Skrytka typu EarthCache nie posiada fizycznego pojemnika. Aby zaliczyć znalezienie EC powinieneś udać się na miejsce, odpowiedzieć na pytania w opisie i przesłać do mnie odpowiedzi za pomocą formularza kontaktowego. Znalezienie można zalogować od razu po wysłaniu do mnie odpowiedzi- nie musicie czekać na moją reakcję. Jeśli będę miał jakieś wątpliwości lub zastrzeżenia- napiszę do Ciebie. ;)
Aby zobaczyć coś ciekawego pod kątem geologicznym, nie trzeba wcale udać się za miasto. Wystarczy stanąć u stóp poznańskiej Katedry, a u Twoich stóp znajdzie się prosta mozaika (lub jak kto woli- rozeta) wykonana z kilku rodzajów skał w różnych kolorach. Przyjrzymy się im głównie pod kątem procesu wietrzenia- procesu obecnego w przyrodzie w wielu aspektach, a często mało znanym. Bo wcale nie chodzi tu tylko o wiatr... :)
W omawianej rozecie użyto trzech rodzajów skał:
- Wapieni (kolor żółty)
- Bazaltów (ciemne kontury)
- Granitów (jasne tło i ciemny okrąg)
Tak wygląda ich przyporządkowanie do rodzaju skał ze względu na pochodzenie:
Wietrzenie, to rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Możemy je podzielić na:
-fizyczne (inaczej mechaniczne) – rozpad skały bez zmiany jej składu chemicznego, zachodzi przy częstych zmianach temperatury i wilgotności (głównie w klimacie umiarkowanym) oraz w wyniku ścierania
-chemiczne – rozkład skały przy zmianie jej składu chemicznego, niezbędnym warunkiem do jego zaistnienia jest obecność wody, głównymi czynnikami wietrzenia chemicznego są: woda opadowa, dwutlenek węgla, tlen oraz azot
Czasami wyróżnia się także jako odrębne wietrzenie biologiczne, które jest powodowane działaniem organizmów żywych, np. roślin. Nie jest ono jednak oficjalnie uznawane za osobny rodzaj wietrzenia, ponieważ procesy z nim związane można przyporządkować równie dobrze do innego rodzaju wietrzenia (np. niszczenie skały przez korzenie roślin to wietrzenie fizyczne).
Produktem wietrzenia (w tym wypadku mrozowego, czyli fizycznego) są np. gołoborza, a nawet zwykła gleba. Poniżej widać schemat jej powstawania oraz gołoborza na Łysicy w Górach Świętokrzyskich.
Gołoborza na Łysicy w Górach Świętokrzyskich
W przypadku naszej rozety będziemy mieli do czynienia z mechanicznym wietrzeniem skał. Działa ono poprzez: nierównomierne rozszerzanie się i kurczenie minerałów w trakcie nagrzewania skały, wzrost kryształów lodu w szczelinach i porach skał w czasie zimy, ścieranie powierzchni skał przez turystów zmierzających do Katedry oraz niszczenie skał przez korzenie traw znajdujących się między kamieniami.
Teraz czas udać się w teren i wykonać kilka zadań… :)
- Jak długi jest miecz w tej mozaice? Wynik możesz podać w stopach. ;)
- Wszystkie trzy wymienione skały (wapień, bazalt, granit) przyporządkuj do odpowiedniej kategorii skał ze względu na pochodzenie. Jak myślisz, która z nich może być najbardziej podatna na proces wietrzenia?
- Która skała w tej mozaice jest najbardziej zwietrzała/wygładzona? Odpowiedź uzasadnij.
- (opcjonalne) Zrób zdjęcie okolicy, jednak nie uwieczniaj rozety aby nie zdradzać odpowiedzi do pytań. ;)
My English is not so good, so I'm sorry for mistakes in the listing. :(
You don't need to leave the city to visit interesting geological place. You can stand in front of the Poznan's Cathedral and then, under your feet you would see simple mosaic made of several rocks in different colours. Thanks to them, we will learn about weathering.
This mosaic is made of three kinds of rock:
- Limestone (light yellow)
- Basalt (dark contour of sword on the mosaic)
- Granite (light background of mosaic)
On this diagram, you can see main kinds of rocks:
Weathering is the breaking down of rocks, soil and minerals as well as wood and artificial materials through contact with the Earth's atmosphere, waters and biological organisms. We have two kinds of weathering:
- Physical weathering (also mechanical weathering), is the class of processes that causes the disintegration of rocks without chemical change. It can occur due to temperature, pressure, frost, crystals growing etc. Also seedlings sprouting in a crevice and plant roots exert physical pressure as well as providing a pathway for water and chemical infiltration.
- Chemical weathering changes the composition of rocks, often transforming them when water interacts with minerals to create various chemical reactions. For exaple, it is dissolution, hydration, oxidation etc
Sometimes, we mark out also bilogical weathering which influences on rocks by plants, their roots and mosses etc. But we can assign them also to physical or chemical weathering so it isn't normal kind of weathering.
On this mosaic, the biggest influence has physical weathering- growing crystals by temperature, growing ice between the stones and attrition by tourists going to cathedral. Also plants' roots have an impact on this stones.
And now, you must answer some questions... :)
- How long is the sword presented on this mosaic?
- Match three rocks from the listing (limestone, basalt, granite) with the classes of rock: igneous, sedimentary and metamorphic. What do you think, on which of them weathering will have the biggest impact?
- Which kind of rock is most weathered here? Justify your answer.
- (optional) Take a picture of something around you, but don't photo the mosaic to don't spoil answers for other geocachers. ;)
Źródła:
-"Geomorfologia" P. Migoń
-Wikipedia
-zdjęcie: własne
-grafiki: Google Grafika
