W 1948 r. powołano Powiatowe Pogotowie Pożarnicze, które miało wspierać ochotniczą jednostkę straży pożarnej zlokalizowaną przy ówczesnej ulicy Stanisława Duboisa u ujścia z jeziora Jeziorak rzeki Iławki (dziś ulica Konstytucji 3 Maja).
W 1950 weszła w życie nowa ustawa o ochronie przeciwpożarowej. Tworzyła ona nowe struktury strażackie tzn. państwowe organy ochrony przeciwpożarowej.
Powołanie i działalność zawodowej służby pożarniczej podyktowane było przede wszystkim :
1. Wielkością i rozwojem miast, wsi oraz rejonu chronionego, a zatem rozmiarami i wzrostem jego potrzeb w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej ( już w 1949 r. pracowały w Iławie 32 zakłady przemysłowe zatrudniające 982 osoby),
2. trudnościami w sprostowaniu tym potrzebom siłami społecznymi,
3. zmianami w sposobie życia mieszkańców, nie zawsze mogących uczestniczyć w działalności ochotniczych straży pożarnych.
Zawodowa straż pożarna została utworzona w oparciu o już istniejące straże ochotnicze, ich lokale i sprzęt. Rekrutowano również część personelu spośród Ochotniczej Straży Pożarnej. Tworzenie struktur służby pożarniczej odbywało się na podstawie decyzji właściwych organów administracji państwowej.
Pierwszym komendantem powiatowym w Iławie był por. poż. Stefan Sarek,, kolejnym ppor. poż. Zygmunt Zalewski, a następnymi: ppor. poż. Franciszek Siemaszko, ppor. poż. Franciszek Grzywacz, ppor. poż. Aleksander Żyłkowski, kpt. poż Mikołaj Sulimowicz, kpt. poż. Jan Rybak, kpt. poż Stanisław Ryszewski.
W 1969 r. oddano do użytku przy ówczesnej ulicy Bohaterów Stalingradu nową strażnicę. W owym czasie iławska komenda nadzorowała działalność 59 OSP rozlokowanych na terenie 14 gmin oraz 20 zakładowych straży w ośmiu gminach.
Po reformie administracyjnej w 1975 roku powstała Komenda Rejonowa Straży Pożarnych, jej szefem został dotychczasowy komendant powiatowy por. poż. Bogdan Utrata. Kolejnym komendantem był
mł. chor. poż. Henryk Nastaj. Od 1981 do 1991 obowiązki komendanta sprawował ppłk. poż. Jan Rybak. W lipcu 1992 Komendę Rejonową rozwiązano, a jej miejsce zajęła Jednostka Ratowniczo Gaśnicza PSP, organizacyjnie podległa Komendzie Rejonowej PSP w Ostródzie. Odchodzącego na emeryturę Jana Rybak zastąpił kpt. mgr inż. Julian Lemiech. Po kolejnej reformie przywracającej m. in. powiat Iławski powołano Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej.
Pierwszym komendantem po wdrożeniu reformy administracyjnej był mł. bryg. Julian Lemiech, który pełnił funkcję komendanta do końca maja 2007r. Po nim obowiązki komendanta kolejno pełnili st. kpt. Krzyszof Tomanek, mł. bryg. Maciej Jasiński, następnie mł. bryg. Andrzej Olszewik. Od września 2007 roku do lipca 2008 roku funkcję Komendanta pełnił st. kpt. inż. Krzysztof Mierzejewski.
Obecnie komendantem jest st.bryg. mgr inż. Maciej Jasiński,a jego zastępcą mł.bryg. mgr inż. Krzysztof Tomanek