Plaża / Der Strand EarthCache

Stoisz na jednej z najpiękniejszych plaż na świecie. A już na pewno w Polsce. Wielokrotnie nagradzana „Błękitną flagą” dla najlepszych kąpielisk, szeroka (szersza jest tylko w gdańskich Stogach), piaszczysta… Pomińmy niewygodne fakty, że w sezonie letnim zastawiona jest budami, „atrakcjami” i parawanami.

Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego ta plaża jest taka, a nie inna? Do tego właśnie chcemy Cię zachęcić.

Bałtyk jest jednym z najmłodszych mórz na świecie. Jego powstanie datuje się na 14500 (w części południowej) do ok. 9000 lat temu (w części północnej). Miało to związek z zanikaniem ostatniego lądolodu skandynawskiego, który, cofając się, utworzył dwa jeziora. Te zaś połączyły się w jeden słodkowodny, przeważnie zamarznięty zbiornik, zwany Bałtyckim Jeziorem Lodowym. Jezioro to istniało przez ok. 3000 lat i stale się powiększało, aż ok. 11700 lat temu przepełniło się i przelało do położonego kilkadziesiąt metrów niżej Atlantyku. Woda słodka wymieszała się ze słoną i powstało morze. Nie na długo jednak, bo po ok. 1000 lat znowu stało się jeziorem na skutek dalszego topnienia lądolodu i podnoszenia się skorupy ziemskiej w tym rejonie. Po upływie kolejnego 1000 lat poziom wód oceanu podniósł się na tyle, że znów jego wody wlały się do jeziora, ponownie zamieniając je w morze. Wszystkie te zmiany były dość gwałtowne. Wahania poziomu wód sięgały 20-30 m. Powodowało to istotne zmiany linii brzegowej. Ok. 5500 lat temu Bałtyk  przybrał już kształt bardzo zbliżony do obecnego.  

Mogło by się wydawać, że na tym koniec. Ale nic z tego! Choć może na co dzień tego nie dostrzegamy, wybrzeże Bałtyku cały czas się zmienia. Zachodzą tu różnorodne procesy, takie jak erozja brzegów, transport i akumulacja osadów.

Plaża powstaje wskutek osadzania się (akumulacji) piasków i żwirów na nabrzeżu (czasem wskutek erozji klifów, ale to nie tutaj). Plażę można podzielić na część zewnętrzną (strefę zmywania), która znajduje się stale w strefie napływu wód oraz na część wewnętrzną (taras burzowy), zalewaną tylko w czasie sztormów. Obie te części oddzielone są od siebie wałem brzegowym. Za tarasem burzowym często znajdują się wydmy. Powstają one, gdy niesiony przez wiatr piasek natrafia na przeszkodę, nie są jednak częścią plaży.

Wiele plaż w Polsce jest regularnie „naprawianych” przez człowieka, ponieważ morze „zabiera” je, próbując się wedrzeć dalej w głąb lądu. W Świnoujściu nie tylko nie ma takiej potrzeby, ale wręcz przeciwnie - w ostatnich latach postanowiono o wybudowaniu drugiej promenady bliżej morza. Jeszcze w latach 50. XX w. „stara” promenada była tuż przy plaży. Podczas gdy inne kąpieliska walczą o każdy kawałek plaży, w Świnoujściu co roku przybywa nawet 40 cm lądu! Dlaczego?

Ze względu na specyficzne położenie w zatoce i oddziaływanie prądów morskich, na obu częściach świnoujskiej plaży (tzn. na obu wyspach, Uznam i Wolin) następuje ogromna akumulacja piasku. Materiał porwany przez morze w innych częściach wybrzeża, choćby z klifów na wyspie Wolin, jest przynoszony do Świnoujścia i tu się osadza. Dodatkowo siła uderzeniowa fal jest niwelowana przez zderzenia z falami wracającymi, odbitymi od brzegu oraz przez tarcie o płytkie dno. To właśnie dlatego plaża w Świnoujściu (a co za tym idzie - i samo miasto) stale się powiększa.

Uzbrojony w tę wiedzę, spróbuj zmierzyć się z poniższymi zadaniami. Nie musisz przeszukiwać Internetu, wystarczy lektura listingu i obserwacje w terenie. Wyślij nam swoje odpowiedzi i loguj „znalezienie”. Jeśli coś nie będzie się zgadzało, skontaktujemy się z Tobą. Logi niepoparte wysłanymi odpowiedziami, będą kasowane.

PYTANIA I ZADANIA:

1. Dlaczego plaża w Świnoujściu „rośnie”?

2. Na plaży w Świnoujściu nie ma kamieni (dla porównania: w nieodległych Międzyzdrojach jest ich sporo). Jak myślisz, dlaczego?

3. Piasek jest skałą, ale bardzo rozdrobnioną, tzw. luźną. Od rodzaju skały zależy jego wygląd, kolor. Jeśli piasek połyskuje w słońcu, to znaczy, że zawiera krzemionkę (SiO₂), czarny kolor wskazuje na pochodzenie wulkaniczne, duża ilość żelaza powoduje czerwone zabarwienie. Weź do ręki trochę piasku i przyjrzyj mu się. Jak wygląda? Jaki ma kolor? Czy wszystkie ziarna są takie same? O czym to wszystko może świadczyć?

4. Zrób sobie zdjęcie na współrzędnych. Niech pokazuje Ciebie (Twój GPS, rower albo narysowane na piasku logo GC) na tle Wiatraka, latarni morskiej czy innego charakterystycznego elementu świnoujskiego wybrzeża i załącz je do wpisu. Poza tym będzie dla Ciebie pamiątką z tego pięknego miejsca. Chętnie też przeczytamy w komentarzu, jakie wrażenie zrobiła na Tobie nasza plaża.

Du befindest dich an einem der schönsten Strände der Welt. Auf jedem Fall in Polen. Der Strand bekam mehrmals die „Blaue Fahne“ für die besten Strände. Er ist sehr breit (einen breiteren gibt es nur in der Umgebung von Danzig). Die im Sommer herrschenden Buden, „Attraktionen“ und Wandschirme übergehen wir stillschweigend.

Hast du irgendwann überlegt, warum sieht der Strand so und nicht andres aus? Dazu möchten wir dich ermuntern.

Die Ostsee gehört zu den jüngsten Meeren der Welt. Sie ist vor 14500 (im Südteil) bis ca. 9000 Jahren (im Nordteil) entstanden. Der letzte abschmelzende skandinavische Gletscher bildete zwei Seen, die sich dann zu einem Süßwassersee verband, der überwiegend zugefroren war. Dieser See vergrößerte sich ca. 3000 Jahre lang, bis er sich vor ca. 11700 Jahren überfüllte und mit dem Wasser aus dem Atlantischen Ozean vermischte, aber nur für eine kurze Zeit. Nach 1000 Jahren wurde er wieder zu einem Süßwassersee, infolge der dauernden Abschmelzung des Gletschers. 1000 Jahre später erhöhte sich wieder der Wasserspiegel, und das Wasser aus dem Ozean floss zum See ein, so dass er wieder zu einem Meer wurde. Alle diese Änderungen waren ziemlich heftig. Die Wasserspiegelschwankungen betrugen 20-30m, was zu beträchtlichen Änderungen der Küstenlinie führte. Vor ca. 5500 Jahren nahm die Ostsee ihren fast heutigen Gestalt an.

Das bedeutete aber nicht das Ende! Obwohl wir es vielleicht nicht bemerken, die Ostseeküste ändert sich ständig - die Küste erodiert, verschiedene Sedimente werden transportiert und akkumuliert.

Ein Strand entsteht durch die Akkumulation der Sande und Kiese an einem Ufer (manchmal auch durch Erosion einer Steilküste, aber hier ist es nicht der Fall). Der äußere Teil befindet sich unter ständigem Einfluss der Wellen, der Innere wird nur bei störmischen Wetter überschwemmt. Die weiter liegenden Dünen gehören nicht zum Strand.

Viele Strände in Polen werden regelmäßig von Menschen „repariert“, weil sie die Ostsee „frisst“. In Swinemünde ist es überhaupt nicht nötig. Ganz im Gegenteil - in den letzten Jahren traf man die Entscheidung, eine neue Promenade näher der See zu bauen. Noch in den 50. Jahren des 20. Jahrhunderts war die „alte” Promenade unmittelbar am Strand. Wenn andere Badeorte um jedes Stück Strand kämpfen, bekommt Swinemünde bis zu 40cm Land! Warum?

Aufgrund der spezifischen Lage in der Bucht und der Einwirkung der Meeresströmungen, wird auf den beiden Teilen der Swinemünder Strand (d.h. auf den Inseln Usedom und Wollin) eine große Menge Sand akkumuliert. Das Material, das von den anderen Teilen der Küste (z.B. von der Kliffküste auf Wollin) weggenommen wird, kommt mit dem Wasser nach Swinemünde und bleibt hier. Dazu wird die Kraft der Wellen durch die zurückkehrenden Wellen und die Reibung an den seichten Boden geschwächt. Deshalb vergrößert sich der Strand und damit die ganze Stadt.

Jetzt weißt du viel genug, um die folgenden Aufgaben zu lösen. Du brauchst im Internet überhaupt nicht zu suchen, es reicht die Lektüre des Listings und die Beobachtung. Sende uns deine Antworten und logge den Cache ein. Falls etwas nicht stimmt, melden wir uns. Logeinträge ohne zugesandten Antworten werden gelöscht.

FRAGEN UND AUFGABEN:

1. Warum „wächst“ der Strand in Swinemünde?

2. Auf dem Swinemünder Strand gibt es keine Steine (zum Vergleich: in der Nähe, z.B. in Misdroy gibt es ganz viele). Warum ist es so, deiner Meinung in nach?

3. Der Sand ist ein korniger, unverfestigter Felsen. Sein Aussehen, seine Farbe ist von der Art des Felsens abhängig. Wenn der Sand in der Sonne glänzt, enthält er bestimmt Siliziumdioxid (SiO₂). Ist der Sand schwarz - so ist er vulkanischer Herkunft, ist er rot - bedeutet das einen großen Inhalt von Eisen usw. Nimm ein bisschen Sand in die Hand. Wie sieht er aus? Welche Farbe haben die Körner? Sind sie alle gleich? Wovon kann das alles zeugen?

4. Mach ein Foto von dir (deinem GPS, Fahrrad oder auf dem Sand gezeichnetem GC-Logo) mit der Windmühle, der Leuchtturm oder einem anderen charakteristischen Objekt der Swinemünder Küste und füge es zum Logeintrag an. Es wird auch für dich ein schönes Andenken. Wir lesen auch gern über deinem Eindruck von unserem Strand.

QUESTIONS AND TASKS:

1. Why is the beach in Świnoujście "growing"?

2. There are no stones on the beach in Świnoujście (for comparison: there are a lot of them in nearby Międzyzdroje). Why?

3. Sand is a rock, but very fragmented, so-called. loose. Its appearance and color depend on the type of rock. If the sand shimmers in the sun, it means that it contains silica (SiO2), the black color indicates volcanic origin, a large amount of iron causes a red color. Take some sand in your hand and look at it. What does it look like? What color is it? Are all grains the same? What can all this mean?

4. Take a picture of yourself on the coordinates. Let it show you (your GPS, bicycle or GC logo drawn in the sand) against the background of the windmill, lighthouse or other characteristic element of the Świnoujście coast and attach it to the entry.