Wśród dwóch skalnych olbrzymów EarthCache

Gratulacje keszerze/keszerko! Właśnie zdobyłeś szczyt! *spadające z nieba konfetti*

Właśnie w tym miejscu znajduje się wzniesienie pod nazwą Pustelnik. Nie ukrywajmy, że nie należy do najwyższych, bo ma zaledwie 788m n.p.m. i za bardzo nie przypomina szczytu górskiego! Jednak pomimo cech niepodobnych do szczytu to jakie możemy podziwiać niesamowite widoki. Przed oczami masz malowniczą, szeroką na setki metrów łąkę. Jednak coś się rzuca w oczy, nie są to piękne turystki, a nieregularnie rozmieszczone duże bloki piaskowca. Ich długość dochodzi do 10 metrów, a wysokie są nawet na 4 metry!

Przechodząc naszą keszerską ścieżką dostrzeżemy jeszcze kilka z nich! Pamiętajmy, że jesteśmy na obszarze Parku Narodowego Gór Stołowych i nie wspinamy się na skały, a tym bardziej nie kierujemy się chęcią odwiedzenia każdej z nich schodząc ze szlaku!

Jednak nie są to zwyczajne, pospolite „kamienie”, które możemy spotkać w wielu geologicznych keszach na nizinach! Jest to jedna z największych tajemnic geomorfologicznych na obszarze Gór Stołowych.

Dlatego powinniśmy się zastanowić jak nazwać te formy? Są to skały, bloki?

zdj. Wzniesienie Pustelnika to obecnie niemal płaski teren. W przeszłości istniał tu zapewne szczyt przypominający płaskowyż Szczelińca Małego, widoczny na drugim planie. Jego pozostałością są tylko pojedyncze bloki piaskowca.

Szukając odpowiedzi na jedno z pytań zaliczających zdobycie skrzynki musimy przyjrzeć się skale, czy widoczne bloki piaskowca zbudowane są z materiału występującego w podłożu?

Jeśli tak – mamy do czynienia z formami skałkowymi, jak w przypadku skalnych baszt i grzybów, jeśli nie – z luźnymi blokami, a więc formami takimi, jak Popielny Kamień czy zgrupowanie Skałek Łężyckich.

Pozycja oglądanych bloków jest podobna do tych tworzących Skałki Łężyckie. Zalegają one bowiem na drobnoziarnistym kompleksie iłowców wapnistych (margli) i nie są w żaden sposób powiązane z podłożem. Tworzywo, z którego są zbudowane, czyli piaskowiec kwarcowy (tzw. górny piaskowiec ciosowy) odpowiada temu, które buduje najwyższe partie otaczających Pustelnika wzniesień – Szczelińca Małego i Skalniaka. Zasadniczy problem polega na tym, że interesujące nas bloki są około 50 metrów poniżej współczesnego poziomu występowania płyty tego piaskowca (zaczyna się ono od wysokości około 830 m n.p.m.). Ponadto nie leżą one poziomo, w sposób typowy dla płytowej budowy Gór Stołowych, ale są znacznie odchylone od swojego oryginalnego położenia Skąd się w takim razie wzięły w tym miejscu?

zdj. Hipotezy objaśniające genezę bloków skalnych na Pustelniku. Rysunek górny przedstawia sytuację dzisiejszą.

Hipotezy

W Górach Stołowych i innych obszarach, w których najwyższym odcinkiem stoku jest ściana skalna, powszechnie przyjmuje się, że obrywanie i odpadanie to główne procesy dostarczające bloki skalne na stok poniżej. W różnych pasmach górskich na świecie udowodniono, że bloki skalne mogą przemieszczać się na duże odległości poprzez bardzo powolne pełznięcie w dół stoku pod wpływem własnego ciężaru. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że przedstawiony scenariusz mógłby w zadowalający sposób tłumaczyć genezę bloków na Pustelniku. Wariant taki zakłada, że bloki zdołały przemieścić się spod ścian skalnych Szczelińca Małego i Skalniaka do miejsca, w którym je dzisiaj obserwujemy, potrzebując na to wiele czasu. Niestety, hipoteza taka ma zbyt wiele słabych stron. Przede wszystkim, po obu stronach Pustelnika, czyli u stóp Szczelińca Małego i Skalniaka, znajdują się płytkie obniżenia, które wymuszałyby wędrówkę bloków skalnych pod górę, wbrew sile grawitacji, co z punktu widzenia praw fizyki nie jest możliwe. Co więcej, jeżeli taka hipoteza byłaby prawdziwa, to oprócz widocznych dzisiaj ogromnych bloków powinniśmy widzieć też mniejsze rozmiarem głazy oraz gruz. Z racji swojego mniejszego ciężaru powinny one były przemieścić się na drodze pełzania przynajmniej na taką samą odległość, co bloki. Inny scenariusz zakłada, że bloki odspoiły się od ściany skalnej i powoli wędrowały w dół stoku, ale zasięg płaskowyżów Szczelińca Małego i Skalniaka był w przeszłości znacznie większy. Cofanie stoków tych płaskowyżów sprawiło, że odległość pomiędzy blokami na Pustelniku a ścianami skalnymi otaczających wzniesień wynosi dzisiaj około 500 m. Problem w tym, że wraz z przemieszczaniem się od Pustelnika w stronę ścian skalnych Szczelińca Małego i Skalniaka bloków powinno być coraz więcej. Tymczasem na bardzo długim odcinku – 300 m w kierunku Szczelińca Małego – bloków nie ma w ogóle! Ta znaczna przerwa pomiędzy pokrywą blokową na stokach obu płaskowyżów a izolowanymi blokami na Pustelniku podpowiada, że należy szukać innego rozwiązania.

Relikty odległej przeszłości

Pozostaje jeszcze jedna możliwość wytłumaczenia dziwnej sytuacji. Według niej, w miejscu dzisiejszego garbu Pustelnika istniał płaskowyż, który wyglądem przypominał wzniesienia Szczelińca Małego i Skalniaka. Mógł także tworzyć pomiędzy nimi połączenie, swoistą „szyję”. Na skutek mniejszej odporności skał lub z powodu podcinania stoków przez źródliskowe odcinki potoków Židovka (od północnego zachodu) i Czerwona Woda (od południowego wschodu) doszło do całkowitego zniszczenia góry, która istniała w tym miejscu. Bloki, które dziś obserwujemy, są zatem pozostałościami zwartej płyty piaskowca, która niegdyś istniała w tym miejscu. Są więc świadectwem istnienia góry, której już nie ma. Obniżona pozycja bloków związana jest ze zniszczeniem także miękkich, mało odpornych iłowców wapnistych. Przedstawiona hipoteza jest oczywiście tylko jedną z możliwości, niemniej w świetle obecnej wiedzy wydaje się być najbardziej prawdopodobna. Podobnie zresztą próbuje się tłumaczyć powstanie Skałek Łężyckich.

Jak tam dotrzeć?

Do bloków skalnych na Pustelniku możemy dojść zielonym szlakiem z Pasterki lub z Karłowa. Dotarcie nie zajmie nam wiele czasu – około 20 minut (1,5 km) z Karłowa i 25 minut z Pasterki (1,5 km). Od kilku lat, dzięki stanowisku geoturystycznemu z tablicą informacyjną, bloki skalne możemy podziwiać będąc w ich bezpośrednim pobliżu.

Zadania:

1. Jak czy skały znajdujące się na łące zbudowane są z drobnoziarnistych struktur, czy może przypominają bardziej zbitą strukturę?

2. Co zaprzecza hipotezie, że skały znajdujące się na łące mogą być obrywami masywu Szczelińca lub Skalniaka?

3. Która z hipotez jest dla ciebie najbardziej prawdopodobna jeżeli chodzi o rozmieszczenie skał?

4.Zrób zdjęcie swojego odbiornika GPS (lub swoje) i załącz je do logu.

Nie musisz czekać na weryfikację. Od razu po wysłaniu odpowiedzi możesz zalogować znalezienie :)

Miłej zabawy!

Źródło: Przewodnik geomorfologiczno-turystyczny – kraina zrodzona z morza Filip Duszyński, Piotr Migoń, Marek Kasprzak

The path from Karłów to the rock labyrinth "Błędne Skały" leads along a picturesque trail in the Stołowe Mountains National Park, which connects the two most important tourist attractions: Błędne Skały and Karłów with Szczeliniec Wielki. The walk from Karłów to Błędne Skały takes about 1.5 hours, and the total ascent is about 150 meters. We invite you for a pleasant walk in the company of amazing caches!

Congratulations cacher/cacher! You just reached the top! *confetti falling from the sky*

It is in this place that there is a hill called Pustelnik. Let's not hide that it is not one of the highest, because it is only 788m above sea level. and it doesn't look like a mountain peak at all! However, despite the features unlike the peak, we can enjoy amazing views. You have a picturesque, hundreds of meters wide meadow in front of your eyes. However, something catches the eye, these are not beautiful tourists, but irregularly arranged large blocks of sandstone. Their length reaches 10 meters, and they are even 4 meters high!

Walking our cache path, we will see a few more of them! Let us remember that we are in the area of ​​the Stołowe Mountains National Park and we do not climb the rocks, and even more so we are not guided by the desire to visit each of them by going off the trail!

However, these are not ordinary, common "stones" that can be found in many geological caches in the lowlands! It is one of the greatest geomorphological mysteries in the area of ​​the Stołowe Mountains.

Therefore, we should think about what to call these forms? Are they rocks, blocks?

Looking for an answer to one of the questions that count the acquisition of the cache, we need to look at the rock, are the visible sandstone blocks made of material found in the ground?

If so - we are dealing with rock formations, as in the case of rock towers and mushrooms, if not - with loose blocks, i.e. forms such as Ash Stone or the Łężyckie Rocks grouping.

The position of the blocks is similar to those forming Skałki Łężyckie. They lie on a fine-grained complex of calcareous claystones (marls) and are in no way related to the substrate. The material from which they are built, i.e. quartz sandstone (the so-called upper ashlar sandstone) corresponds to the one that builds the highest parts of the hills surrounding Pustelnik - Szczeliniec Mały and Skalniak. The main problem is that the blocks of interest to us are about 50 meters below the present level of the sandstone plate (it starts at an altitude of about 830 m above sea level). In addition, they do not lie horizontally, as is typical for the plate structure of the Stołowe Mountains, but are significantly deviated from their original location. Where did they come from in this place?

hypotheses

In the Stołowe Mountains and other areas where the highest section of the slope is a rock face, it is generally accepted that stripping and falling off are the main processes that deliver the rock blocks to the slope below. In various mountain ranges around the world, it has been proven that blocks of rock can travel long distances by creeping downhill very slowly under the influence of their own weight. At first glance, it seems that the presented scenario could satisfactorily explain the genesis of the blocks on Pustelnik. Such a variant assumes that the blocks managed to move from under the rock walls of Szczeliniec Mały and Skalniak to the place where we observe them today, needing a lot of time. Unfortunately, this hypothesis has too many weaknesses. First of all, on both sides of the Pustelnik, i.e. at the foot of Szczeliniec Mały and Skalniak, there are shallow depressions that would force the rock blocks to move uphill against the force of gravity, which is not possible from the point of view of the laws of physics. Moreover, if such a hypothesis were true, then in addition to the huge blocks visible today, we should also see smaller boulders and rubble. Due to their lower weight, they should have moved on the creep path at least the same distance as the blocks. Another scenario assumes that the blocks detached from the rock wall and slowly moved down the slope, but the range of the Szczeliniec Mały and Skalniak plateaus was much larger in the past. The retreat of the slopes of these plateaus meant that the distance between the blocks on Pustelnik and the rock walls of the surrounding hills is about 500 m today. The problem is that as you move from Pustelnik towards the rock walls of Szczeliniec Mały and Skalniak, there should be more and more blocks. Meanwhile, on a very long section - 300 m towards Szczeliniec Mały - there are no blocks at all! This significant gap between the block cover on the slopes of both plateaus and the isolated blocks on Pustelnik suggests that another solution should be sought.

Relics of the distant past

There is one more possible explanation for this strange situation. According to her, in the place of today's Pustelnik's hump, there was a plateau that looked like the hills of Szczeliniec Mały and Skalniak. He could also create a connection between them, a kind of "neck". As a result of the lower resistance of the rocks or due to the undercutting of the slopes by the spring sections of the streams Židovka (north-west) and Czerwona Woda (south-east), the mountain that existed in this place was completely destroyed. The blocks we see today are therefore the remnants of a compact slab of sandstone that once existed in this place. So they are a testimony to the existence of a mountain that no longer exists. The lowered position of the blocks is also associated with the destruction of soft, low-resistance calcareous claystones. The presented hypothesis is, of course, only one of the possibilities, however, in the light of current knowledge, it seems to be the most probable. Similar attempts are made to explain the formation of Skałki Łężyckie.

How to get there?

We can reach the rock blocks on Pustelnik along the green trail from Pasterka or Karłów. It won't take long to get there - about 20 minutes (1.5 km) from Karłów and 25 minutes from Pasterka (1.5 km). For several years now, thanks to a geotourist stand with an information board, we can admire the rock blocks being in their immediate vicinity.

Works:

1. How are the rocks in the meadow made of fine-grained structures, or do they resemble a more compact structure?

2. What contradicts the hypothesis that the rocks in the meadow may be the fallout of the Szczeliniec or Skalniak massifs?

3. Which of the hypotheses is the most likely for you regarding the distribution of rocks?

4. Take a photo of your GPS receiver (or your own) and attach it to the log.

You don't have to wait for verification. Immediately after sending the answer, you can log the finding :)

Have fun!

Source: Geomorphological and tourist guide - a land born from the sea Filip Duszyński, Piotr Migoń, Marek Kasprzak

Cesta z Karłówa do skalního labyrintu „Błędne Skały“ vede po malebné stezce v Národním parku Stolové hory, která spojuje dvě nejvýznamnější turistické atrakce: Błędne Skały a Karłów s Szczeliniec Wielki. Procházka z Karłówa do Błędne Skały trvá asi 1,5 hodiny a celkové stoupání je asi 150 metrů. Zveme vás na příjemnou procházku ve společnosti úžasných caches!

Gratulujeme kešeři! Právě jste dosáhli vrcholu! *konfety padající z nebe*

Právě v tomto místě se nachází kopec zvaný Pustelnik. Nezastíráme, že nepatří k těm nejvyšším, protože má pouze 788m nad mořem. a vůbec to nevypadá jako vrchol hory! Nicméně i přes rysy na rozdíl od vrcholu si můžeme užít úžasné výhledy. Před očima máte malebnou, stovky metrů širokou louku. Něco však padne do oka, nejsou to krásní turisté, ale nepravidelně uspořádané velké bloky pískovce. Jejich délka dosahuje 10 metrů a jsou dokonce 4 metry vysoké!

Při procházce naší keší cestou jich ještě pár uvidíme! Pamatujme, že jsme v oblasti Národního parku Stolové hory a nelezeme po skalách, ba co víc, nevede nás touha navštívit každou z nich tím, že sejdeme ze stezky!

Nejedná se však o obyčejné, běžné „kameny“, které lze nalézt v mnoha geologických skrýších v nížinách! Je to jedna z největších geomorfologických záhad v oblasti Stolových hor.

Proto bychom se měli zamyslet nad tím, jak tyto formy nazvat? Jsou to kameny, bloky?

Při hledání odpovědi na jednu z otázek, které počítají se získáním keše, se musíme podívat na skálu, jsou viditelné pískovcové bloky z materiálu nalezeného v zemi?

Pokud ano, máme co do činění se skalními útvary, jako u skalních věží a hřibů, pokud ne - s volnými bloky, tedy formami jako je Jasan nebo seskupení Łężyckých skal.

Pozice bloků je podobná těm, které tvoří Skałki Łężyckie. Leží na jemnozrnném komplexu vápnitých jílovců (opuků) a nijak nesouvisí s podkladem. Materiál, ze kterého jsou postaveny, tedy křemenný pískovec (tzv. svrchní kvádrový pískovec), odpovídá tomu, který staví nejvyšší partie kopců obklopujících Pustelnik - Szczeliniec Mały a Skalniak. Hlavním problémem je, že pro nás zajímavé bloky jsou asi 50 metrů pod současnou úrovní pískovcové desky (začíná ve výšce asi 830 m n. m.). Navíc neleží vodorovně, jak je typické pro deskovou stavbu Stolových hor, ale jsou výrazně odchýleny od svého původního umístění, odkud se na tomto místě vzaly?

hypotézy

V Stolových horách a dalších oblastech, kde je nejvyšší část svahu skalní stěna, je obecně přijímáno, že strhávání a odpadávání jsou hlavní procesy, které dodávají skalní bloky do svahu pod nimi. V různých pohořích po celém světě bylo dokázáno, že kamenné bloky mohou urazit velké vzdálenosti tím, že se pod vlivem vlastní váhy plazí velmi pomalu dolů. Na první pohled se zdá, že předložený scénář by mohl uspokojivě vysvětlit genezi bloků na Pustelniku. Taková varianta předpokládá, že se bloky dokázaly přesunout zpod skalních stěn Szczeliniec Mały a Skalniak na místo, kde je dnes pozorujeme, a to s velkou potřebou času. Bohužel tato hypotéza má příliš mnoho slabin. Za prvé, na obou stranách Pustelniku, tedy na úpatí Szczeliniec Mały a Skalniak, jsou mělké prohlubně, které by nutily skalní bloky k pohybu do kopce proti gravitační síle, což z hlediska gravitace není možné. fyzikální zákony. Navíc, pokud by taková hypotéza byla pravdivá, pak bychom kromě dnes viditelných obrovských bloků měli vidět i menší balvany a suť. Vzhledem ke své nižší hmotnosti se měly pohybovat po plazivé dráze minimálně o stejnou vzdálenost jako bloky. Jiný scénář předpokládá, že se bloky oddělovaly od skalní stěny a pomalu se pohybovaly po svahu, ale rozsah plošin Szczeliniec Mały a Skalniak byl v minulosti mnohem větší. Ústup svahů těchto náhorních plošin způsobil, že vzdálenost mezi bloky na Pustelniku a skalními stěnami okolních kopců je dnes asi 500 m. Problém je v tom, že když se pohybujete z Pustelniku směrem ke skalním stěnám Szczeliniec Mały a Skalniak, je to asi 500 m. bloků by mělo být stále více. Mezitím na velmi dlouhém úseku - 300 m směrem na Szczeliniec Mały - nejsou žádné bloky! Tato výrazná mezera mezi blokovým krytem na svazích obou náhorních plošin a izolovanými bloky na Pustelniku naznačuje, že je třeba hledat jiné řešení.

Relikvie dávné minulosti

Pro tuto podivnou situaci existuje ještě jedno možné vysvětlení. Podle ní byla v místě dnešního Pustelnikova hrbolu náhorní plošina, která vypadala jako kopce Szczeliniec Mały a Skalniak. Mohl mezi nimi vytvořit i spojení, jakýsi „krk“. V důsledku nižší odolnosti skal nebo v důsledku podřezání svahů pramennými úseky potoků Židovka (severozápad) a Czerwona Woda (jihovýchod) byla hora, která v tomto místě existovala, zcela zničena . Bloky, které dnes vidíme, jsou tedy zbytky kompaktní desky z pískovce, která na tomto místě kdysi existovala. Jsou tedy svědectvím o existenci hory, která již neexistuje. Se sníženou polohou bloků souvisí i destrukce měkkých, málo odolných vápnitých jílovců. Předkládaná hypotéza je samozřejmě pouze jednou z možností, nicméně ve světle současných poznatků se jeví jako nejpravděpodobnější. Podobné pokusy jsou činěny k vysvětlení vzniku Skałki Łężyckie.

Jak se tam dostat?

Ke skalním blokům na Pustelnik se dostaneme po zelené značce z Pasterky nebo Karłówa. Cesta tam nebude trvat dlouho – asi 20 minut (1,5 km) z Karłówa a 25 minut z Pasterky (1,5 km). Již několik let můžeme díky geoturistickému stánku s informační tabulí obdivovat skalní bloky v jejich bezprostřední blízkosti.

funguje:

1. Jak jsou skály na louce tvořeny jemnozrnnými strukturami, nebo připomínají kompaktnější stavbu?

2. Co je v rozporu s hypotézou, že skály na louce mohou být spadem masivu Szczeliniec nebo Skalniak?

3. Která z hypotéz je pro vás nejpravděpodobnější ohledně rozložení hornin?

4. Vyfoťte svůj GPS přijímač (nebo svůj vlastní) a připojte jej k protokolu.

Nemusíte čekat na ověření. Ihned po odeslání odpovědi můžete nález zalogovat :)

Bavte se!

Zdroj: Geomorfologický a turistický průvodce - země zrozená z moře Filip Duszyński, Piotr Migoń, Marek Kasprzak