Znamy na świecie miejsca i obiekty spektakularne. O ich walorach – przyrodniczych, historycznych, czy też architektonicznych; nikogo nie trzeba przekonywać. Są jednak i takie, których wyjątkowość i piękno jest ukryte, nie narzucające się, dyskretne, a jednak również niezwykle wartościowe. Wystarczy bowiem tylko jedno słowo – Łuków – i już każdy miłośnik paleontologii wie, o co chodzi. Gmina słynie ze świetnie zachowanych muszli amonitów mieniących się cudnymi barwami, których pozazdrościć im może nawet sama tęcza!
Zapraszamy zatem wszystkich – bez wyjątków, na spacer do „Krainy Amonita”. To właśnie tu zapomniane wydarzenia i fakty sprzed ponad 160 mln lat spisane zostały w warstwach jurajskich iłów. Drogę wskażą Wam i uatrakcyjnią skrytki rozlokowane w kształcie spirali (GeoArt), a także liczne ciekawostki z prehistorii – „starszej siostry” historii Gminy Łuków, zawarte w opisach poszczególnych keszy. Ruszajcie! Poznawajcie! Zdobywajcie!
Życzymy powodzenia i miłej zabawy!
Za zdobycie 55 keszy z serii otrzymacie od Urzędu Gminy Łuków pamiątkowego drewniaka!
Piszcie na adres: kuc@lukow.ug.gov.pl
We know many places and spectacular objects in the world. No one needs to be persuaded about their qualities - natural, historical or architectural. But there are also those places whose uniqueness and beauty is hidden, not intrusive, discreet, but also extremely valuable. Suffice to say one word - Łuków - and every lover of paleontology knows what is going on. The commune is famous for its well-preserved shells of ammonites that sparkle with such marvelous colors that even the rainbow itself can envy them! Therefore, we invite everyone - without exception, for a walk to “The Land of Ammonite". It is here where forgotten events and facts from over 160 million years ago have been written in layers of Jurassic clays. Caches placed in the shape of a spiral (GeoArt) will guide you and make the journey more attractive. Numerous curiosities/trivia from prehistory - the "elder sister" of the history of the Łuków commune, included in the descriptions of each cache arealso worth reading. Get going! Discover! Find!
If you manage to find 55 caches of the series, you will receive a commemorative wooden geocoin!
Write an emailt to: kuc@lukow.ug.gov.pl
MISJA 23: MALUCHY i WIELKOLUDY
Zdecydowana większość muszli amonitów osiągała średnicę od kilku do kilkunastu centymetrów. Oprócz standardowych osobników w stanie kopalnym zachowały się również „maluchy” i „wielkoludy”. Okazy od 0,5 do 1,0 m występują w skałach sporadycznie. Z kolei te, mierzące więcej niż metr spotykane są wyjątkowo rzadko. Jak do tej pory na całym świecie znaleziono zaledwie kilkadziesiąt takich gigantów! Na największego natknięto się w XIX wieku, w Westfalii (Niemcy). Przedstawiciel gatunku Parapuzosia seppenradensis wydobyty został z osadów późnej kredy (100,5 – 66,0 mln lat). Choć jest niekompletny i tak jego średnica robi spore wrażenie – 1,8 m. Za życia zwierzęcia mogła ona być jeszcze większa i dochodzić nawet do 2,5 do 3,0 m!
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie i podstaw odpowiednią cyfrę do wzoru: N 51° 58.AAA' E 22° 25.753'
Średnica największego odkrytego amonita wynosi:
-
3 metry A=6
-
1 metr A=4
-
1, 8 metra A=1
BIBLIOGRAFIA:
-
KIN A., NIEDŹWIEDZKI R., 2012: Polskie gigamuszle. Wiedza i Życie, nr 3, str. 53–55, Warszawa.
-
MACHALSKI M., STOLARSKI J., 2000: Paleofakty. Wydawnictwo RTW, wydanie II poprawione, Warszawa.
-
WOŹNIAK P., 2009: Amonit – zwierzę żyjące we wnętrzu spirali... Wigierek. Czasopismo dla dzieci i młodzieży. Dodatek do kwartalnika Wigry, Nr 2 (10)/2009 Numer specjalny. Wigierski Park Narodowy, Suwałki.
OPIS RYCIN:
Ryc. 1. Przykłady małych amonitów (źródło: http://www.thefossilforum.com)
Ryc. 2. Parapuzosia seppenradensis, największy amonit na świecie, średnica 1,8 m (źródło: https://en.wikipedia.org)
Ryc. 3. Parapuzosia seppenradensis – teoretyczna wielkość minimalna i maksymalna kompletnej muszli (źródło: http:// www.theartistation.com)