Oorlogshelden in de Polder 5: Titus Brandsma Mystery Cache

Deze cache is gemaakt door team NN en RUN, op 9 februari 2011 door Haakmeer geadopteerd en op 21 februari 2018 overgegaan naar N.O.P.E., alle eer gaat dan ook naar onze voorgangers uit.

Dit is de vijfde cache van een serie van 5 caches gebaseerd op namen van oorlogshelden uit WO II. Deze helden hebben allemaal hun “eigen” weg in de omgeving van Nagele.

Anno Sjoerd Titus Brandsma (Ugoklooster bij Bolsward, 23 februari 1881 Dachau, 26 juli 1942) was een Friese karmelietenpater, geleerde, publicist en Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd in 1985 zaligverklaard door paus Johannes Paulus II.

Brandsma, telg uit een oud katholiek Fries boerengeslacht, trad op 17 september 1898, na zijn studie, van 1892 tot 1898, aan het gymnasium van het Minderbroederklooster St. Antonius van Padua te Megen (NBr) in bij de karmelieten waar hij de kloosternaam Titus aannam. Hij werd in 1905 priester gewijd. Tussen 1906-1909 studeerde hij aan de Pontificia Università Gregoriana in Rome waar hij promoveerde tot doctor in de wijsbegeerte (filosofie).

Terug in Nederland doceerde Titus Brandsma filosofie, sociologie en kerkgeschiedenis aan het studiehuis (Filosoficum) van de karmelieten in Oss. Hij werd ook hoofdredacteur van een nieuwsblad en stichtte een katholieke HBS en dito leeszaal, alle drie in diezelfde stad.

In 1923 werd Brandsma hoogleraar aan de in dat jaar gestichte Katholieke Universiteit Nijmegen, de huidige Radboud universiteit. Hij doceerde er wijsbegeerte en 'geschiedenis van de vroomheid', lees: mystiek. Hij vervulde tal van academische functies en was tijdens het collegejaar 1932/33 rector magnificus.

Naast zijn universitaire activiteiten was Brandsma betrokken bij tal van rooms-katholieke organisaties, onder meer als voorzitter van de Bond van Besturen voor het Rooms-katholieke Voorbereidend Hooger en Middelbaar Onderwijs, en als bestuurslid van de R.K. Vredesbond en van het Apostolaat der Hereniging. Ook was hij lid van de katholieke vereniging van esperantisten in Nederland. Begin 1939 benoemde koningin Wilhelmina hem tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Na de oorlog verleende haar schoonzoon, prins Bernhard, Brandsma posthuum het verzetskruis.

Al in een vroeg stadium waarschuwde Brandsma via publicaties in dag- en weekbladen en tijdens lezingen en colleges voor de gevaren van het nazisme en veroordeelde hij de anti-Joodse maatregelen van het Hitlerregime. Tijdens de oorlog verzette hij zich tegen het verwijderen van Joodse leerlingen van katholieke middelbare scholen en was hij de architect van het verbod dat de Utrechtse aartsbisschop Jan de Jong uitvaardigde tegen het opnemen van NSB-advertenties in de r.k. dagbladen.

Als gevolg daarvan arresteerde de Gestapo Brandsma op 19 januari 1942. Via een tocht langs de 'Oranje'-gevangenis in Scheveningen, kamp Amersfoort en de strafgevangenis van Kleef kwam hij tenslotte in het beruchte concentratiekamp Dachau terecht. Ook hier was, aldus latere getuigenissen van voormalige kampgenoten, deze 'alledaagse' mysticus een grote morele en daadwerkelijke steun voor zijn medegevangenen. Na enkele weken vol ontberingen en mishandelingen werd hij - levenslang behept met een wankele gezondheid - uitgeput en doodziek in het kamphospitaal opgenomen. Met een dodelijke injectie maakte men daar een einde aan zijn leven.

Na het bekend worden van Titus' dood ontstond er al gauw een devotie rond zijn nagedachtenis die uiteindelijk uitmondde in zijn zaligverklaring door Paus Johannes Paulus II in 1985. Zijn gedachtenis valt op 27 juli. Er loopt inmiddels een proces tot heiligverklaring.