Deze multi voert je langs enkele gastvrije hotels op het terrein van de kinderboerderij. De Beestenboel is dagelijks geopend van half 9 tot half 5.
De 10 van 010, zo noemt de gemeente Rotterdam zeven dieren en drie planten die symbool staan voor de biodiversiteit in de stad. Op de lijst staan de egel, vos, laatvlieger (een vleermuis), zanglijster, snoek, rosse metselbij, kleine vuurvlinder, steenbreekvaren, zwanenbloem en zoete kers.
In Nederland leven op dit moment naast de honingbij ongeveer 330 soorten wilde, solitaire bijen. Bij de jaarlijkse nationale bijentelling in april worden de honingbij en de rosse metselbij het vaakst geteld. Leuk om even in te zoemen op waar deze bijen onderdak vinden als ze niet buiten aan het werk zijn? In dit filmpje krijg je alvast een voorproefje!
Honingbijen zitten er warmpjes bij!
Honingbijen komen eigenlijk in het wild nauwelijks voor in Nederland. Ze worden verzorgd door imkers en wonen vaak in een bijenkast. Honingbijen zijn sociale bijen: ze leven als volk, met een koningin, werksters en darren. De werksters bouwen de raten, waarin de koningin haar eitjes legt, en ze verzorgen samen de jonge larfjes. Ze verzamelen in de lente, zomer en herfst ijverig stuifmeel en nectar (mjammie!), zodat het bijenvolkje in de zomer kan groeien. Er blijft veel nectar over, waardoor het volkje in de winter, ook als er vrijwel geen voedsel te vinden is, kan overleven.
Als het kouder wordt, gaat het volkje in dezelfde kast in winterrust. De bijen kruipen dicht op elkaar en trillen heel snel met hun borstspieren (die ze gebruiken om te vliegen). Zo houden ze zichzelf in de winter warm, zo'n 15 tot 20 graden, ook als het sneeuwt en als het vriest. In het voorjaar, als de dagen weer gaan lengen en het warmer wordt, gaat de koningin weer aan de leg en zie je de bijen al snel weer op zoek naar voedsel.
Waar blijven de wilde bijen?
De wilden bijen kennen niet de luxe van een mooie grote kast. Er zijn in Nederland nog zo’n 240 soorten bijen die niet als volkje leven maar alles alleen doen. Die noemen we solitair: ze maken in hun eentje een nest(je) en zorgen voor hun eigen broed. Ze wonen gewoon buiten. In de natuur, in het wild. Als er minder natuur overblijft, hebben wilde bijen steeds minder plek om te overleven. Ze kunnen alle hulp goed gebruiken!
Veel van de solitaire bijen maken hun nestje in de grond, tussen stenen en bestrating. Als je deze bijensoorten wilt helpen, laat je de bodem zoveel mogelijk met rust. Dan kunnen ze ongestoord hun gang gaan.
Er zijn nog ongeveer 70 soorten bijen die boven de grond nestelen: in holle stengels, dood hout, gaten en spleten in muren. Die maak je heel blij met een insectenhotel!
De rosse metselbij
De rosse metselbij nestelt ook graag bovengronds: in langwerpige, holle ruimtes zoals nestblokken met voorgeboorde gaten of bamboestokken. Maar ook onder vensterbanken of sleutelgaten vinden ze nog wel eens een plekje. Deze wilde bij is dan ook erg gecharmeerd van een bijenhotel en zal daar snel gebruik van gaan maken.
Zodra een metselbij bevrucht is gaat ze op zoek naar een geschikte nestplek. Het mooiste vindt ze een 'gangetje' waar ze precies in past. Na een grote schoonmaak begint ze met bouwen. Daar heeft ze dan ook haar naam aan te danken: ze gebruikt leem en speeksel en maakt daar piepkleine korreltjes van (2mm). Dat wordt net als cement verwerkt. Aan het eind van het ‘gangetje’ metselt ze een 2mm dik muurtje. Even daarvoor maakt ze een 1-2 mm hoog drempeltje, waar het wandje van de eerste broedcel gaat komen. Dan brengt ze stuifmeel en nectar naar binnen. Als de broedcel half gevuld is met eten, legt ze een eitje en metselt de broedcel bij het drempeltje dicht. Een nieuw drempeltje, eten halen, eitje leggen en dichtmetselen. Op deze manier maakt ze ongeveer 1 broedcel per dag, net zolang totdat het gangetje gevuld is: ongeveer 10 eitjes liggen dan met een mondvoorraadje keurig achter elkaar. Het piepkleine nestje sluit ze met een stevige leemwand af, zodat het broed veilig is.
De rosse metselbij is te zien tussen maart en juni. Zodra de nestjes afgesloten zijn gebeurt er al van alles: de eitjes worden larfjes, het larfje eet de aanwezige voorraad nectar en stuifmeel op. Na ongeveer vijf weken spint de larve een cocon en verpopt zich. Aan het eind van de herfst is de volgende generatie metselbijen al aanwezig, maar ze blijven nog een paar maanden in hun beschermende cocon, tot het voorjaar. Pas als het weer warmer wordt zal de nieuwe generatie uitvliegen.
Op naar de cache!
Deze multi voert je langs een paar gastvrije insectenhotels op het terrein van Kinderboerderij de Beestenboel. Bij elk punt moet je een vraag beantwoorden. Het antwoord helpt je naar het volgende hotel.
Punt 1, het insectenhotel: N 51° 54.773 E 004° 13.747
Hier zie je 2 insectenhotels hangen. Bij de ene zou je zomaar een rosse metselbij kunnen zien. De andere is een insectenhotel, waar ook vlinders een plekje vinden. Hoeveel vlinders kunnen er tegelijk naar binnen? Het aantal is A.
Punt 2, een bijenvolkje: N 51° 54.7(A+2)3 E 4° 13.(A+3)06
Hier plaatst de imker af en toe een klein volkje honingbijen, zodat je ze van dichtbij kunt bekijken. Doe het deurtje voorzichtig open en kijk maar eens hoe de nectar in de raat wordt opgeslagen.
Je ziet hier ook een groot houten insectenhotel, waar heel wat gasten kunnen verblijven. Het is geplaatst in 2025, dus hopelijk gaan ook de metselbijen hier in de lente van 2026 hun intrek nemen.
Op het bordje naast het insectenhotel zie je nog een 'Wist je dat...'. Weet jij welke dieren hun eitjes in de vijver leggen? B is het aantal letters.
Met A en B kan je naar punt 3 en ook eindpunt: N 51° 54.7A2 E 4° 13.B06
Dit is een bijenstal, waar je, zodra het warm genoeg is, de honingbijen af en aan ziet vliegen. Binnen zie je verschillende platen met informatie over de verschillende bijen. Daarna weet je genoeg om de cache voorzichtig te openen en je naam in één van de ‘nestgangen’ achter te laten. Er is een aparte koker voor grote en kleine travelbugs. Gezzzzellig als je even op bezoek komt!