De term witte wieven is afkomstig uit het Nederlands Nedersaksisch en betekent ruw vertaald “wijze vrouwen”. In deze taal stond het woord “wit” voor slim, zoals het Engelse witty wat tegenwoordig nog wordt gebruikt. De vertaling “witte vrouwen” die door veel Nederlanders wordt gebruikt is dus niet geheel correct. De woorden zijn echter wel met elkaar verbonden. Hoe de wijze wieven en de kleur wit werden gekoppeld is niet geheel duidelijk, maar er worden twee theorieën aangedragen: het zou gaan om een simpele vertaalfout of om de associatie van de kleur wit met wijsheid of waarzeggerij. De dames zouden ook vaak in het wit of het vuilwit gekleed zijn. In de volksmond bestaan verschillende alternatieve benamingen voor de witte wieven, waaronder ‘Guede Holden’, ‘Olde Witte’ en ‘Witte Juffers’.
De witte wieven konden op verschillende manieren toeslaan en onschuldige mensen het leven zuur maken. Het meest voor de hand liggend was een directe achtervolging. De volgende passage speelt zich af in de buurt van Lochem en komt uit de Sage van de witte wieven (in modern Nederlands vertaald). Een jongeman begeeft zich richting de wittewievenkuil bij Zwiep. Daar spreekt hij de woorden: “witte wieven wit, hier breng ik oe het spit, zie moar dat je het gebroad erbie kriegt!” Direct verschijnen er drie gedaantes en zet de jongeman het op een lopen. De witte wieven achtervolgen hem:
Doe deze dus snel weer dicht.