy bez przesłanych prawidłowych odpowiedzi będą kasowane po 14 dniach.
Update: Wydaje się że okolica pierwszego etapu jest oznaczona jako teren prywatny, choć w danych katastralnych figuruje jako teren gminy i prowadzi do niego tablica informacyjna. Niemniej jednak domniemany właściciel terenu nie sprzeciwia się przebywaniu w okolicy skałek.