Op het plukveld bij Doorzwin 50 staan sinds een jaar of twintig twee grote, betonnen kunstwerken. Ze heten ‘Urinoirs’ en zijn gemaakt door kunstenaar Frans Hage en bedacht door wijlen Jo Brandjes, oud-voorzitter van de Algemene Woningbouwvereniging Nieuwediep (tegenwoordig Woontij).
Dat er kunst op het grasveld zou komen, was lange tijd niet vanzelfsprekend. Eigenlijk was de bedoeling er een windmolen te plaatsen, die energie kon opwekken waar de omliggende woningen van konden profiteren. De hele wijk is namelijk zoveel mogelijk gesitueerd op maximale zon en de straat loopt in de richting van de meest voorkomende wind. Een grote meterkast en een kabel naar het midden van het terrein waren al gerealiseerd, maar de windmolen is nooit gekomen.
Kamervragen
"AWN stak destijds haar nek uit om te komen tot energiezuinige woningen in Den Helder”, vertelt Antoinette Getrouw van Woontij. "Wij waren van mening dat de energieprijzen sneller zouden stijgen dan de huur en dat is ook uitgekomen. Over het project zijn zelfs Kamervragen gesteld. Eerst over de toen nog niet goedgekeurde luchtverwarmingsinstallatie, wat een innovatief project was van Van Buuren van Swaay, later over de te plaatsen windmolen.”
De Tweede Kamer was van mening dat een woningcorporatie zich niet op het gebied van energie mocht bewegen. "Het gevolg was de oprichting van de windmolenvereniging Noordkop, met hetzelfde bestuur als AWN. Hieruit is later De Eendracht ontstaan”, licht Getrouw toe. "Om een lang verhaal kort te maken: na lange discussies met de PEN en het uitnodigen van gedeputeerde staten in de wijk kwam het idee naar voren om onder de molen een café annex snackbar te realiseren die geheel op elektriciteit zou werken. Zo zouden we toch nog inkomsten krijgen die ten goede zouden komen aan de wijk. Ook dat idee haalde het niet, er kwam geen toestemming omdat dit concurrentie zou zijn voor de snackbar aan de Drooghe Bol. Het gevolg was geen windmolen en een woonwijk zonder echt café.”
Frans Hage
De kunstwerken zijn in 1989/1990 aan de bewoners geschonken door AWN, ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan. Ze zijn gemaakt door Frans Hage, die studeerde aan de Vrije Academie Den Haag, de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksacademie in Amsterdam. Sinds 1978 heeft hij een eigen praktijk en atelier in Wognum, waar hij werk maakt voor zowel particulieren, bedrijven als overheid.
"AWN kwam in contact met Hage via architect Jan Rietvink. Hij heeft samen met kinderen tegels gemaakt die zijn verwerkt in de gevel van het kinderdagverblijf aan de Boterrug.” De Urinoirs zijn gemaakt van kleurecht beton, wat inhoudt dat tijdens het storten van het beton de kleur is toegevoegd. Het kunstwerk, dat uit twee elementen bestaat, heeft rond 15.000 gulden gekost, inclusief het storten van de fundering. "De bedoeling was een kunstwerk te maken waarop de jeugd zich kan vermaken, als een soort heuvelachtige omgeving. Het is dus nadrukkelijk geen ‘onaantastbaar kunstwerk’”.