Nederland testte zenuwgas op Vlieland
Nederland heeft in de jaren vijftig gifgas ontwikkeld en dit op proefdieren getest. Niet alleen in de Sahara, maar ook op Vlieland en de Veluwe.
Het was de tijd van de
Koude Oorlog en Nederland bereidde zich voor op een Russische aanval, mogelijk met
gifgassen. Daarvoor moest men weten hoe zo´n gas zich verspreidt en welke kleding en maskers bescherming bieden. Om dat te testen moest men beschikken over echt gifgas.
Stof X was de naam van het gas van dat in het diepste geheim ontwikkeld werd door TNO. In giftigheid deed het niet onder voor het bekende
Sarin. Ze produceerden het, niet in milligrammen, zoals tegenwoordig voor onderzoeksdoeleinden gebruikelijk zou zijn, maar met vele kilo´s tegelijk.
Stof X werkt eerst op
militair oefenterrein De Harskamp op de Veluwe getest. "Mede in verband met de veiligheid", meldden de notulen van TNO, week men in juni 1952 voor vervolgproeven uit naar Vlieland, naar
De Vliehors. Daar wordt zeker één kilo zenuwgas verspreid met vernevelaars of middels kleine granaten die in het zand tot ontploffing werden gebracht.
"Vermoedelijk zal blijken dat de hoeveelheid kan worden opgevoerd", aldus de notulen.
Maar dat gebeurde vermoedelijk pas een half jaar later in de Sahara. In november 1952 namen Nederlandse onderzoekers deel aan een oefening op een Franse basis in het westen van Algerije. Ze hadden honderden proefdieren bij zich. Vooral ratten, maar ook marmotten en schapen. Eerst werd
Tabun getest, een gif dat in 1936 door het Duitse
IG Farben was ontwikkeld. Dan volgden Sarin en
Soman. En ten slotte was Stof X aan de beurt.
Het Nederlandse gif deet het "opmerkelijk goed": na negen minuten was een kwart van de 160 blootgestelde ratten dood. In de archieven van Defensie zaten onderzoeksvoorstellen voor uitgebreidere vervolgproeven, met maar liefst 8600 ratten maar in de stukken zijn geen bewijzen gevonden dat die proeven ook hebben plaatsgevonden.
Mocht u de bunkers van binnen willen bezichtigen dan kunt u het beste op de website van de IJssellinie kijken voor de openingstijden.