De begrippen havezate, buitenplaats, heerlijkheid en landgoed worden, ook in de landschapsbiografie, vaak door elkaar gebruikt. Dat is begrijpelijk, omdat de begrippen in elkaars verlengde liggen. Landgoederen hebben vaak ook een buitenplaats en komen vaak voort uit een havezate of heerlijkheid. Toch gaat het om verschillende zaken.
Een buitenplaats is een chique buitenhuis met daaromheen bijgebouwen, zoals koetshuizen, kassen en oranjerieën. De gebouwen worden omgeven door tuinen of een park met grachten, waterpartijen, lanen, boomgroepen, moestuinen, et cetera. Het park en de gebouwen zijn zó ontworpen dat ze een fraai architectonisch geheel vormen. Buitenplaatsen werden vaak aangeduid als ‘lusthof’ of ‘terrein van vermaak’.
Een havezate was een voornaam huis, maar vanaf ? ook een juridische voorwaarde om lid te kunnen worden van de ridderschap en zeggenschap te hebben in het bestuur. Dit systeem werd vanaf 1800 afgeschaft, waarna veel havezaten zijn verdwenen. Rond de havezate kon een buitenplaats en/of een landgoed liggen.
Een heerlijkheid was een gebied waar de heer bepaalde overheidstaken kon uitoefenen. Zo mocht de eigenaar belasting innen, rechtspreken en straffen uitdelen.
Een landgoed is een economische eenheid. Landgoederen beschikken over meerdere boerderijen en uitgestrekte bossen. Het landschap werd in eerste instantie bepaald door het agrarische of bosbouwkundige gebruik. Ook de jacht speelde een belangrijke rol bij de inrichting. Tenslotte was ook hier oog voor de landschappelijke schoonheid door een fraaie afwisseling van bos en open gebied, met lanen of bijzondere boomgroepen. Door zorgvuldig en behoudend beheer zijn op veel landgoederen de oude cultuurlandschappen tot de dag van vandaag behouden gebleven.
Deze cache tref je op een landgoed aan.