A Ex-Colexiata de Santa María é un templo relixioso de estilo románico e de aspecto fortificado do século XIII situado na vila de Baiona. Foi instituída colexiata polo bispo Diego de Muros I en 1482, ata 1840, ano en que volveu ser igrexa parroquial.
Está dividida en tres naves coa súa ábsida rectangular. A nave principal lembra o estilo cisterciense do mosteiro de Santa María de Oia. As fiestras son románicas e ten na fachada un rosetón románico.
No ano 1659 fíxose a sancristía engadíndoa polo exterior á absidiola norte e en 1695 construíronse as capelas laterais.
O retablo barroco foi construído en 1726 por Antonio del Villar.
En 1841, trasladáronse ó adro varios cruceiros de distintos estilos que estaban espallados polas rúas da vila.