De voormalige steenfabriek Plinthos is sinds 2003 gerestaureerd en weer bereikbaar voor het publiek. In het gebouw zijn onder meer het Centrum voor Natuur- en Milieueducatie Plinthos, Landschapspark De Graven, IVN Schinnen en de gehandicaptenstichting Buitenkans ondergebracht. En vleermuizen niet te vergeten…
De unieke steenfabriek met ringoven is gerestaureerd.
Plinthos is gelegen in natuurgebied Danikerbos, in beheer bij Natuurmonumenten als onderdeel van het Geleenbeekdal. De activiteiten vanuit het gebouw hebben een directe relatie met die omgeving en andersom. De herbestemming van het monumentale gebouw in de vorm zoals dat hier is gebeurd, sluit goed aan bij de doelstellingen uit het Plan van Aanpak Vitaal Platteland Zuid-Limburg. De organisaties en de activiteiten vervullen een belangrijke rol in de vitalisering van het omliggende gebied. Belangrijke aspecten hierin zijn de (ecologische) verbetering van de beken, de ontwikkeling van meer natuur en bos, het aanleggen van fiets- en wandelpaden en het combineren van zorg met natuurbeheer.
Het terrein in de directe omgeving van de steenfabriek is ongeveer drie hectare groot. Er bevinden zich een parkeerterrein voor bezoekers, de oorspronkelijke ringoven met schoorsteen, een restant van een droogschuur, een woning en de voormalige portiersloge. Verspreid over het terrein liggen resten steen, dakpannen en hout. Tussen deze resten heeft zich een half-natuurlijk landschap ontwikkeld met een vegetatie van bomen, struweel, kruiden en grassen. Hier bevinden zich vele verschillende soorten planten en dieren, waaronder beschermde en zeldzame.
De ovenindustrie heeft een belangrijke rol gespeeld in de Limburgse industriële ontwikkeling. In Geleen was dit de eerste industrie samen met de staatsmijnen. De ringoven, met de bijbehorende vrijstaande schoorsteen, is rond 1920 gebouwd. De ligging van het bedrijf aan de rand van de dorpskom aan het open veld en in een hooggelegen situatie is typisch voor de ringovens.
De klei werd afgegraven achter de steenfabriek. De klei werd gemengd met water en zand tot een kleideeg in een langwerpige vorm van zes stenen. De inhoud van de vorm werd op een plank gekiept, die in een rek werd geschoven. Dit rek werd in de droogschuur (sjop) geplaatst zodat de kleiblokken gedurende enkele dagen konden drogen. Daarna werden de kleiblokken in de ringoven gedurende een maand gebakken tot sterke bakstenen. In de beste jaren werden 12 miljoen stenen per jaar geproduceerd.