PAŁAC I PARK W PRZEŹDZIATCE/ PALACE AND PARK IN PRZEŹDZIATKA
Drewniany, okazały dwór, będący siedzibą dóbr w Przeździatce, wzniósł W XVIII Ignacy Ogiński. Prawdopodobnie wtedy nowa siedziba została otoczona ozdobnym ogrodem, położonym nad stawami i źródliskami dopływów Cetyni. W latach 1788 – 1808 właścicielem Przeździatki był Michał Kleofas Ogiński, dyplomata i kompozytor, który w swym dworze przeździeckim gościł króla Stanisława Augusta, powracającego z sejmu grodzieńskiego w 1793 r. Później Przeździatka należała do Kobylińskich, którzy nabyli dobra w 1808 r., a sprzedali w 1843 r. Elżbiecie z Lorentzów Hirschmanowej.
Obecny pałac w Przeździatce wzniesiony został z inicjatywy Hirschmanów, którzy do zaprojektowania nowego domu zaangażowali w 1859 r. znanego architekta, Henryka Marconiego. Następnymi właścicielami majątku i pałacu byli Sobańscy (od 1904 r.) i Malewiczowie, którzy mieli go w posiadaniu od 1924 do 1944 r. Po wojnie majątek rozparcelowano oraz utworzono w nim PGR. Po 1946 r. pałac został odnowiony i przeznaczony na szpital, który funkcjonował do końca lat 80 -tych XX w. W tym czasie przeprowadzono w nim jedną z większych przebudów. W latach 90 -tych opuszczony pałac uległ dewastacji. Przed całkowitą ruiną uratowało go przekazanie Kościołowi na cele charytatywne. 9 lutego 2000 r. powołano w tym miejscu Dom Miłosierdzia im. Jana Pawła II Caritas Diecezji Drohiczyńskiej.
W 1898 r. do ukształtowania parku otaczającego pałac Hirschmanów został zaangażowany Walerian Kronenberg – znakomity planista ogrodów, który zachowując stare zadrzewienie, rozplanował nowy park. W latach powojennych park przypałacowy uległ zniszczeniu. W 2001 r. park poddano rewaloryzacji. Prace te nie przywróciły mu jednak cech charakterystycznych dla kompozycji założonej przez Waleriana Kronenberga. W II-giej połowie XIX w. wzniesiono również zabudowania folwarczne. Usytuowane są one w zachodniej części dawnego folwarku i składają się z wcześniejszych budynków – browaru z warsztatem i oficyny mieszkalnej oraz datowanych na początek XX w. obór, stodoły, czworaków i kuźni. Pobudowane w niedalekiej odległości od pałacu stajnie i wozownie, dom ogrodnika oraz piwnica z lodownią powstały ok. 1880 r. Część budynków wchodzących w skład folwarku, przebudowana i zaadaptowana, pełni obecnie funkcje mieszkalne.
ENG: Wooden, splendid mansion, the seat of goods in Przezdziatka, was erected by Ignacy Oginski. Probably then the new head office was surrounded with a decorative garden situated at ponds and tributaries sources of the Cetynia river. In the years 1788-1808, the owner of Przezdziatka was Michal Kleofas Oginski, diplomat and composer, who hosted king Stanislaw August returning from Grodzienski Sejm in 1793 in his Przezdziecki mansion. Later, Przezdziatka owned to the Kobylinscy family, who acquired the property in 1808, and sold in 1843 to Elzbieta Hischmann from the Lorenz family. Current palace in Przezdziatka was built on the initiative of the Hirschmann family, who in 1859 engaged known architect Henryk Marconi to design their new mansion. Further owners of the property and the palace was the Sobanscy family (since 1904) and the Malewiczow family (from 1924 to 1944). After the war the property was divided and the State Agricultural Enterprise was established there. After 1946, the palace was renovated and designed for hospital, which operated by the end of 80s of the 20th century. At this time one of the most expanded reconstruction was carried out there. In the 90s of the 20th century abandoned palace was devastated. It was provided to church for charity in order to save it from total ruin and dismantling. On 9th February 2000 the John Paul II Mercy House of Caritas of Drohiczyn Diocese was established there.
In 1898, Walerian Kronenberg – excellent garden planner, who planned new park.
In the post-war years the park by the palace was destroyed. In 2001 the park was renovated. However, the works did not restore the park its characteristic features established by Walerian Kronenberg. In the second half of the nineteenth century the farm facilities were erected. The facilities located in the western part of old farm consist of previous – brewery facility with the workshop and residential facility and barns, sheds, semi-detached houses (4 dwellings) and blacksmith shop. Stables and coach houses, gardener’s house and basement with ice room in the near distance from the palace were constructed approximately 1880. The part of the farm facilities, rebuilt and adapted, is currently used for residential purposes.
żródło :http://turystyka.sokolowpodl.pl/