Het Gooi ligt op een stuwwal die is ontstaan in de voorlaatste ijstijd, het saalien. Deze duurde van ongeveer 200.000 tot 130.000 jaar geleden. Het was toen zo koud dat Scandinavië bedekt raakte met landijs waarvan de uitlopers reikten tot in Nederland. Dat landijs kon wel honderden meters dik worden en bewoog met enorme kracht naar het zuiden. Op die weg schraapte het ijs materiaal uit de ondergrond, dat ten dele vermalen werd tot keileem, een mengsel van leem en grotere en kleinere brokken gesteente. Soms heel groot en nu terug te vinden als grote zwerfkeien, waarvan bijvoorbeeld hunebedden werden gebouwd. Van die gesteenten is soms precies bekend waar ze vandaan komen, vandaar de aanduiding ‘noordelijk materiaal’.
Bij museum Hofland in Laren (N.H.) is een gesteentetuin met voorbeelden en uitleg over de verschillende soorten stenen.
In het museum is ook veel informatie te vinden over het ontstaan van de aarde in het algemeen en 't Gooi in bijzonder. Wij kunnen een bezoek van harte aanbevelen. Je vindt het museum op N 52° 14.790 E 005° 12.475.
Nu is er eigenlijk niet één Gooise Stuwwal, maar zijn er drie die als aparte fasen worden onderscheiden. Dat komt omdat er binnen deze ijstijd minder koude perioden zijn geweest waarin het ijsfront zich wat terugtrok en koudere perioden waarin het weer opnieuw oprukte en nieuwe stuwwallen vormde.
Er waren ook enkele zeer koude en ook droge perioden, waarin Nederland een poolwoestijn was. Een kale vlakte waar de harde poolwind vrij spel had en het land bedekte met dikke lagen zand. Dit zogeheten dekzand was afkomstig van de bodem van de Noordzee die was drooggevallen omdat veel water in de vorm van ijs op het land lag. Hierop is het huidige dekzand-stuiflandschap gevormd, wat wordt gekenmerkt door zandverstuivingen en glooiende heidevelden met vennetjes.
Na de laatste ijstijd begint, circa 10.000 jaar geleden, het warmere Holoceen. Dat is de geologische periode waarin de mens zich voor het eerst in wat grotere aantallen en meer permanent in Nederland vestigde en die tot op de dag van vandaag duurt.
Aardkundige kenmerken uit deze periode zijn de grafheuvels en de stuifzanden
Bij het natuurherstel van het Laarder wasmeer zijn typische kenmerken van het dekzandlandschap aangetroffen, zoals podzolbodems en de zogenaamde Laag van Usselo. Het is bijzonder dat deze Laag van Usselo ook in 't Gooi is aangetroffen.
Meer informatie over het gebied vind je op de website van Goois Natuurreservaat.
Om deze earthcache te mogen loggen moet je wel wat doen.
Ten eerste, bezoek het stuiflandschap nabij het Laarder Wasmeer. Let op: Het gebied is niet toegankelijk na zonsondergang.
Je kunt je auto parkeren op de parkeerplaats van Theehuis 't Bluk N 52° 14.100 E 005° 13.250
Mocht je komen op een moment dat de slagboom gesloten is dan is het alternatief N 52° 14.150 E 005° 13.850 en moet je iets verder lopen.
De opdrachten:
Op N 52° 14.099 E 005° 13.210 vind je het informatiepaneel zoals hierboven genoemd.
Stuur ons (via ons profile) het antwoord op de volgende vragen:
Loop in de richting van N 52° 14.000 E 005° 13.000 en je komt op het stuifzandgebied.
1. Wat zou jij omschrijven als een van de kenmerken van een stuifzandgebied?
2. Als je goed kijkt, kun je verschillende kleuren in de aarde ontdekken.
In het Laarder Wasmeer gebied is een voor het Gooi zeer bijzondere aardlaag aangetroffen.
Dat is de laag van Usselo, waar is deze laag aan te herkennen en hoe is hij tot stand gekomen?
3. Je bevindt je hier in een heel bijzonder landschap. Hoe wordt er voor gezorgd dat het landschap ook zo blijft?
4. Plaats bij je log een foto van jezelf met je gps waarop ook het stuifzandlandschap mooi te zien is.
Als je de opdrachten hebt uitgevoerd kan je de cache loggen, maar vinden wij je antwoorden onvoldoende zullen wij de log verwijderen. (maar wij gaan er natuurlijk vanuit dat dat niet nodig zal zijn).
Wil je meer zien van het gebied? Doe het Geocaching Adventure
“Wandel met Appie en Mootje rond 't Laarder Wasmeer”
English version
End 2006 the province of Noord Holland appointed the ‘Gooise Stuwwal’ geological monument. On this occasion an information sign was unveiled. This appointment was the reason for making this earth cache.
‘Het Gooi’ is located on a lateral moraine, which came into being in the periglacial period, the Saalian. This period lasted from approximately 200.000 to 130.000 years ago. Scandinavia was covered with glaciers of which the snouts reached into the Netherlands. This ice could become hundreds of metres thick and moved to the south with enormous powers. On its way it scraped material from the subsoil, which partly grinded into boulder clay, a mixture of clay with larger and smaller rocks. Some of these boulders were huge. Nowadays you can still find them in the landscape. Of some of these boulders the exact place of origin is known. They are known as “Northern material”.
In the garden of the geological museum Hofland in Laren (N.H.) you can find examples of these boulders. In the museum you can find lots of information about the creation of the earth in general and “het Gooi” in particular. We can strongly recommend a visit. You can find the museum at N 52° 14.790 E 005° 12.475.
In reality the ‘Gooise stuwwal’ is not one lateral moraine, but consists of three small ones that can be divided in separate faces. This is a result of warmer periods during the last ice age in which the ice front withdrew and colder periods in which it advanced again, forming new moraines.
There were some very cold and dry periods as well, in which the Netherlands was a pole desert, deserted plains on which the strong pole winds would have had free play and would cover the land with thick layers of sand. This so-called wind-borne sand deposit came from the bottom of the North Sea that had fallen dry because most of the water had become ice covering the land. It formed the foundation of the present landscape consisting of sand plains and slanted heathlands with little pools.
About 10.000 years ago, the warmer Holocene started, the geological period in which men settled in the Netherlands. For the first time in larger numbers and more permanently, a settlement which lasts until today. Geological marks from this period can still be found in the landscape in the form of burial mounds and the sand plains.
When restoring nature in the 'Laarder wasmeer' area some typical landmarks of the wind-borne sand deposit were found, such as podzol soil and the so-called Usselo layer, which is unique for 'het Gooi'. More information can be found on the website of Goois Natuurreservaat.
In order to log this earth cache you have to answer some questions and fulfil an assignment.
First of all visit the sand plains near the 'Laarder Wasmeer'. It is forbidden to enter the area after sunset though.
You can park on the parking area of Theehuis 't Bluk N 52° 14.100 E 005° 13.250.
Should the gate be closed, park at N 52° 14.150 E 005° 13.850.
On N 52° 14.099 E 005° 13.210 you can find the information sign as mentioned above.
Send us (through our profile) the answers to the following questions:
Go to N 52° 14.000 E 005° 13.000 and you will walk straight onto the sand plains.
1. What would you describe as one of the characteristics of this wind-borne sand plain?
2. When you have a closer look you can find different colours in the soil.
In the Laarder Wasmeer area a unique earth layer can be found, "de laag van Usselo".
What are the characteristics and how was it formed?
3. You now are in a very special landscape. What tools are used to maintain this landscape?
4. Put a picture at your log of the sand plain with you and your gps on it as well.
If you have all the answers you can log, but if we find the answers insufficient we will remove the log. (Of course we hope this won’t be necessary).