Pegasus Traditional Geocache

Pegasus

Na de mislukte operatie Market Garden (de Slag om Arnhem) in september 1944 waren honderden Britse militairen van hun eenheden afgesneden en achtergebleven in deze regio. Deze militairen werden door het verzet in het geheim van voedsel en onderdak voorzien. In de nacht van 22 op 23 oktober 1944 werd een actie, operatie Pegasus (genoemd naar het embleem van de Britse luchtlandingstroepen), uitgevoerd, waarbij 136 militairen vanuit Bennekom via de Rijn naar het bevrijde zuiden konden ontsnappen. Bij deze operatie had het plaatselijke verzet het geluk dat de ontsnapping samenviel met de gedwongen evacuatie van het dorp Bennekom. De Duitsers konden toen onmogelijk de grote vervoersstromen controleren, waardoor de Britten zich onopgemerkt konden verplaatsen.

Op 18 november 1944 werd een tweede ontsnappingspoging gedaan die helaas geen succes werd. De Duitsers waren na de geslaagde eerste poging op hun hoede en hadden maatregelen genomen om nieuwe ontsnappingen te voorkomen. Ze ontruimden aan de noordkant van de Rijn een strook van ongeveer tien kilometer, waar geen burgers meer mochten komen. De afstand die moest worden afgelegd tussen de verzamelplaats en het oversteekpunt was veel groter dan bij de eerste keer en een goede verkenning van het gebied was niet echt mogelijk.

De groep had zich verzameld op een kippenboerderij in het buurtschap Meulunteren (bij Lunteren) en het plan was om met een boog om Ede heen te trekken richting Renkum (een route van twintig kilometer). De afstand van het verzamelpunt tot het oversteekpunt bij het Heterense Veer was te groot om in één nacht te overbruggen. Daarom hield de groep zich eerst een dag schuil in een bos bij Het Wekeromse Zand en 's avonds trok de groep verder.
Door allerlei problemen onderweg raakten ze achter op schema en om tijd te winnen werd besloten een kortere route te nemen door een minder beschut gebied. In de buurt van De Heidebloem, waar toen nog een boerderij stond, viel de groep uit elkaar en zijn ze opgemerkt door Duitse militairen van een artillerieopstelling. Ze werden door de Duiters op meerdere plaatsen onder vuur genomen, o.a. aan het einde van de Heidebloem Allee bij de aansluiting met de provinciale weg. Er vielen bij de vuurgevechten doden en gewonden en van de ongeveer honderd militairen die deelnamen aan Pegasus II lukte het uiteindelijk slechts zeven om de oversteek naar bevrijd gebied te maken. Ongeveer dertig Britten werden gevangengenomen en de rest is weer ondergedoken.

Aan de provinciale weg staat bij het begin van de Heidebloem Allee een luistersteen van de Liberation Route. Deze gaat echter niet over Operatie Pegasus, maar over een andere operatie die hier in dezelfde periode plaatsvond: de Incredible Patrol. Dit was een Amerikaanse patrouille, met slechts zes militairen, die vanuit geallieerd gebied hiernaartoe was gekomen om Duitse krijgsgevangenen te maken. Dat lukte en binnen enkele dagen kwamen ze terug op de zuidelijke Rijnoever met maar liefst 32 krijgsgevangenen.