Przy okazji podejmowania kesza, czy też po prostu z ciekawości, możesz sprawdzić aktualne wskazania pobliskiego czujnika jakości powietrza https://alien.aqi.eco/pl
Smog – zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się mgły z dymem i spalinami. Zanieczyszczenie powietrza, jakim jest smog, powstaje wskutek przedostawania się do atmosfery szkodliwych związków chemicznych, takich jak tlenki siarki i tlenek azotu oraz substancje stałe, czyli pyły zawieszone, a także kancerogenne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA).
Etymologia pojęcia „smog” wskazuje na połączenie ang. słów smoke (dym) i fog (mgła). W języku polskim na określenie tego zjawiska był przez pewien czas stosowany odpowiednik „dymgła”, sztucznie utworzony na wzór terminu angielskiego.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 36 z 50 miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się w Polsce. Najbardziej zanieczyszczonymi miastami w Polsce są kolejno: Opoczno, Żywiec, Rybnik, Pszczyna. W większości tych miejscowości smog powodowany jest tak zwaną niską emisją (znaczne nagromadzenie emitorów o wysokości do 40 metrów nad poziom gruntu, w miejscach o dużej gęstości zabudowy, na małej powierzchni). Smog w Polsce występuje więc głównie w sezonie grzewczym (wrzesień–kwiecień).
W styczniu 2017 w południowej Polsce wystąpiło rekordowo wysokie zanieczyszczenie powietrza. Normy pyłów PM10 i PM2,5 zostały przekroczone nawet o ponad 3000%. Według Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska poziomy alarmowe (300 mikrogramów na metr sześcienny, kiedy to samorządy powinny podjąć specjalne działania doraźne) przekroczone zostały w Radomsku, Rybniku, Żywcu, Zabrzu, Częstochowie i Wodzisławiu Śląskim. Z kolei w Warszawie stężenie pyłu PM10 przekroczyło 200 mikrogramów na metr sześcienny.
Z raportu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii wynika, że w 2016 w Polsce z powodu smogu życie przedwcześnie straciło prawie 19 tys. osób., co oznacza, że łącznie utraciły one prawie 440 tys. lat życia.
Smog prowadzi także do zanieczyszczenia gleby, w tym ziemi uprawnej. Badania tzw. chemizmu gleb ornych wykazały wzrost stężenia rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) na gruntach wykorzystywanych pod uprawę roślin. Na przykład w Zakliczynie odnotowano stężenie WWA na poziomie 1498,7 μg/kg, co klasyfikuje je jako „gleby zanieczyszczone” (3° zanieczyszczenia). Uprawa roślin na takim gruncie „stwarza pewne niebezpieczeństwo ich skażenia przez WWA”. Grunt zanieczyszczone na poziomie 3° zgodnie z wytycznymi WIOŚ zaleca się „nie przeznaczać nawet na użytki zielone (wypas zwierząt)”. Zanieczyszczenie gleby skutkuje nie tylko skażeniem roślin, ale także produktów pochodzenia zwierzęcego – w 2016 podczas badań prowadzonych przez Politechnikę Krakowską wykazały wysokie stężenia silnie toksycznych dioksyn w jajach z wolnego wybiegu produkowanych w Małopolsce.
PM2,5, PM10
PM2,5 to pył, którego cząsteczki są nie większe od 2,5μm. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opisała go jako najbardziej szkodliwy dla zdrowia człowieka w grupie zanieczyszczeń atmosferycznych. Jego szkodliwość wynika między innymi z tego, że jego cząsteczki są na tyle małe, że mogą przenikać przez pęcherzyki płucne do krwiobiegu. Udowodniono, że ciągłe oddychanie zanieczyszczonym pyłem PM2.5 powietrzem skraca średnią długość życia. Nawet krótkotrwała ekspozycja może być szkodliwa, zwiększając ryzyko chorób układu oddechowego i krwionośnego. Dodatkowo znane są dokuczliwe objawy występujące bezpośrednio w wyniku kontaktu ze skażonym powietrzem, jak: kaszel, nasilenie astmy, uczucie duszności. Oddychanie powietrzem skażonym pyłem PM2.5 zwiększa też ryzyko zawału i arytmii.
PM10 to pył, złożony z cząstek o średnicy mniejszej lub równej 10μm. Jego występowanie jest związane przede wszystkim z procesem spalania paliw stałych i ciekłych. Pył może zawierać substancje toksyczne, szkodliwe dla ludzi. Dym, sadza, azbest, cząsteczki metali (arsen, nikiel, kadm, ołów), dioksyny, furany i benzpopiren i inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
Przyczyny smogu w Polsce
Zanieczyszczenia tworzące smog mają wiele źródeł, jednak większość z nich powstaje w różnego rodzaju procesach spalania. Są one częścią tzw. niskiej emisji, czyli emisji zanieczyszczeń na wysokości do 40 m.
Największy problem stanowią instalacje grzewcze, ogrzewające domy jednorodzinne i wielorodzinne kamienice. Spora część z nich to tzw. kopciuchy, czyli kotły niskiej klasy. Ponadto częstą praktyką w polskich domach jest nie tylko korzystanie z kiepskiej jakości paliwa, ale również spalanie odpadów komunalnych w prywatnych piecach. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2015 r. w Polsce procesy spalania poza przemysłem były głównym źródłem emisji tlenku węgla, pyłów i niemetanowych lotnych związków organicznych oraz były odpowiedzialne za emisję ponad 87% wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku metali ciężkich.
Niezależnie od rodzaju emitowanego zanieczyszczenia, wśród wszystkich badanych procesów spalania poza przemysłem, głównym źródłem okazywały się właśnie gospodarstwa domowe.
Równie istotne źródła smogu to m.in. transport drogowy, procesy spalania poza przemysłem i procesy spalania w sektorze energii.
Kontrola jakości powietrza
Główny składnik smogu stanowią aerozole atmosferyczne, znane również jako pyły zawieszone. Na podstawie ich ilości określana jest aktualna jakość powietrza.
Każdy mieszkaniec Polski ma możliwość sprawdzenia aktualnego poziomu zanieczyszczenia powietrza na co najmniej dwa sposoby:
- za pomocą mapy zanieczyszczeń,
- za pomocą miernika jakości powietrza.
Mapy zanieczyszczeń zbierają dane ze stacji pomiarowych i w obrazowy sposób przedstawiają jakość powietrza na terenie całego kraju lub obszaru, np. Europy. Najpopularniejszym tego typu portalem jest witryna Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, ale w internecie powstaje mnóstwo innych podobnych portali. Istnieje również wiele aplikacji na urządzenia mobilne.
Smog w Łodzi
Niestety, w Łodzi stan powietrza również pozostawia wiele do życzenia. Na dowód prezentujemy poniższy wykres, który pokazuje poziom smogu na przekroju roku 2021 w Łodzi (okolice ICZMP)...
Przy okazji podejmowania kesza, czy też po prostu z ciekawości, możesz sprawdzić aktualne wskazania pobliskiego czujnika jakości powietrza https://alien.aqi.eco/pl
Pamiętaj, podejmując skrytkę zachowaj szczególną ostrożność!
Mugole są dookoła, bliżej niż myślisz... ONI paczą
Odkładaj i chowaj dokładnie w tym samym miejscu! Zamaskuj.
Niech kesz nie wystaje z miejsca ukrycia, co ma się paczeć jak ten Mugol...