Ósma
skrzynka z cyklu ZAMKI, PALACE I REZYDENCJE KOTLINY
JELENIOGÓRSKIEJ.
Pierwsza wzmianka o majatku w Wojanowie pojawila sie juz w 1281
r. Dobra lenne nalezaly wówczas do Eberharda von Schildau, którego
nazwisko, zgodnie z ówczesna tradycja, wiazano z nazwa dóbr
rycerskich. Czesto laczono pierwszych rycerzy Wojanowa ze znanym
slaskim rodem von Zedlitz, ale dopiero od polowy XIV w. zwiazki te
sa jednoznacznie udokumentowane. Wojanów nalezal do rodu von
Zedlitz az do 1727 roku, z krótka przerwa, na poczatku XVI w., gdy
wlascicielem zostal Anton I Schaff-Gotsch, z innego
znakomitego rodu slaskiego. Renesansowy dwór w
Wojanowie wzniósl Nikolas von Zedlitz und Nimmersatt w 1607 r.
Niestety, po kilkunastu latach, w czasie wojny trzydziestoletniej,
nowa siedziba rodu zostala spalona przez wojska szwedzkie.
Odbudowanej w 1667 r. przez Christopha von Zedlitz rezydencji
nadano nowy, barokowy wystrój.
Od poczatku XVIII w. dobra rycerskie w Wojanowie czesto zmienialy
wlascicieli. Byli nimi patrycjusze jeleniogórscy i nowa
arystokracja pruska. W 1831 r. posiadlosc nabyl Karl Albrech Ike,
radca sadowy Królestwa Pruskiego. To na jego zlecenie palac
gruntownie przebudowano, w modnym wówczas stylu neogotyckim.
Przebudowe przypisywano znakomitemu architektowi królewskiemu
Karlowi Friedrichowi Schinklowi, ale ostatnio prowadzone badania
wskazuja raczej na jego uczniów. W wyniku tej przebudowy palac
calkowicie zmienil swoje oblicze. Z warownego dworu, dekorowanego
pózniej barokowym kostiumem, przeksztalcony zostal w romantyczna
rezydencje dworska. Zyskal dodatkowe pietro, a alkierzowe narozne
wieze zakonczone belwederami, które nadaly mu charakterystyczny i
unikalny na Slasku wyglad. Nowe dekoracje nawiazywaly do
angielskiego gotyku, a wczesniejsze ornamenty inspirowane byly
manieryzmem niderlandzkim .
W 1839 r. Ike przeniósl sie do Królestwa Polskiego, gdzie
zostal nobilitowany. Wystawiony na sprzedaz majatek zakupil dla
swej córki Luizy Niderlandzkiej król pruski Fryderyk Wilhelm III,
który czesto przebywal w pobliskich Myslakowicach, swojej letniej
rezydencji. Dzieki staraniom pary ksiazecej obiekt zyskal
przepiekny park krajobrazowy. Jego projektantem byl znakomity
architekt krajobrazu, dyrektor pruskich ogrodów królewskich, Peter
Joseph Lenne. Niewielkiej przebudowy romantycznej rezydencji
ksiazecej dokonal uczen Schinkla, Friedrich August Stuler lub
architekt ksiecia oranskiego Hermann Wentzel. W 1889 roku majatek
odziedziczyla córka pary ksiazecej– Maria zu Wied. Do 1945 r.
dobra wojanowskie jeszcze kilkakrotnie zmienialy wlascicieli.
Podczas II wojny swiatowej w palacu mieszkali jency wojenni, którzy
pracowali w pobliskiej fabryce papieru w Dabrowicy.
Po zakonczeniu dzialan wojennych palac podzielil los innych
slaskich rezydencji. Najpierw zostal spladrowany, a pózniej
byl wykorzystywany jako budynek administracyjny powstalego w
majatku PGR-u oraz mieszkanie dla robotników rolnych.
Nieremontowany, zaniedbany popadl w ruine. W 1995 r. zostal
zakupiony przez wloska firme i poddany pracom zabezpieczajacym. Nie
odzyskal jednak dawnej swietnosci, a gdy w 2002 strawil go pozar
ponownie zostal wystawiony na sprzedaz.
Od 2004 roku obiekt ma nowego wlasciciela. Zalozenie
palacowo-parkowe zostalo gruntownie odrestaurowane w latach 2005
-2007. To jedna z najwiekszych rewaloryzacji zespolu palacowego w
Polsce w tym dziesiecioleciu. Dawny blask odzyskal bowiem nie tylko
dawny renesansowy dwór, ale równiez wszystkie obiekty dawnego
majatku ziemskiego oraz romantyczny park krajobrazowy. Stajnia,
spichlerz, oficyna, wozownia, stodola zmienily calkowicie swoje
pierwotne funkcje. W parku wybudowano nowe altany i fontanne,
zalozono klomby i odtworzono historyczne sciezki i promenady
spacerowe.
The
eighth cache of the series CASTLES, PALACES AND
RESIDENCES OF THE JELENIA GORA
VALLEY.
It was in 1299 when Palac Wojanów has been mentioned in the
sources for the first time. In those days it belonged to von
Zedlitz lineage up until 1727, with a short break between 1540 and
1548 when its proprietors were members of the aristocratic Silesian
dynasty of Schaffgotsch.
The Palace was founded by Nikolaus von Zedlitz und Nimmersatt in
1603. Unfortunately it was ruined and lost its charm during the
Thirty Year's War. It was then rebuilt by Christopher von Zedlitz
in1667.
After 1727 Wojanów estate often changed its proprietors. It is
worth mentioning one of the owners, a Secret Court Counsellor- Ike.
It was him who decided to change all interior layouts of the
building and rebuild it according to new arrangements. This meant
adding additional floor and raising the turrets. He had the walls
ornamented with an English New Gothic style fretwork.
Due to his family arrangements Ike left Wojanów and moved to the
Polish Kingdom in 1839. Wojanów estate was then acquired by
Frederick Wilhelm III, who remembered it from his previous frequent
visits to Jelenia Góra Basin. He presented it as a wedding gift to
his beloved daughter Louise and Prince Frederick of the Netherlands
(Frederick van Oranje-Nassau).
Thanks to them the estate acquired a beautiful scenic park. They
also changed the façade of the main building to a New Gothic style.
In 1889 Wojanów was inherited by their daughter Maria zu Wied. She
had the Palace refurbished and sold it to Karl Krieg in 1908.
Consul Kurt Effenberg became the next proprietor and he remained
one until 1945. During the World War II the estate was inhabited by
the Prisoners of War who worked in paper factory in Dabrowica. The
Palace remained intact during World War II, however, just after its
end, it was robbed and all valuable things were either destroyed or
stolen.
After the war it was exploited as the base of State Agricultural
Farm and then as a guest house. In those days there was not much
attention paid to its condition and it became neglected. In 1995
Palac Wojanów was bought by an Italian company who attempted to
renovate it. Unfortunately the company did not succeed in its
efforts as the Palace was burnt in 2002.
Since 2005 Palac Wojanów has the new owner. The entire estate: the
main Palace building, the side buildings as well as its park, has
now been thoroughly refurbished and renovated. Finally in 2007 it
became a conference and training centre with sporting and
recreation facilities.
