"De Schans van Lillo "
In de 17de en 18de eeuw werden vele Kempische dorpen geteisterd door rondtrekkende legerbendes, die in tijden van oorlog en zelfs nog lang erna, het platteland onveilig maakten.
Omdat er in Lillo geen burcht, kasteel of stevige kerktoren was, gingen de inwoners schuilen in een schans, een aarden omwalling met een met water gevulde gracht errond. De schans in Lillo dateert van 1596.
In die tijd waren in Houthalen vier schansen: op de Brelaar, in Laak, aan de Standaard en in Lillo.
De schans van Lillo lag helemaal verscholen op de rand van een moerassig gebied. Ze lag op de grens van Lillo en Helchteren en bestond uit een verhoogd middendeel van ongeveer 80m lang en 40m breed. De aarden omwalling is nu afgegraven maar de gracht is wel nog zichtbaar. Doordat deze gracht zich met water vulde, ontstond er voor de bewoners een veilige plek. De schans lag bovendien op een weinig toegankelijke plaats zodat men zich hier met have en goed kon terugtrekken als er weer legerbendes op doortocht waren. Vooral voor het vee zocht men hier beschutting want in tijden van oorlog was een koe een ijskast op poten!
