..............
Geschiedenis Polderhoofdkanaal en de Suderslûs. 
Vanaf de 16e eeuw worden overal in Nederland kanalen gegraven om moerassige veengebieden droger te krijgen en de gewonnen turf af te voeren. Na 1600 ontstaat vanuit Holland grote vraag naar turf als brandstof. Om het veen naar Lemmer af te voeren worden de Compagnonsvaarten gegraven met geld van de Friese adel. In 1863 werd begonnen met een van de laatste verveningen in Fryslân. In het gebied werden verschillende dorpen als Nij Beets en De Veenhoop gesticht. In 1875 wordt het Polderhoofdkanaal gegraven om turfvervoer over water mogelijk te maken. Via dwarsvaarten en de aanleg van de 
noordersluis bij De Veenhoop en de zuidersluis bij Uilesprong wordt de hele veenpolder ontsloten.
Tussen beide sluizen ontstaat dan het 7,5 kilometer lange Polderhoofdkanaal.
In 1952 stopt in het gebied de winning van turf. De noordersluis wordt in 1959 gedempt. Het kanaal is in 1967 gesloten en de zuidersluis werd gewoon dichtgegooid. Het Polderhoofdkanaal is daarmee gesloten voor de scheepvaart.
Vorig jaar is de zuidersluis weer opgegraven en de sluis blijkt nog in prima conditie te zijn.
Het is de bedoeling dat de sluis gerestaureerd wordt en dat er
in 2008 weer schepen door het kanaal via Nij Beets naar de Veenhoop gaan varen. Alle bruggen worden dan beweegbaar of op 2,70 mtr. gebracht.
In 2007 is een begin met de werkzaamheden gemaakt. Het werk werd echter op last van de rechter gestopt omdat in het polderhoofdkanaal de geelgestreept roofkever voorkwam die erg zeldzaam is. Samen met natuurverenigingen en het fryske gea proberen de gemeenten Opsterland en Smallingerland tot een oplossing te komen. We hopen dat in de toekomst de suderslûs weer in zijn oude glorie wordt hersteld.
De geschiedenis van het Sudergemaal
Door de in 1863 begonnen vervening onder Beets ontstonden tussen Oldeboorn en Beetsterzwaag uitgestrekte moerasgebieden. De veenbazen moesten ervoor zorgen dat deze na de vervening weer in cultuur werden gebracht. Ze betaalden daarvoor een belasting per gewonnen hoeveelheid turf, het zgn. slikgeld. Mede als gevolg van een grote overstroming in 1892 begon het bestuur van de “Groote Veenpolder in Opsterland en Smallingerland” in 1893 met de inpoldering ten laste van het slikgeldfonds.
Er werden kaden om de polder gelegd, het Polderhoofdkanaal werd gegraven en bij De Veenhoop werd een stoomgemaal gebouwd. In 1918 werd een tweede stoomgemaal, “De Boorne” gebouwd.
Aan de Ripen in Nij Beets werd in 1924 een van de eerste elektrische gemalen in Friesland gebouwd, het “Sudergemaal” en aan de Bûtendiken tussen Smalle Ee en De Veenhoop kwam het door een dieselmotor aangedreven “Noordergemaal” tot stand. Deze beide gemalen hebben respectievelijk tot eind 80-er en eind 70-er jaren voor het waterbeheer in de polder gezorgd.
Toen in het kader van de ruilverkaveling beide gemalen buiten werking werden gesteld, is het Noordergemaal in 1979 ontmanteld en als recreatiewoning verkocht. Voor het Sudergemaal dreigde na de buitenbedrijfstelling in 1987 hetzelfde lot, maar een groepje mensen die vonden dat dit gemaal voor de toekomst behouden diende te blijven heeft dit met veel inzet kunnen voorkomen. Op 22 juni 1991 werd het Sudergemaal door het waterschap “Het Koningsdiep” aan het openlucht laagveenderijmuseum It Damshûs overgedragen. Sindsdien wordt het beh
eerd als museumgemaal en galerie.
In het Sudergemaal staat een Stork centrifugaalpomp, bouwjaar 1915, de zogenaamde ondergrondse pomp, met een capaciteit van l50 m3/minuut bij een opvoerhoogte van ca. 2.00 meter.
De pomp wordt via een vlakke riemoverbrenging aangedreven door een Heemaf kortsluitankermotor van 120 pk, bouwjaar 1924. Daarnaast is het gemaal uitgerust met een Stork schroefpomp met een capaciteit van 160 m3/minuut, maar bij een opvoerhoogte van slechts 0.50 m. Aandrijving geschiedt op soortgelijke wijze door een motor van 80 pk.
Omdat tijdens de ruilverkaveling de watertoevoeren naar het Sudergemaal zijn afgedamd, kon het geen water meer verzetten. In 1995 werd een masterplan ontworpen voor de omgeving van het Sudergemaal met in de boezemkade een doorbraak met keersluis en regelbare stuw, waardoor de watertoevoer naar de bovengrondse pomp zou worden hersteld.
Na veel en langdurig overleg is eind 1999 door de Provincie Fryslân en de gemeente Opsterland een subsidie voor de bouw beschikbaar gesteld. Het betreffende inlaatwerk is inmiddels gerealiseerd. Door keersluis en stuw te openen kan de bovengrondse pomp weer water verzetten, waardoor het oorspronkelijke maalbedrijf kan worden gedemonstreerd. Over de stuw is een bruggetje gebouwd en het publiek ziet dan 160 m3 per minuut onder zich doorstromen. Het krijgt daarmee een goed idee van de functie en het effect van het gemaal.
Het Sudergemaal is een onderdeel van het openluchtmuseum"http://www.damshus.nl/" target="_blank">"It Damhûs" te Nij-beets
Dan nu de Cache!
Ga naar WP 1
N 53°03.427 - E005°58.484
Door het hek kun je de naam zien van het Gebouw. Het tweede cijfer van het bouwjaar -4 = A
Ga naar WP 2
N 53°03.398 - E005°58.444
Het aantal vlaggemasten dat je hier ziet x24 gedeeld door 18. Uitkomst=B
Ga naar WP 3
N 53°03.419 - E005°58.439
Het aantal K's in het gedicht -1 gedeeld door 3 = C
Ga naar WP 4
N 53°03.429 - E005°58.416
Het tweedecijfer van het bouwjaar van "De Eersteling".
= D
Ga naar WP 5
N 53°03.450 - E005°58.183
Op deze routepaal bord vind je 6 getallen.
Het hoogste cijfer van de getallen gedeeld door 3 - 1 = E
Ga naar WP 6
N 53°03.291 - E005°57.938
Hier zul je met de pont over moeten of met de auto omrijden via Tijnje.
Bij de lantaarnpaal staat een bankje. Op de bouten in het bankje staat een getal. (x.x) Het getal achter de punt = F
De eindlocatie van de cache is N 53°03.CEF - E005°58.BDA
A|B|C|D|E|F|G|H|I |J |K|L|M
----------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z
U dient op de paden te blijven. Alleen voor het bereiken van de cache is mag u zich buiten het aangewezen pad begeven.