Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!
Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!
Życzymy powodzenia i miłej zabawy!
Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!
Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl
We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural. But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!
If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!
Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl
MISJA 13: ANATOMIA MUSZLI – PRZEGRODY i SZWY
Wnętrze „spiralnego domu” amonita podzielone było przegrodami (septami – patrz czerwona strzałka) na komory. Starsze nazywane są fragmokonem, a ostatnia z nich, w której mieściło się ciało zwierzęcia, komorą mieszkalną (niebieski obszar). Kolejne przegrody przyrastały wzdłuż specjalnego szwu (ryc. 2, patrz niebieskie strzałka), zwanego linią lobową (linią przegrodową). Im bardziej przebieg tej linii był skomplikowany, tym muszla była odporniejsza na zgniecenie w toni wodnej (wzrost ciśnienia wraz z głębokością). To tradycyjna interpretacja tworzących nieraz fantastyczne wzory pofałdowanych brzegów przegród. O kolejnej teorii opowiemy Wam podczas następnej misji.
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 55.649' E 22° 2A.25A'
Fragmokon to:
-
Przegroda dzieląca muszle na komory A=3
-
Specjalny szew w muszli amonita A=6
-
Najstarsze komory muszli A=8
BIBLIOGRAFIA:
-
BAILEY J., SEDDON T., 1996: Paleontologia. Seria Oxford Młodym. Edycja polska, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa.
-
MACHALSKI M., STOLARSKI J., 2000: Paleofakty. Wydawnictwo RTW, wydanie II poprawione, Warszawa.
-
WOŹNIAK P., KRZECZYŃSKA M., 2014: Amonit – bohater najstarszej historii Wielunia. Materiały promocyjne (folder). Wydawca Urząd Miejski w Wieluniu. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Fundusze europejskie dla rozwoju regionu łódzkiego).
OPIS RYCIN:
Ryc. 1. Budowa wewnętrzna amonita (rys. M. Krzeczyńska, P. Woźniak)
Ryc. 2. Linie lobowe, typy: A – agoniatytowa, B – goniatytowa, C – ceratytowa, D – amonitowa (źródło: https://paleontologyworld.com)