Mook en Middelaar
De gemeente heeft een oppervlakte van 18,82 km⊃2; (waarvan 0,48 km⊃2; water). In het westen grenst de gemeente aan Noord-Brabant, in het noorden aan Gelderland. De gemeente Mook en Middelaar wordt de brug tussen Maas en heuvelland genoemd.
Geschiedenis
Resten van een villa in Plasmolen en van een brug over de Maas tussen Middelaar en Cuijk duiden op het Romeinse verleden. Op het landgoed Sint-Jansberg in Plasmolen bevinden zich in de bodem de resten van een Romeinse villa uit de 2e eeuw na Chr. In de jaren dertig verrichtte de Leidse archeoloog Braat een uitgebreid onderzoek naar de villaresten. Volgens informatie van het toenmalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) gaat het hier om de restanten van het grootste tot nu toe bekende Romeinse hoofdgebouw in Nederland. De afmetingen bedragen circa 85 × 24 meter. Deze overblijfselen zijn in 1978 aangewezen als wettelijk beschermd archeologisch rijksmonument. In 2001 heeft de gemeenteraad besloten de resten van de Romeinse villa te conserveren en te visualiseren. Door middel van een informatiebord en een staalconstructie wordt de omvang van deze Romeinse villa duidelijk gemaakt.
Aan de oever van de Maas nabij de Cuijksesteeg bevinden zich de resten van een Romeinse brug. Deze resten stammen uit de 4e eeuw na Christus. De brug had een lengte van 450 meter. De Romeinse brug is door de rijksoverheid aangewezen als beschermd archeologisch monument.
Mook is vooral bekend van de Slag op de Mookerheide op 14 april 1574, een veldslag tussen de Oranjes en de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In die tijd strekte de Mookerheide zich nog uit tot aan de stadswallen van Nijmegen. Een van de bekendste verhalen rond de Slag op de Mookerheide gaat over Kiste Trui, die haar leven wijdde aan het zoeken van de schat van de gebroeders Nassau.
De Mookerschans en Heumense schans zijn verdedigingswerken op de Mookerheide vermoedelijk uit de 17e eeuw. Vanaf deze schansen had men een vrij uitzicht op het lager gelegen Maasdal met de noord-zuidroute over land en water. De Mookerschans ligt in een gemengd naald- en loofbos in een glooiend stuwwallenlandschap, ontstaan in de voorlaatste ijstijd, ongeveer 160.000 jaar geleden. De historische Mookerheideschans (verdedigingswerk) is gerestaureerd en biedt een mooi uitzicht over het Maasdal, zeker vanaf de nabij geplaatste uitzichttoren. Het gebied ligt ten noordoosten van Mook en ten noorden van de Groesbeekseweg. Het gebied is eigendom van de gemeente Mook en Middelaar. In het gebied is wandelen mogelijk, daarnaast is het mogelijk om een plattegrond of kaart van het terrein te verkrijgen. De Heumense schans is een soortgelijk veldwerk en is eigendom van Natuurmonumenten.
De plaatsen tussen de Maas en de Duitse grens waren in bezit van grootgrondbezitters. Het hele gebied dat nu de provincie Limburg vormt bestond uit een groot aantal hertogdommen en heerlijkheden. Het puntje van Noord-Limburg was toen nog Pruisisch grondgebied. Mook lag in het hertogdom Kleef en Middelaar in het hertogdom Gelre. Tijdens de Franse bezetting werd op 23 oktober 1800 de gemeente Mook en Middelaar gevormd. Een oude grenssteen aan de Katerbosseweg herinnert aan de voormalige hertogdommen.
Middelaar behoorde bij het Overkwartier van Gelre of Spaans Opper-Gelre. Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd het door Pruisische troepen bezet, en zo bleef het als deel van Pruisisch Opper-Gelre ongeveer een eeuw lang Pruisisch (tot 1814).
Vanaf 1900 vestigden zich, in het voetspoor van de Amsterdamse kunstschilder Jacques van Mourik, vele tientallen kunstenaars voor korte en langere duur in de gemeente, met name in Plasmolen dat zich snel ontwikkelde tot een levendige kunstenaarskolonie.
In de Tweede Wereldoorlog heeft in de gemeente Mook en Middelaar een hevige strijd gewoed. In mei 1940 werden de invallers tegengehouden door de grote kazemattenlinie aan de Brabantse zijde van de Maas, waarbij Katwijk (a/d Maas) in brand raakte en de spoorbrug tussen Mook en Katwijk werd opgeblazen.
Ook in september 1944 lagen Mook, Plasmolen en Middelaar in het frontgebied en het oorlogsgeweld heeft veel verwoestingen teweeggebracht. Op 17 september tijdens de Operatie Market Garden landden Amerikaanse parachutisten tussen Groesbeek en Mook, de Duitsers bliezen de spoorbrug over de Maas op. De Amerikanen slaagden erin die dag Mook te bevrijden. Op 20 februari lanceerden de Duitsers een tegenaanval maar op 21 september was Mook definitief bevrijd. De inwoners van de gemeente Mook en Middelaar zochten tot de bevrijding hun toevlucht elders. Op 8 februari werd de geallieerde opmars richting Duitsland hervat met de Operatie Veritable.
Op 30 maart 1994 ging de gemeente een vriendschapsband aan met het Tsjechische Přibyslav.
Bezienswaardigheden
In de gemeente Mook en Middelaar is onder andere het volgende te zien: de Mookerheide, natuurgebied de Sint-Jansberg met Romeinse villa, de Mook War Cemetery, Mookerschans, Heumense schans, Jachtslot de Mookerheide, verschillende kerken.
Het gemeentehuis van Mook herbergt een grote collectie kunst. Deze bestaat uit de collectie die de gemeente heeft opgebouwd - onder andere in het kader van de Beeldende Kunstenaars Regeling - en de bijna 800 werken tellende collectie van Stichting Jacques van Mourik. Deze is toegespitst op regiokunst, met name van de kunstenaars die behoorden tot de Plasmolense Kunstenaarskolonie (ca. 1900-1970), de enige die in de provincie Limburg heeft bestaan.
Bron: Wikipedia
Waterput "de Alde Put"
De eerste plannen voor het graven van de waterput dateren al vanaf 1887 en na jaren van overleg werd de waterput (de Alde Put) in 1913 gebouwd in opdracht van het gemeentebestuur van Mook en Middelaar.
Een deel van de bouwkosten werd gedragen door de inwoners van de Bisselt, Mook en Groesbeek.
Tot 1945 was dit de enige drinkwatervoorziening voor de bewoners van de Bisselt.
De oorspronkelijke overkapping van de put met het draaimechanisme is door oorlogshandelingen vernield.
Deze schade aan de waterput is nadien nooit meer hersteld en sindsdien is de waterput ook niet meer in gebruik geweest.De gemeente liet in 1955 een smeedijzeren hekwerk op de put aanbrengen en sindsdien wordt de put ook wel "echoput" genoemd.
In 1966 werd de waterput gerestaureerd en voorzien van een pannendak. De putschacht werd tot de oorspronkelijke diepte van 57 meter schoongemaakt. De schacht is afgedekt met een ijzeren rooster.
Om de putrol zit het touw voor de putemmer en een putwiel is niet (meer) aanwezig.
Bron: Schumulder.nl