Zespół pałacowy w Górznie koło Ostrowa Wlkp. należy do dobrze zachowanych dawnych posiadłości ziemiańskich na terenie Wielkopolski. Istniejący pałac wzniesiony w 1912 r. przez architekta Kazimierza Rucińskiego stanowi przykład neoklasycystycznej rezydencji wzniesionej w tzw. stylu narodowym, usytuowanej w krajobrazowym parku z 2 poł. XIX w. Obiekt w swym wystroju wewnętrznym, w sali balowej przedstawia specyficzny program treściowy odwołujący się z jednej strony do stanu szlacheckiego, a z drugiej gloryfikujący władzę. Park prawdopodobnie zaprojektowany przez Adama Kubaszewskiego, twórcę pobliskiego parku w Gołuchowie.
Historia
Górzno wzmiankowane po raz pierwszy w 1403 r. Około 1523 r. znalazło się w rękach rodziny Wolickich. W l. 1579 - 1722 - było własnością rodziny Gronowskich. A następnie Józefa Małachowskiego, Fabiana Moszyńskiego, który ufundował kościół w 1755 r. W następnych latach majątek był oddawany w dzierżawę oraz w częściach należał do kilku właścicieli, m in. rodziny Bereźnickich. Ok. 1776 r. na krótko Górzno było własnością Franciszka Koźmińskiego herbu Poraj. Przed 1877 r. majątek w Górznie stał się własnością dr. Józefa Lipskiego herbu Grabie, właściciela Lewkowa i Bieganina. Od 1890 r. po lata 40. XX w. Górzno należało do Kazimierza Lipskiego. W 1751 r. w Górznie istniał dwór z ogrodem włoskim oraz kaplica, zapewne kościół. W 1869 r. majątek obejmował 552 ha, a w 1938 majętność Górzno-Biniew liczyła 934 ha. Neoklasycystyczny pałac powstał po rozbudowie XIX-wiecznego, parterowego dworu w 1912 r. dla Kazimierza Lipskiego wg proj. Kazimierza Rucińskiego. W l. 1993-2003 pałac przeszedł generalny remont. Obecnie wykorzystywany jest do celów hotelowo-restauracyjnych. Park krajobrazowy, który stanowi oprawę dla pałacu, o powierzchni 13 ha powstał w poł. XIX w. Po 1913 r. powiększony, a w okresie międzywojennym ukształtowany w części południowej. Od strony północnej zachowały się dwie bramy wjazdowe z pocz. XX w.
Opis
Górzno, wieś oddalona 12 km na północ od Ostrowa Wlkp., położona przy drodze Nr 11 Poznań - Katowice. Założenie pałacowo-parkowe usytuowane jest po południowej stronie drogi prowadzącej od w/w szosy w kierunku torów kolejowych i zabudowań wsi. Założenie rozplanowane zostało po obu stronach dopływu rzeczki Niewoda. Od pd.-zach. sąsiaduje z zespołem dworskim Biniew. Oprócz zespołu rezydencjonalnego zachowały się pozostałości zespołu folwarcznego znajdujące się na północ od zespołu pałacowego. Zespół od północy, wschodu i zachodu ograniczony drogami. Od wschodu sąsiaduje z terenem przy drewnianym kościele pw. św. Mateusza z 1735 r., gdzie znajdują się groby dziedziców Bereźnickich. W przeszłości kościół był komunikacyjnie powiązany z zespołem rezydencjonalnym.
Neoklasycystyczny pałac w Górznie zwrócony jest fasadą na północ. Murowany, podpiwniczony, piętrowy, z poprzecznymi skrzydłami, nakrytymi czterospadowymi dachami i niższymi ryzalitami. Bryła obiektu zwarta, w części korpusu środkowego poprzedzona frontowym portykiem kolumnowym w wielkim porządku o czterech kolumnach jońskich. Zbudowany na rzucie zbliżonym do dużej litery „H”. Elewacja frontowa symetryczna, 11-osiowa, z portykiem oraz jednoosiowymi skrajnymi ryzalitami. Salon o formie półkolistego ryzalitu, z wejściem na taras, ujęty schodami z balustradą tralkową. Elewacje boczne wschodnia i zachodnia również z kolumnowymi portykami. Otynkowane elewacje pałacu symetryczne, z boniowanymi narożami ryzalitów, w korpusie ożywione pilastrami, zwieńczone uproszczonym belkowaniem z gzymsem ząbkowym. Wnętrze z holem na osi i salonem od strony południowej wysokim na dwie kondygnacje ozdobionym sztukateriami o treściach narodowych i patriotycznych. Poprzeczne skrzydła jednotraktowe, a część środkowa w układzie dwutraktowym. Przy salonie mieściła się jadalnia dla gości sąsiadująca z jadalnią domowników. W reprezentacyjnych wnętrzach parteru zachowały się sztukaterie ścian i sufitów oraz stolarka drzwiowa.
Krajobrazowy park o pow. 13 ha, z czego 3,3 ha stanowią stawy, założony po poł. XIX w., powiększony w 1913 r. i przekształcony w części południowej w okresie międzywojennym, pierwotnie w całości ogrodzony. Rozplanowany został na rzucie wieloboku, w płytkiej dolinie, z wykorzystaniem cieku wodnego, na którym powstały dwa malownicze stawy. Od południa ogranicza go aleja dębowa, od zachodu droga dojazdowa do Biniewa, obsadzona dębami i kasztanowcami. Granicę północną wyznacza droga oddzielająca zespół pałacowy od podwórza folwarcznego. Od wschodu granicą jest droga prowadząca do kościoła. W północnej granicy parku zachowały się dwie bramy o formie podwojonych kolumn toskańskich zwieńczonych odcinkiem belkowania, z metalowymi dwuskrzydłowymi wrotami powstałe prawdopodobnie w okresie po wybudowaniu pałacu. Od nich prowadzą wybrukowane aleje do pałacu. W przeszłości pałac otoczony był kwietnikami, w miejscu których znajdują się obecnie obszerne trawiaste polany. Jeszcze w okresie międzywojennym, na wschód od pałacu znajdowały się ruiny, być może oficyny, albo starego dworu(?). W drzewostanie parku najliczniej występują dęby szypułkowe, świerki, graby i jesiony. Ponadto można odnaleźć egzemplarze magnolii japońskiej, tulipanowca czy cyprysika Lawsona.
ENG (Google translate)
The palace complex in Górzno near Ostrów Wlkp. Belongs to well-preserved former landowners' estates in Wielkopolska. The existing palace erected in 1912 by the architect Kazimierz Ruciński is an example of a neoclassical residence erected in the so-called national style, located in a landscaped park from the 2nd half In the 19th century, the object in its interior design, in the ballroom, presents a specific content program referring to the noble state on the one hand, and glorifying power on the other. The park is probably designed by Adam Kubaszewski, the creator of a nearby park in Gołuchów.
History
Gorzno was mentioned for the first time in 1403. Around 1523, it was in the hands of the Wolicki family. In the years 1579 - 1722 - it was owned by the Gronowski family. And then Józef Małachowski, Fabian Moszyński, who funded the church in 1755. In the following years, the property was leased and in parts belonged to several owners, among others Bereźnicki family. Ok. 1776, for a short time Górzno was owned by Franciszek Koźmiński of the Poraj coat of arms. Before 1877, the property in Górzno became the property of dr. Józef Lipski, Grabie coat of arms, the owner of Lewkow and Bieganin. From 1890 to the 1940s, Górzno belonged to Kazimierz Lipski. In 1751, there was a manor house in Górzno with an Italian garden and a chapel, probably a church. In 1869, the estate covered 552 ha, and in 1938, the property of Górzno-Biniew numbered 934 ha. The neoclassical palace was built after the extension of the nineteenth-century, one-story mansion in 1912 for Kazimierz Lipski according to the design of Kazimierz Ruciński. In the years 1993-2003 the palace underwent a major renovation. Currently, it is used for hotel and restaurant purposes. The landscape park, which is the setting for the palace, with an area of 13 ha, was built in the middle Nineteenth century. After 1913, enlarged, and in the interwar period, shaped in the southern part. On the northern side, two gateways from the beginning of XX century
Description
Górzno, a village 12 km north of Ostrów Wlkp., Located by the road No. 11 Poznań - Katowice. The palace and park complex is located on the southern side of the road leading from the above-mentioned road towards the railway tracks and village buildings. The foundation was laid out on both sides of the inflow of the Niewoda river. From south-west he is adjacent to the court complex of Biniew. In addition to the residential complex, the remains of a farm complex located north of the palace complex have been preserved. Team from north, east and west limited by roads. From the east, it is adjacent to the area next to the wooden church. St. Matthew from 1735, where the graves of Bereźnicki heirs are located. In the past, the church was communicatively connected with the residential complex.
The neoclassical palace in Górzno is facing the north. Brick, basement, two-storey, with transverse wings, covered with hipped roofs and lower breaks. The compact body of the object, in the part of the central body, was preceded by a front column portico in a great order with four Ionic columns. Built on a projection close to the capital letter "H". Symmetrical front elevation, 11-axial, with portico and uniaxial extreme breaks. Living room in the form of a semicircular break, with entrance to the terrace, enclosed by stairs with a balustrade balustrade. Side elevations east and west also with column portico. Plastered facades of the palace, symmetrical, with rusticated corners of risalits, enlivened in the body with pilasters, topped with simplified beams with a cornice cornice. Interior with a hall on the axis and a living room on the south side, high on two floors decorated with stuccowork with national and patriotic content. Transversal one-bay wings, and the middle part in a two-bay system. Next to the living room was a dining room for the guests, adjacent to the dining room of the household. Stucco walls and ceilings as well as door woodwork have been preserved in the representative interiors of the ground floor.
A landscaped park with an area 13 ha, of which 3.3 ha are ponds, founded after mid- Nineteenth century, enlarged in 1913 and transformed into the southern part in the interwar period, originally completely fenced. It was laid out on a polygon plan, in a shallow valley, with the use of a watercourse, on which two picturesque ponds were created. From the south it is limited by an oak alley, from the west an access road to Binywa, planted with oaks and chestnut trees. The northern border is marked by the road separating the palace complex from the farm yard. From the east the border is the road leading to the church. In the northern border of the park there are two gates of the form of doubled Tuscan columns crowned with a section of entablature, with metal double-winged gates probably created in the period after the palace was built. From them lead paved alleys to the palace. In the past, the palace was surrounded by flowerbeds, in the place where there are now extensive grassy glades. Even in the interwar period, to the east of the palace there were ruins, b