Seria „Zapomniane Perły” dotyczy dawnych, rozsianych po całym powiecie górowskim, ale nie tylko, majątków ziemskich, które sięgają swoim rodowodem niejednokrotnie kilkuset lat wstecz. Niektóre przedstawiane tu dawne dwory i pałace mogłyby zawstydzić niejedną ówczesną znaną rezydencję, jednakże okres swojej świetności mają już poza sobą. Ząb czasu okrutnie się z nimi obszedł. Wiele z pałaców pozbawionych właścicieli czy choćby gospodarza nieuchronnie chyli się ku upadkowi, a dawne parki wokół nich zarosły i zdziczały. Tylko nielicznym z dawnych rezydencji „udało się” i uzyskały drugą szansę na „dalsze życie”.
Po kilku podróżach zakończonych ściskiem serca, na widok stanu w jakim dawne majątki obecnie się znajdują, wybór tematyki stał się niejako imperatywem. I nie ma tu znaczenia czy to są dobra poniemieckie. To samo dzieje się z majątkami polskimi rozsianymi na wschodzie. Odchodzi w niepamięć kawał dziedzictwa kulturowego, które nie powinno być skazane na zagładę choćby z powodu obywatelstwa (jak jeszcze do niedawna bywało w związku z państwową i ideologiczną zachętą do niszczenia wszystkiego, co poniemieckie i będące świadectwem "klasowego ucisku"). Warto wiedzieć, że tylko nieliczne z nich padły ofiarą wojennej pożogi. Większość padła łupem powojennych grabieżców, bezmyślnej dewastacji, upływającego czasu, ludzkiej obojętności lub bezdusznych przepisów. Ten kawał historii należy do nas wszystkich. Za kilkanaście/kilkadziesiąt lat po wielu z tych majątków zapewne nie będzie śladu. W pełni zasłużyły na oglądnięcie a już z pewnością na „okeszowanie”. Spójrzmy więc razem, być może po raz ostatni, w ich puste „oczodoły” okien i rozbite „czerepy” dachów. Czasem niestety w miejsca po nich… Zapraszamy.
Górka Wąsoska to niewielka wieś, niemal przylegająca do północno-zachodniej części Wąsosza. Mimo, że była już znana w XV w. (pod nazwami: Gorke [1504 r.], Gorckau [1670], Gorckaw [1687]), do połowy XVIII. niewiele wiadomo o jej historii. W drugiej połowie osiemnastego stulecia wieś zamieszkiwało 49 osób, w tym dwoje zagrodników. Pierwszym znanym z właścicielem tamtejszych dóbr był ówczesny pułkownik von Goltz (ok. 1766 roku). Po nim majątek przejmowali: von Gillernowie (1787 r.), Friedrich von Ravenstein (1886), von Schweinichen (1898), major Friedrich Karl Mauwe znany jako von Schimdt (1902), a ostatnią właścicielką dób była Ruth von Waldow z domu Mauwe.
Pałac w Górce Wąsowskiej wzniesiono dopiero w pierwszym ćwierćwieczu XIX w. W trzecim ćwierćwieczu doczekał się on pierwszej poważnej rozbudowy. Kolejna nastąpiła początkiem XX w. Postawiono go na planie litery „L” z okrągłą wieżą w jego południowo-wschodnim narożniku. Dwukondygnacyjny budynek został podpiwniczony, a jego skrzydła przykryto czterospadowymi dachami. Wieża otrzymała dach stożkowy. W elewacji południowej znalazło się miejsce dla portyku kolumnowego z balkonem, a w elewacji zachodniej umieszczono - na planie półkola - taras. Ten zróżnicowany architektonicznie budynek został otoczony murem i parkiem krajobrazowym typu swobodnego. Rezydencja posiadała także spore zaplecze gospodarcze.
Jak wiele innych i ten pałac nie doczekał w dobrej kondycji dnia dzisiejszego. Zachowały się po nim jedynie ruiny – grożące zawaleniem - ale dające chociaż wyobrażenie o jego dawnej świetności. I wierzcie, naprawdę wart jest obejrzenia!!!
Przeprowadzony w roku 1937 spis ujawnił, że do majątku w Górce Wąsoskiej należały ziemie o łącznej powierzchni 86,5 ha, z czego: ziemi ornej 76,5 ha, łąk 4 ha, parku 5 ha, podwórza 1 ha. W skład majątku wchodziły także dobra szlacheckie w Bełczu Małym o powierzchni 396,5 ha, w tym: ziemi ornej 270 ha, łąk 81 ha, pastwisk 4 ha, lasu 31 ha, wód 1,5 ha, podwórka 9 ha. Właściciele Górki Wąsoskiej posiadali udziały w cukrowni w Górze Śląskiej. Dochód majątku wynosił 4190 marek. Osiągano go również z hodowli bydła nizinnego, trzody chlewnej i uprawy buraków cukrowych i ziemniaków.
Kesz to mały pojemnik umieszczony na kordach ok. 28 kroków od półokrągłego tarasu, po zachodniej stronie pałacu. Zawiera logbook i certyfikaty dla znalazców.
Źródło:
http://dolny-slask.org.pl
http://www.glogow.pl/okolice/powiaty/gorowskiaaa.htm