Nekropolia w Czarnówku zlokalizowana jest w zasięgu Pradoliny Łeby –Redy, dokładniej południowej krawędzi Wysoczyzny Lęborskiej, w centrum miejscowości Czarnówko na nieznacznym wyniesieniu opadającym łagodnie w kierunku koryta dopływu rzeki Łeby.
Prace wykopaliskowe prowadzone były w latach 1974, 1980 – 1990, 1996, 1997, 1999 i 2000. W tym okresie przebadano obszar około 50 arów, na których odkryto 443 pochówki szkieletowe i ciałopalne. W 2008 roku w wyniku planowanych na szeroką skalę inwestycji budowlanych w miejscowości Czarnówko pojawiła się konieczność przebadania i udokumentowania pozostałej części stanowiska. W związku z powyższym badania zostały wznowione pod kierownictwem mgr Agnieszki Krzysiak z Muzeum w Lęborku.
W wyniku prac wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2008 -2013 odkryto ponad 3 tysiące obiektów archeologicznych, z których zdecydowaną większość stanowiły pochówki ludzkie. W sumie od 1973 roku na stanowisku znalezionych zostało ok. 3500 obiektów, z których wydobyto niezliczoną liczbę unikatowych, zabytkowych przedmiotów, stanowiących dary grobowe.
Najstarszym odkrytym w Czarnówku pochówkiem był grób z okresu neolitu, w którym odkryto krzemienny wiór. Wyjątkiem był również pojedynczy pochówek szkieletowy z obstawą kamienną datowany na wczesną epokę brązu, w którym znaleziono gliniany pucharek. Dużą różnorodnością charakteryzowały się kamienne groby skrzynkowe ludności kultury pomorskiej. Mieściły od 1 do 7 popielnic a niektóre z nich charakteryzowały się wyobrażeniem twarzy ludzkiej i były bardzo bogato zdobione. Kolejna faza użytkowania tutejszej nekropolii identyfikowana jest z osadnictwem ludności kultury oksywskiej. Swoich zmarłych chowali oni spalonych, w jamach w ziemi lub popielnicach, zazwyczaj zasypując je resztkami stosu. Rzadkością były groby szkieletowe tej kultury, których odkryto niewiele. Wśród darów grobowych spotykano przeważnie naczynia gliniane często bogato ornamentowane, zapinki do odzieży, żelazne noże i brzytwy. Rzadkością były elementy uzbrojenia –miecze jednosieczne, groty włóczni, żelazne okucia tarcz czy narzędzia złotnika takie jak młoteczek, obcęgi i pilnik.
Najliczniejsze na stanowisku - groby szkieletowe ludności kultury wielbarskiej były w zdecydowanej większości ograbione już w starożytności na co wskazują wyraźne wkopy rabunkowe a szczątki kostne z powodu właściwości gleby nie zachowały się. Pochówki te lokowane były na linii północ-południe i znaczna ich część zaopatrzona była w drewniane kłody.
Do najczęściej spotykanych przedmiotów wkładanych do grobów ludności kultury wielbarskiej należą zapinki –inaczej nazywane fibulami i służyły jako ozdobne zapięcia szat. Przedmiotów tych, wykonanych przeważnie z brązu, ale również żelaza i metali łączonych ze szlachetnymi odkryto na stanowisku kilkaset. Poza nimi znaleziono sporą ilość innych ozdób ciała i stroju, takich jak kolie paciorków szklanych i bursztynowych oraz zawieszki, wisiory i paciory niekiedy ze złota lub srebra. Licznie wystąpiły również elementy pasa takie jak sprzączki i ozdobne okucia, bransolety z brązu, szpile do spinania szat i włosów, igły, szydła, naczynia gliniane oraz przęśliki. Do rzadziej spotykanych znalezisk należą brązowe ostrogi, noże, naczynie drewniane z brązowymi okuciami, grzebienie czy wreszcie kultowe naczynie z brązu z trójlistnym wylewem i wizerunkiem Bachusa importowane z terenów Italii. Wyjątkiem był pojedynczy pochówek z okresu wędrówek ludów. Wkopany został w starszy grób wielbarski i w jego wnętrzu znaleziono cztery unikatowe zapinki brązowe oraz fragmenty dwóch noży żelaznych.
Użytkowanie tutejszego cmentarzyska zamyka okres wczesnego średniowiecza. Z tych czasów zarejestrowano: starsze groby ciałopalne i młodsze groby szkieletowe. Płytko wkopane pochówki sytuowano po osi wschód –zachód a ich wypełniska zawierały stosunkowo nieliczne dary grobowe. Składały się na nie noże żelazne, kabłączki skroniowe, pierścionki, metalowe elementy pasa i paciorki szklane.
Pozostałe obiekty należały do kategorii osadniczej czyli wiązały się z wielowiekową tradycją użytkowania badanego miejsca i przebywania ludzi w tym miejscu. Wymienić tu można jamy różnego przeznaczenia, liczne dołki posłupowe, paleniska i ogniska, piec oraz takie, których charakter można określić jako kultowy.
Wszystkie unikatowe zabytki, które archeolodzy wydobyli na stanowisku można zobaczyć w pobliskim Muzeum w Lęborku.
Opis za Gmina Nowa Wieś Lęborska.
Do skrzynki trafisz, kiedy na współrzędnych startowych przyjmiesz azymut 345,29° i pokonasz 60m.