Seria „GeoOjczysty” powstała w ramach kampanii „Ojczysty – dodaj do ulubionych”, która od 2012 roku przybliża rozmaite, zapomniane, kłopotliwe albo nieoczywiste zagadnienia języka polskiego i zachęca do dbania o kulturę wypowiedzi, poprawność językową oraz propaguje wiedzę zarówno o dawnej, jak i o współczesnej polszczyźnie, a przeznaczona jest dla jej użytkowników – czyli dla nas wszystkich!
Narodowe Centrum Kultury, współpracując z Geocaching Warszawa, przygotowało serię „GeoOjczysty” o historii wybranych słów związanych z Warszawą. Czytając opisy keszy z serii, będziecie mogli poznać ciekawostki o miejscach i ich nazwach, a także o innych „warszawskich słowach”. Czasami będziecie zaskoczeni.
STATEK DO MŁOCIN • SZKUTA • MIASTO OGRÓD • LIPA • ZACHACHMĘCIĆ • PLAC WILSONA • CIUCHCIA • DWORZEC • BELFER • BIMBER • SYRENKA • OMNIBUS • PONIATOSZCZAK • WARSZAWA • TRAJLUŚ
Obecny dworzec Warszawa Gdańska stoi w miejscu, gdzie prawie 150 lat temu powstał Dworzec Główny Kolei Nadwiślańskich. Wybudowano go w stylu, który obecnie (za K.I. Gałczyńskim) nazywamy świdermajerem. Na przełomie XIX i XX wieku zmieniono jego nazwę na Dworzec Kowelski (prowadził do Kowla), ale niedługo ją nosił - w czasie I wojny światowej budynek spłonął. W jego miejscu postawiono drewniane pawilony, które obsługiwały podróżnych jako Dworzec Gdański do końca wojny, kiedy obiekt został spalony przez Niemców. Po wojnie postawiono drewniany pawilon, a w 1959 roku - stały budynek dworcowy, nowoczesny jak na owe czasy. Warto jeszcze wspomnieć o tym, że bocznica prowadziła do Umschlagplatzu, skąd wywożono Żydów do obozu zagłady w Treblince. Dworzec w 1968 roku był świadkiem kolejnego exodusu Żydów - stąd właśnie wiele osób pochodzenia żydowskiego wyjeżdżało na Zachód. Kolejne pożary i brak inwestycji doprowadziły do stopniowego podupadania tego miejsca. Nawet nazwa Dworzec Gdański została przeniesiona na pobliską stację metra. Obecnie stacja kolejowa nosi nazwę Warszawa Gdańska i została połączona z metrem i siecią tramwajową.
Jaka była droga do dworca? Zaczęło się oczywiście od dworu, czyli przestrzeni otaczającej budynek mieszkalny wraz z tym budynkiem. Później nastąpił podział. Dworem nazywano zarówno sam budynek majątku ziemskiego, jak i wszelką przestrzeń poza domem, miejsce pod gołym niebem. Słowo dworzec początkowo oznaczało mały dwór, gospodarstwo rolne - pochodziło to od tego pierwszego znaczenia dworu. Z czasem dworcem, zamiast małych dworów, zaczęto nazywać duże, okazałe dwory. Dworce kolejowe były właśnie takie - duże i okazałe, miały być wizytówką swoich miast. Dodatkowo były na zewnątrz, czyli na dworze - i wszystko się zgadza.
