SCHALKHAAR is een dorp in Salland. Het ligt in de gemeente Deventer, provincie Overijssel. Schalkhaar had op 1 januari 2014 ca. 4700 inwoners.
GESCHIEDENIS Het dorp is in het begin van de 19e eeuw ontstaan op wat hoger gelegen zandgrond bij de splitsing van Oerdijk en de Spanjaardsdijk, eeuwenoude routes vanuit Deventer naar Lettele en Heeten. Het dorpje dat toen bestond uit enkele boerderijen was gelegen tussen de heidevelden van het Wechelerveld en de landbouwgronden op de Rielerenk. Het dorp werd aanvankelijk Riele genoemd. Dankzij een donatie van koning Lodewijk Napoleon kon hier in 1810 het eerste rooms-katholieke kerkje van Deventer en omgeving na de Reformatie worden gebouwd. In 1895 werd het opgevolgd door de huidige kerk. Tot een gemeentelijke herindeling van 1999 maakte Schalkhaar deel uit van de gemeente Diepenveen.
NICOLAASKERK De driebeukige neogotische pseudobasiliek in het centrum van het dorp heeft als kenmerk een hoog middenschip, maar zonder lichtbeuk. De toren heeft aan de oostzijde een ingesnoerde spits. De kerk is een ontwerp van architect Gerard te Riele en dateert uit 1895. Ze is rond 1920 uitgebreid met het dwarskoor aan de westzijde. In 2005 is de Nicolaaskerk gerestaureerd waarbij men vooral het priesterkoor wijzigde in een ruimte met een meer functionele bestemming, voor bijvoorbeeld concerten. De nieuwe Vredeskapel is toen bijgebouwd, terwijl enkele jaren later ook het vier meter hoge Heilig Hartbeeld uit 1933 voor de hoofdingang en de overhuifde Calvariegroep op het kerkhof zijn gerestaureerd.
MARIAVERERING Sinds 1953, toen het middeleeuwse genadebeeld van Onze Lieve Vrouwe van Frieswijk een plaats kreeg in de Nicolaaskerk, is Schalkhaar een bedevaartsoord. Het 40 cm hoge beeldje dat in 1922 in een boerderij in Averlo tevoorschijn kwam en waarvan de herkomst verder onbekend is, werd in 1954 door Mgr. Alfrink in de aanwezigheid van 7000 gelovigen plechtig gekroond tot ‘koningin van Overijssel’. Het beeld kreeg toen een gouden met briljanten bezette kroon gemaakt door edelsmidse Bron.
NATUUR Schalkhaar is een dorp in het groen, er zijn een aantal kleine en grotere bos- en natuurgebieden. Bij de kerk ligt het Pastoorsbos, Park Braband is een honderd jaar oude villawijk. Het open gebied van de Rielerenk is met de komst van het Deventer Ziekenhuis gedeeltelijk bebouwd. Rond de Douwelerkolk bevindt zich een wat verruigd voormalig landgoed, nu wandel- en natuurgebied.