Roermond
Roermond is een bisschopsstad die ontstaan is in de
12e eeuw. In de late Middeleeuwen dus. Een tijd die
aanspreekt door de avontuurlijke ridders en kastelen.
En kastelen waren en zijn hier genoeg. Vandaar dat wij je willen
rondleiden langs de kastelen en ruïnes die de gemeente Roermond
rijk is. Als je alle caches hebt gevonden, kun je nog een
bonuscache doen die net buiten de gemeente Roermond ligt.
Tegelarij, Roermond
De Tegelarije is ook wel bekend onder de namen Tegelarije,
Ticheleye en Tegeleie. Dit doet denken aan een ambacht. De naam is
dan ook van de werkzaamheden die hier plaatsvonden voor de bouw van
het huis. Hier werden bakstenen en tegels gebakken.
Het bakken geschiedde in een primitieve veldoven; de gevormde en
gedroogde stenen werden opgestapeld en over deze stapel heen werd
van leem en stenen een gewelf gebouwd met aan de ene kant een
vuurhaard en aan de andere een rookafvoer. Na de oven enkele weken
met hout of turf gestookt te hebben, liet men hem weer afkoelen en
brak het gewelf boven de nu gebakken stenen af. Bij deze primitieve
werkwijze was de kwaliteit van het product natuurlijk erg
wisselvallig.
Deze methode werd op het Tegelarij-veld, -vroeger ook genoemd de,
Tichelarie of Tegelarije-, al zeer vroeg toegepast. Zeker al in de
14e eeuw en misschien nog wel vroeger stonden op dit terrein
dergelijke veldovens.
Hoewel het Tegelarij-veld in Maasniel ligt, dat voor 1795 deel
uitmaakte van de Heerlijkheid Dalenbroek, -zo genoemd naar het
gelijknamige kasteel bij Herkenbosch-, had de stad Roermond al voor
1400 het ontginningsrecht ervan verworven. Toch kennen wij de naam
van nog een oudere rechthebbende. In een cijnsregister van Kasteel
Dalenbroek staat het Tegelarij-veld namelijk omschreven als "...die
tijchelbecker van jans lande van suchtellen, nu die stat van
rourmonde."
De ontginning werd door Roermond fors ter 'hand genomen; een groot
deel van de vestingwerken, openbare gebouwen, kloosters en
woonhuizen moeten gebouwd zijn met hier gebakken stenen.
Dit bakken gebeurde in akkoord door rondtrekkende steenbakkers. Met
hen werden contracten afgesloten voor zes of twaalf jaar. De stad
garandeerde de afzet der stenen en verschafte de steenbakker een
klein huisje in het Tegelarij-veld, waarvoor deze echter jaarlijks
een bepaalde minimum hoeveelheid stenen moest bakken en tegen een
vastgestelde prijs moest verkopen.
Door de intensieve ontginning raakte het terrein aan het einde van
de 16e eeuw uitgeput; het laatste contract werd op 13 maart 1579
voor twaalf jaar afgesloten.
Roermond probeerde de uitgeputte en moerassige grond eerst als
landbouwgrond te verpachten maar besloot het in 1650 te verkopen.
Zodoende werd de toenmalige stadscommandant en gouverneur van
Roermond, Kolonel Francois Bitot, de eigenaar.
Zijn plan was de "morasachtige onvruchtbare lieghte (laagte),
qualick te approprieren totte culture" te gaan ontginnen voor
agrarische doeleinden. De Vrijheer van Dalenbroek, Florens Hattardt
von and zu Rollingen, met wie Bitot goede relaties onderhield, zag
hierin een stimulans voor de ontwikkeling van Maasniel. Hij stond
Bitot toe er een huis met voorhof, -de boerderij-, op te bouwen: de
huidige Tegelarij. Bij wijze van subsidie schonk hij aan het huis
een aantal rechten, die eigenlijk alleen' aan adellijke huizen
toekwamen, zoals vrijdom van inkwartiering, van een aantal
belastingen en van herendiensten aan het kasteel. Doordat men het
gebouw met grachten moest omringen om het opkomende moeraswater af
te voeren, kreeg de Tegelarij het voorkomen van een klein kasteel.
Hierdoor en door de aan het huis verbonden rechten groeide bij de
later eigenaars het idee, dat zij een oud adellijk goed
bezaten.
Het gebouw is dus officieel geen kasteel maar een landhuis
ondanks de duidelijk herkenbare verdedigbare kenmerken.
De Tegelarije bestaat uit een vierkante toren van vier
verdiepingen, gedekt door een fraai piramidedak met wat golvende,
afgeronde vormen. Tegen de toren is een rechthoekig woonblok
gebouwd van drie verdiepingen. Haaks op het rechthoekig gebouw is
in later tijden een fraaie, twee verdiepingen hoge, woning gebouwd
en rechts daarvan bevinden zich nog bijgebouwen rond een
binnenplaats. Het geheel is nog gedeeltelijk omgracht. Al met al
een aantrekkelijk ogend gebouwencomplex.
De andere kastelen en ruïnes
In deze serie kun je 7 kastelen bezoeken: de Oude Borg (Merum), Hattem (Roermond), de Tegelarije (Roermond), Zuidewijk-Spick (Boukoul), Hillenraad (Swalmen), de Ouborg (Swalmen) en een misterieus kasteel.
Natuurlijk zijn er meer kastelen maar die zijn niet te zien of er
ligt al een cache. Zo is daar kasteel Schöndeln dat onderdeel is
van een verpleeghuis. En dan is er ook de 14e eeuwse de
Thooren dat je te zien krijgt als je een andere cache opgelost
hebt.
In de wijdere omgeving zijn nog meer caches die bij kastelen
liggen. Daar komt terzijnertijd een Bookmarklist van.
Vergeet vooral niet de aanwijzing uit de
cache te noteren!