Bij de ingang van het oude dorp aan de klifweg staat een prachtig bronzen kunstwerk. De ijsvlet.
In de tijd dat Urk een eiland was kwam het regelmatig voor dat de Zuiderzee volledig dichtvroor. Het eiland Urk was dan verstoken van elk contact met de buitenwereld. Alleen door middel van de ijsvlet was verbinding met de buitenwereld mogelijk.
De geschiedenis van de Urker vlet gaat enkele eeuwen terug, maar hoever precies valt niet na te gaan. In het notulenboek van 1784 van de Nederlandse Hervormde Gemeente wordt de ijsvlet voor het eerst vermeld: "Het heilig avondmaal kond geen voortgang hebben, om de afwezigheid van een gedeelte der lidmaten, ende vreeze dat een geheele ijsloper met al 't volk zoude zijn vergaan".
In 1897 kreeg de ijsvlet georganiseerde vorm door middel van de Urker vereniging Hulp en Steun. De vlet werd ingezet om bijvoorbeeld de post te verzorgen en zieken te vervoeren, ook voor hulp aan in het ijs vastgelopen schepen kwam de ijsvlet in actie. De vlet was van onderen voorzien van glij-ijzers en kon zowel op ijs als in het water gebruikt worden.
De vlet werd voortbewogen door ongeveer tien onverschrokken mannen. Zakte de vlet door het ijs dan verstonden deze mannen de kunst met een noodsprong aan boord te komen. De ijsvletbemanning heeft zware ontberingen geleden, vaak duurde de reis langer dan een dag en was er geen gelegenheid tot slapen. De mannen voelden het als hun plicht dit werk te doen. De opbrengst was zes gulden per tocht. Gelet op het gevaar dat de tochten met zich mee brachten en de ontberingen die ze leden, hadden ze beslist geen benijdenswaardige, laat staan goedbetaalde baan. Een enkele ijsloper-man ontving wel een medaille, maar in het dorp herinnerde niets aan die helpers, redders en bergers totdat in de vorm van de ijsvlet een monument werd opgericht. Een eerbetoon aan de dappere mannen van ons voorgeslacht.
Van de ijsvlet in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen werden de maten genomen en een triplexmodel, op schaal, van vijf meter werd uitgeslagen.
Na het maken van een wasmodel is de ijsvlet in brons gegoten. Het kunstwerk heeft een groot gewicht en wordt ondersteund door een aantal heipalen. Het kunstwerk is geplaatst op een met natuursteen flagstones betegeld terras. De flagstones liggen niet allemaal even egaal. Sommige zijn over elkaar heen geschoven. De beeldengroep symboliseert de ontberingen die Urk heeft gekend en het doorzettingsvermogen van de oude Urkers. Het verbeeldt de eenzaamheid van de ijsvlakte. De vlet zit vast in het ijs. Het is vreselijk koud. De mannen, in dikke winterkleding, hebben hun kapoets (hoofddeksels) diep over de oren getrokken. Door middel van touwen zijn ze met de vlet verbonden. Als één van de mannen door het ijs zakte, kon hij met het touw weer in de vlet komen.
Het kunstwerk is gesigneerd door de Urker kunstenaar en maker: “Piet Brouwer 1992”. De ijsvlet is op 21 april 1994 door de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat mevrouw Maij Weggen en de weduwen van de laatste bemanningsleden mevrouw K. Bakker-Koffeman en mevrouw E. Wakker-Pasterkamp onthuld. Op dezelfde locatie stond eerder de Orca (zie geocache GC6MQD0).
Klik hier voor een interview met de kunstenaar.
Vindt ook de andere caches in deze serie geocaches op het oude Urk:
- Oud Urk Cache (2) De Waterput GC6MQCW
- Oud Urk Cache (3) Orck GC6MQD0
- Oud Urk Cache (4) De Wonderbare Visvangst GC6N5Y6
- Oud Urk Cache (5) Vissersmonument GC6MQBR