Wassende Maan EarthCache
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(other)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
DE BIESBOSCH - GEVECHT TUSSEN MENS EN WATER
In de Middeleeuwen bestond het mondingsgebied van de rivieren ter plekke uit een rijk van kleine eilanden, omspoeld door kreken en wateren. Vanaf ca. 1000 ontwikkelen zich steden, waaronder Dordrecht, en worden dijken aangelegd. In de 13e eeuw worden de kleine polders samengevoegd tot de Groote Waard (40.000 ha.) In het cruciale jaar 1421 begeven de dijken van deze Waard het bij de St. Elizabethsvloed en ontstaat er een grote binnenzee. Daarna start een natuurlijk proces van vorming van zandplaten, waarop een vegetatieontwikkeling op gang komt waardoor de platen steeds hoger dichtslibben en begroeid raken met biezen, riet en wilgen. De mens beïnvloed deze ontwikkeling, door de biezen-, riet en griendvegetatie te exploiteren.
Vanaf ca. 1650 wordt opnieuw begonnen met het inpolderen van delen van de Biesbosch. Rond 1850 is tweederde van de binnenzee weer ingepolderd. Na 1850 wordt ingegrepen in het rivierensysteem ter plaatse, met name door het graven van de Nieuwe Merwede (door verbinding en verbreding van stroomgeulen), om zodoende de wateroverlast te beteugelen die door de voortdurende opslibbing van de Biesbosch is ontstaan. Ook wordt de Bergse Maas gegraven zodat de Maas dan afvoert via de Amer op het Hollands Diep. Rond 1900 zijn er vele delen van de Biesbosch ingepolderd; de Biesbosch aan Dordtse zijde is dat nog grotendeels niet, maar daarin komt in 1926 verandering als de Polder de Biesbosch tot stand komt op het Eiland van Dordrecht.
Na de watersnoodramp van 1953 begint men met de aanleg van de Deltawerken als een robuuste bescherming tegen het zeewater. Volkerak, Haringvliet, Grevelingen en Veerse Meer worden volledig van zee afgesloten. De Biesbosch staat dan alleen nog in verbinding met de zee via een open verbinding van de Nieuwe Waterweg. De getijdenwerking in de Biesbosch neemt met de sluiting van het Haringvliet in 1970 af van 1,5 á 2 meter tot nu 60-70 cm in het noordelijk en 30 cm in het zuidelijk deel van de Biesbosch waardoor een uniek zoetwatergetijdegebied verdween. De invloed is enorm; een nieuw evenwicht tussen erosie en sedimentatie moet zich ontwikkelen waarbij geulen breder en ondieper worden. Omdat ook de griendcultuur ineenvalt, verwilderen de griend- en rietculturen, waardoor de Biesbosch een overwegend bosachtig karakter krijgt. De beroepsvisserij die ca. 100 jaar geleden nog honderden actieve vissers omvatte, verdween eveneens grotendeels uit beeld. In de laatste helft van de 20e eeuw wordt de Biesbosch verder beïnvloed door de intensivering van de landbouw (ruilverkavelingen) in de omgeving. Ook verdere verstedelijking en de aanleg van de spaarbekkens voor de drinkwatervoorziening hebben grote invloed op het aanzien van het gebied. Om dit 'tij te keren' heeft men onlangs geëxperimenteerd met het gedeeltelijk heropenen van de Haringvlietsluizen. Vanaf 2008 worden de sluizen op een kier gezet, maar dit zogenaamde 'Kierbeleid' zal voor de getijslag in de Biesbosch nauwelijks van invloed zijn. Er zijn echter ook plannen om te komen tot een 'Getemd tijd'. De sluizen gaan dan nog verder open zodat de getijslag in de Noordwaard kan toenemen tot ongeveer 1 meter. 'Getemd Getij' zal op de natuur, de doorstroming en de kwaliteit van het water en de ontwikkeling/afkalving van land in de Biesbosch een zeer gunstige invloed hebben, maar het is ook een dure operatie. Voor de invoering ervan geldt 2015 als streefdatum.
Ons rivierengebied heeft ook in het recente verleden enkele keren te maken gehad met extreem hoog water. In 1993 en vooral in 1995 werd er zelfs gevreesd voor een dijkdoorbraak. Uiteindelijk hebben de dijken het gehouden, maar de gebeurtenissen waren wel aanleiding om te zoeken naar oplossingen die Nederland beter zouden beschermen tegen hoog water. Het 'Deltaplan Grote Rivieren' heeft er voor gezorgd dat de dijken versneld zijn versterkt, maar er zijn meer maatregelen nodig om Nederland veilig te houden. Het klimaat verandert en dat betekent dat we rekening moeten houden met nattere winters en meer smelt- en regenwater dat vanuit het achterland in onze rivieren terechtkomt. Het uitgangspunt -Ruimte voor de Rivier- vormt een omslag in de wijze waarop Nederland sinds eeuwen met het water omgaat. In plaats van het verder verhogen en versterken van dijken wordt gekeken naar de mogelijkheden om het water meer de ruimte te geven. Dit streven naar natte natuurgebieden blijkt in het natuurontwikkelingsproject Noordwaard op een heel natuurlijke manier samen te vloeien met de noodzaak tot waterberging. De Noordwaard wordt nu binnen het traject -Ruimte voor de Rivier- tot koplopersproject bestempeld. Sinds begin jaren '90 bestaan bij de Dienst Landelijk Gebied en Staatsbosbeheer concrete plannen om de Noordwaard, ten zuidwesten van Werkendam, in te richten als natte polder met een open verbinding naar de Nieuwe Merwede en de Amer. Een gebied waarin ook voor kunst ruimte voldoende is.
LANDSCHAPSKUNST IN NATUURONTWIKKELINGSGEBIED DE NOORDWAARD
Uitgangspunt voor het ontwerp van 'Wassende Maan' vormen de grondwerkzaamheden voor 'natte'- natuurontwikkeling, waterberging in het kader van de nota -Ruimte voor de Rivieren herziene standpunten ten aanzien van het getijdenregime in het Haringvliet-. Het ontwerp brengt het proces van waterbeheersing in beeld, verwijst naar het verdwenen cultuurlandschap en verbeeldt de eigentijdse of toekomstige betekenissen met betrekking tot natuur en landschap.
LABYRINT
Dit verhaal van voortschrijdende inzichten en actie op reactie slingert als een labyrint door onze waterstaatkundige geschiedenis en heeft geleid tot een waar doolhof van kanalen, stuwen, gemalen, dijken en kades. Dit kunstwerk in de Noordwaard markeert het moment waarop weer een nieuwe richting wordt gekozen in ons waterstaatkundige doolhof, maar het zijn de seizoenen, het klimaat, het weer en het getij die in hun gezamenlijke rituele dans uiteindelijk de richting van onze zoektocht bepalen. In een omvangrijk en ruig natuurontwikkelingsgebied als de Noordwaard (600 ha) past een krachtig en contrasterend gebaar. Een strak en geometrisch patroon zal in de tijd vervagen en door erosie worden aangetast. Maar zoals de oude polderwegen en slootpatronen nu nog subtiele lijnen in de natte polders tekenen, zo zal het in een dynamisch evenwicht tussen het door mensenhanden gemaakte en natuurlijke zichtbaar blijven. Het water kan bij vloed en bij eb het labyrint vrij in- en uitstromen. Het publiek zoekt zijn weg op de windingen van het doolhof met een lengte van ca 2,5 km. Doordat de bedding van het labyrint langzaam stijgt zal het water bij het huidige getijdenregime instromen tot aan de centrale winding. Bij een gemiddelde getijslag zal het water tijdens het opkomend en het afgaand tij om het centrum heen en weer pendelen. Bij extreem hoog tij komt het water een of twee windingen verder. Bij extreem laag tij trekt het zich verder terug en komt een groot deel van het labyrint droog te staan. De subtiele dynamiek van het huidige, gemiddeld tij concentreert zich rond het centrum van het labyrint en zal daar goed afleesbaar zijn.
DE WASSENDE MAAN
Het centrum van het labyrint wordt gevormd door een cirkelvormige vijver. De bodem van de vijver glooit zo dat de waterspiegel, terwijl het water stijgt en daalt, de schijngestalten van de maan beschrijft, de motor achter het getij. Bij extreem hoog water verdwijnt het hele labyrint onder het wateroppervlak. Het patroon zal slechts subtiel leesbaar blijven door rietkragen en andere vegetaties die boven de waterlijn zichtbaar blijven. Dit schouwspel kan worden overzien vanaf een (maan)sikkelvormige dijk die als uitzichtspunt de noord-oostzijde van het labyrint omarmt en ingeklemd ligt tussen het labyrint, de Bandijk en Ooyevaar. Dit uitzichtspunt is op z'n hoogst ca 8 meter waardoor er te genieten valt van een wijds perspectief over het landschap. Vanaf deze hoogte heeft men een majestueus uitzicht over -De Wassende Maan- met de Noordwaard op de achtergrond en in de andere richtingen de Nieuwe Merwede met in de verte het verstedelijkte en industriële landschap.
PARKEREN KAN OP N 51.47.575 / E 004.47.083
FINAL LOCATION - N 51.47.485 / E 004.47.071
Vanaf dit punt heb je een prachtig uitzicht op 'De Wassende Maan' en de omgeving. Beantwoord hier de volgende vragen:
1. Welke letters staan er op de getijdentafel, in westelijke richting, boven het woordje Eb?
2. Wat is de betekenis van deze letters?
3. Hoeveel getijdeverschil zit er volgens de getijdentafel tussen Eb en Vloed in het kunstwerk?
4. Kijk je in NW richting dan zie je de doorgegraven dijk. Met wat voor kleur boeien is de ingang van de kreek vanaf de Nieuwe Merwede afgesloten?
Stuur je antwoorden per message naar de owner en plaats deze niet in je logje.
Om de ontwikkeling van dit kunstwerk 'De Wassende Maan' door alle seizoenen heen te kunnen blijven volgen hopen we natuurlijk op hele mooie foto's. A.u.b. de antwoorden op de vragen niet fotograferen. Geniet van het uitzicht, blijf op de paden en maak niets stuk.
Met dank aan Paul de Kort, landschapskunstenaar voor dit prachtige kunstwerk en het mogen gebruiken van de tekst uit zijn ontwerp. Staatsbosbeheer voor deze unieke Earthcachlocatie.
Meer informatie over de geschiedenis van de Biesbosch, zoetwatergetijde en de Wassende Maan is te vinden op:
www.pauldekort.nl
www.staatsbosbeheer.nl
www.biesbosch.nl
www.biesbosch.nu
www.biesboschmuseum.nl
www.getij.nl
Additional Hints
(Decrypt)
Yrg bc: inans qr cnexrrecynngf qr jrt birefgrxra ra erpugfns fynna. Urg vf mb'a 200 zrgre ybcra anne urg hvgmvpugchag ovw qr Jnffraqr Znna.