Wie van Wanroij door Mill naar Grave rijd zal opmerken dat in tegenstelling tot de rest van het Land van Cuijk hier ineens heel veel hoogteverschillen te zien zijn. Die hoogteverschillen zijn er niet zomaar. Je rijdt precies op de rand van de Steilrand Mill.
Hoe zijn deze hoogteverschillen ontstaan? En waarom is het hoogteverschil niet overal even groot? Op die vragen zul je antwoord kunnen geven na het mogen loggen van deze earthcache.
Sinds 15 juni 2010 staat deze steilrand op de Aardkundig Waardevolle Gebiedenkaart Noord-Brabant. (bron paragraaf 7.7.1)
Hoe ontstaan aardbreuken?
De steilrand Mill ligt in het gebied van de Peelrandbreuk. Het ontstaan van aardbreuken is het resultaat van complexe tektonische bewegingen die plaatsvinden in de aardkorst. Onze planeet is opgebouwd uit verschillende tektonische platen, zowel groot als klein, die langzaam ten opzichte van elkaar bewegen.
Al deze bewegingen veroorzaken spanningen in de aardkorst, die zich langzaam kunnen opbouwen. Wanneer de opgebouwde spanning plotseling vrijkomt, kunnen er o.a. aardbevingen en aardverschuivingen ontstaan. Dit gaat gepaard met scheuren en breuken in de aardkorst.
Afbeelding bron. bron Afbeelding door Fault-Horst-Graben. bron
De steilrand Mill
Nu ligt Nederland ver van de gebieden waar de platen uitelkaar drijven of juist met elkaar botsen, maar ook in gebieden ver daarbuiten wordt als gevolg daarvan soms ook spanning in de aardkorst opgebouwd waardoor soms breuken ontstaan als die spanning zich ontlaadt. Daardoor is hier in dit gebied de Peelhorst ontstaan. Een horst wordt omhoog geduwd door tektonische bewegingen, terwijl de naastgelegen gebieden die we slenk noemen juist naar beneden zakken.
De steilrand Mill is de overgang van de Peelhorst naar de Maasterrassen (die in de Venloslenk liggen). Mill ligt op de rand van de Peelhorst op het hoge gedeelte. Het dorp Sint Hubert ligt net aan de rand van de Venloslenk op het Maasterras (het lage gedeelte).
De invloed van de Maas op de steilrand
Tot ongeveer 116.000 jaar voor Christus (de overgang van het Eemien (warmere tijd / interglaciaal) naar het Weichselien. (ijstijd / glaciaal) ( bron ) was de Maas samen met de Rijn één grote rivier in het gebied wat nu Nederland is. Gedurende de laatste tijd van die periode werden het twee aparte rivieren. De Maas is toen verder westelijk gaan stromen t.o.v. de Rijn.
De Maas stroomde toen in de omgeving van Mill tegen de Peelhorst aan. De voorheen heel glooiende rand van de Peelhorst lag eerst noordelijker en oostelijker, maar werd in die tijd weggesleten door het stijgende water van de Maas. Hierdoor ontstond een steile rand.
Die steilrand is over een afstand van ongeveer 10 kilometer duidelijk zichtbaar in het landschap.
Inkepingen in de steilrand
Hier en daar zul je onderweg ook zien dat de steilrand is uitgesleten door beken (en op die plekken dus lager is). Deze beken voerden water af van de Peelhorst naar het Maasterras. Één beekdal is nog zeer duidelijk aanwezig bij Mill. Deze beek is net voor de Tweede Wereldoorlog gekanaliseerd en is nu zichtbaar als het Peelkanaal (defensiekanaal). Maar ook op andere delen van de steilrand zie je uitslijting door (voormalige) beken die water afvoerden van de Peelhorst. De beken namen door de eeuwen heen steeds meer zand mee richting de Maas. Hierdoor onstonden brede beekdalen.
De steilrand is niet meer zo steil als direct na de uitslijting door de Maas. Het zwak hellend talud van de steilrand wordt deels gevormd door verspoelde dekzanden die van de Peelhorst of van de steilrand zelf afkomstig zijn.
Deze inkepingen/uitslijtingen zijn goed zichtbaar in onderstaande hoogtekaart van het gebied.
Afbeelding via: bron
Op onderstaande kaart uit de structuurvisie van de voormalige gemeente Mill en St. Hubert is de steilrand duidelijk gemarkeerd. Op de kaart is ook te zien waar de steilrand zich bevind op plekken die minder zichtbaar zijn in het landschap. Voor de opdrachten van deze earthcache heb ik het meest duidelijk zichtbare gedeelte van de steilrand gekozen.
bron
De opdrachten.
Opdracht 1 (bij WP 2)
Je staat hier bij het startpunt van de Steilrand Mill.
Maak bij de ingang van de molen (wp2) onderstaande foto na. Iedereen zet zijn eigen paar schoenen op de foto. Plaats deze foto bij je log
Opdracht 2
Op de route vanuit WP1 naar WP 3 zul je op verschillende plekken opvallende hoogteverschillen zien. Kies op de route een plek die jou qua de zichtbare hoogteverschillen echt opvalt.
2a. Waar is de plek waar je staat?. Geef de coördinaten.
2b. Hoeveel meter is (maak een schatting) volgens jou het hoogteverschil hier tussen het laagste en hoogste punt dat je ziet?
2c. Verklaar (noem minstens 2 redenen) de hoogteverschillen op specifiek die plek.
Opdracht 3 (WP 3)
Je staat hier onderaan de steilrand op een plek waar hij heel steil is..
3. Verklaar waarom de steilrand hier na al die eeuwen nog zo steil is. En noem daarbij minstens twee oorzaken.
Voordat je logt stuur je de antwoorden op de vragen van opdracht 2 en 3 naar de CO via de mail of het messagecenter. De verplichte foto van opdracht 1 plaats je bij je log.
Let op: elk team plaatst zijn eigen individuele foto's bij de log, groepsfoto's worden niet geaccepteerd! Logs zonder goede foto's en/of antwoorden worden zonder commentaar verwijderd.
Dank aan Magicjantje voor het proeflopen en de feedback.
Mocht je je nog verder willen inlezen kan dat via de volgende links:
verslag D. Hoogma 1979 : https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwj7s4CRvJj-AhVD66QKHZ2XAeU4FBAWegQICRAB&url=https%3A%2F%2Fnatuurtijdschriften.nl%2Fpub%2F405144%2FGenH1979033006001.pdf&usg=AOvVaw39d1RIf344i6_BlsPYbnVS
Hoe de steilrand is ontstaan: 45-O ('S-HERTOGENBOSCH) 46-WO (VIERL. BEEK) (wur.nl)
mooie kaart graafseweg: Ecologische iconen van de Wijst (peelhorstenmaasvallei.nl)
tekst over steilrand: b_NL.IMRO.0815.BPMiRoijendijk40-VA01_Bijlage3A..geWaarden.pdf (planviewer.nl)
artikel jan nillesen maurik: (PDF) Maurik deel 14 | Jan Nillesen - Academia.edu
hele mooie kaarten in structuurvisie Mill 2560-018ontwerpstructuurvisie.pdf (commissiemer.nl)
overzicht provincie brabant: Brabants Peelgebied.pdf (020apps.nl)
besluit 2010 7.1.1. Verordening ruimte Noord-Brabant 2011 | Lokale wet- en regelgeving (overheid.nl)