Pałac Potockich w Krzeszowicach
Rezydencja została zbudowana w latach 1850-1857 według projektu Franciszka Marii Lanciego, wedle życzenia Adama Potockiego, hrabiego z krzeszowickiej linii jednego z najmożniejszych i najpotężniejszych rodów magnackich w Polsce.
Pałac jest dwupiętrowym budynkiem zbudowanym z stylu neoklasycystycznym (pzez niektóre źródła podawanym jako neorenesasowy), w narożach ujętym ślicznymi czworobocznymi wieżyczkami. Posiada piętrowe skrzydła boczne. W 1858 roku według zamysłu Filipa Pokutyńskiego dobudowano skrzydło tylne, a w roku 1890 nastąpiła przebudowa, zaprojektowana przez Zygmunta Hendla. Wnętrza rezydencji zostały zaprojektowane przez Friedricha Augusta Stülera. Ciekawoską jest, że imponujący ośmioboczny pawilon położony nad pałacową oranżerią zbudowano specjalnie dla eksponowania rzeźby Merkury dłuta Thorvadlsena. Przy pałacu stała również rzeźba Gladiator autorstwa Piusa Welońskiego, jednak zotała skradziona przez nieznanych sprawców w początkach XXI wieku i nigdy jej nie odnaleziono. Jej kopię można podziwiać m.in. na Krzeszowickim rynku.
W czasie II wojny światowej generalny gubernator Hans Frank urządził w pałacu swoją letnią rezydencję, w związku z czym w latach czterdziestych dokonano przebudowy wnętrz. Po zakończeniu okupacji pałac mieścił różne instytucje, w tym między innymi zakład wychowawczy i szkołę.
Od początku lat siedemdziesiątych pałac stoi opuszczony, i - w przeciwieństwie do tzw. "Starego" pałacu niszczeje sobie w pięknych okolicznościach przyrody... A trzeba przyznać, że piękny o każdej porze przypałacowy park z 1849 roku, o powierzchni 12,5 ha urządzony według projektu Karola Schwarza i Franciszka Marii Lanciego w stylu angielskim, jest prawdziwie urokliwy i pełen zachwycających niespodzianek. Kesz to pojemnik w maskowaniu ukryty na współrzędnych. Proszę o dyskrecję przy podejmowaniu. Powodzenia!