[PL]
Cmentarz wojskowy w Wadowicach został założony przez szpital wojskowy CK 56. pułku piechoty, który stacjonował w tym mieście. Nekropolia powstała w czasie wielkiej epidemii tyfusu i cholery. Pierwszego żołnierza, Józefa Soheda z Łasiny, pochowano tu w 1849 roku. Do 1918 roku pogrzebano około 1,5 tys. żołnierzy. Ponad polowe z nich stanowili synowie Ziemi Wadowickiej, wcieleni do armii austriackiej. Wśród pochowanych tu żołnierzy kilku narodowości, leży także prawie 1,5 tys. żołnierzy ukraińskich, którzy w latach 1919 – 1921 zmarli w pobliskim obozie dla internowanych. Po II wojnie światowej, na mocy decyzji starosty powiatowego Stanisława Łyczkowskiego, adaptowano cmentarz dla przyjęcia poległych żołnierzy radzieckich.
W latach 1947 – 1948, przeniesiono na ten cmentarz ekshumowane zwłoki żołnierzy z gmin: Wadowice, Kalwaria i Budzów. Lacznie pochowano tu w indywidualnych i zbiorowych mogiłach 1399 żołnierzy radzieckich, z czego tylko 63 imiennie.
Cmentarz został poddany renowacji z 1967 roku. Po upadku komunizmu na cmentarz został przeniesiony pomnik żołnierzy Armii Czerwonej znajdujący się wcześniej na wadowickim rynku, który został usuniety w czasie najnowszych prac rewitalizacyjnych.
Najnowsza eewitalizacja wadowickiej nekropolii nazywanej teraz Cmenarzem Narodów trwała od października 2021 do czerwca 2023 roku. Leżą tutaj żołnierze 16 narodowości (głównie Rosjanie, Węgrzy, Włosi, Litwini, Ukraińcy, Białorusini i oczywiście Polacy) z wielu bitew, zarówno I jak i II wojny światowej a także z czasów tłumienia Wiosny Ludów.
Teren został wyczyszczony i wyplantowany, wiele miesięcy trwały prace remontowe i porządkowe przy alejach. Mogiły nie zostały naruszone, nagrobki zostały przewiezione do konserwacji, poza jednym, bo okazało się, że osoba leżąca tutaj poległa całkiem gdzie indziej. Wróciły tutaj odnowione. Z nagrobków została usunięta czerwona gwiazda, obecnie zakazana ustawowo. Pojawiły się za to prawosławne krzyże. Sam cmentarz powrócił do stanu sprzed lat 60-tych ubiegłego wieku.
[EN]
The War Cemetery in Wadowice was built in 1849 but current look is from 1967. Till 1915 there were burnt here about 1500 polish soldiers fighting in Austrian Army. During the I World War 1206 soldiers from all armies was burnt here. On the cemetery there are also 2160 Ucrainian captives who had died in hospital in Wadowice from 1918-1921.
After the II World War 1399 bodies of Red Army soldiers were moved to War Cementary in Wadowice.
From 2021 to 2023 the cementary was renewed.