WPROWADZENIE:
Pamięć... Możemy sobie przypomnieć to, co robiliśmy wczoraj, miesiąc temu, nawet rok, ale... Ze stuletnim odcinkiem mamy już poważny problem. Są jednak sytuacje wyjątkowe – jubileusze! To właśnie obchody rocznicowe stanowią doskonałą okazję do utrwalenia wspomnień o instytucjach i ludziach, bez których trudno wyobrazić sobie nasze istnienie. Tak jest w przypadku Lasów Państwowych będących już od wieku ostoją różnorodności rodzimej flory i fauny. Są pośród nich miejsca niezwykłe, oderwane nieco od współczesnego stylu życia. Ot, choćby te okazałe, sosnowe drzewa Puszczy Noteckiej, które wraz z wyznaczonymi w jej obrębie rezerwatami przyrody, licznymi ścieżkami, a także urokliwymi jeziorami i zakątkami, o każdej porze roku gwarantują nam moc pozytywnych wrażeń estetycznych i miło spędzony czas. Poznajmy zatem jej historię i tajemnice, wędrując przygotowanym tu specjalnie dla Was geocachingowym szlakiem!
STULETNIK: 09 Błękitny „krwioobieg” Puszczy.
Puszczę Notecką obejmują swoimi ramionami dwie główne rzeki: Warta i Noteć. To typowo nizinne cieki płynące leniwie i szeroko wylewające w czasie powodzi. Pierwsza melduje się na terenie Puszczy w okolicy Obornik na wysokości terasy środkowej (prawie poziome spłaszczenie terenu lekko nachylone w kierunku osi rzeki). Jej dolina, aż do Międzychodu, nie wyróżnia się w krajobrazie. Odcinek od Obornik po Santok ma długość 137 km. Średni spadek rzeki wynosi tu zaledwie 0,018%. Druga, Noteć, jest nieco krótsza – liczy 85 km (Ciszkowo – Santok), ma za to większy spadek – 0,021%. Ma szeroką, zmeliorowaną dolinę, a sama rzeka, ze względów żeglugowych (łączy Wisłę i Odrę) została pogłębiona i „skanalizowana”, a także ujęta w śluzy na górnym odcinku powyżej Czarnkowa.
Kolejną ważną rzeką płynącą z północy na południe wschodnim skrajem Puszczy jest Wełna (długość 118 km). Dolny odcinek tej rzeki posiada urozmaicony, kręty przebieg. Jej przepływ zmierzony w Kowanówku to średnio 8,5 m3/s. Prawym dopływem Wełny jest Flinta (długość 37 km) uchodząca koło Rożnowa Młyna.
Pierwszoplanową rolę w błękitnym „krwioobiegu” wnętrza Puszczy Noteckiej odgrywa Miała (z zapisków datowanych na XV i XVI w. wynika, że nazywana była wówczas Białą). Wypływa z łąk na zachód od Nowiny, a uchodzi po 66 km do Starej Noteci koło Drezdenka. Płynie doliną o przeszło dwukrotnie większym spadku od równoległej doliny Noteci. Spływ jej wód powstrzymują tamy w Mężyku, Miałach, Kamienniku i Chełście. To one zapewniają nam istnienie malowniczych jezior, przez które przebiega główny nurt cieku. Innym większym dopływem Noteci jest Gulczanka, wypływająca w okolicach Lubasza. Ma długość 29 km, a w końcowym odcinku znaczny spadek (średnio dla całej rzeki 0,25%). W zachodniej części Puszczy do Noteci uchodzą także Rudawa, Lubiatka i Gościmka, Człapia.
W przypadku Warty jej dwa znaczniejsze dopływy – Kończak i Smolnica, zlokalizowane są południowo wschodniej części Puszczy. Pierwszy bierze początek na rozległych mokradłach znajdujących się w okolicy Połajewa. Na terenach leśnych tworzy naturalne koryto rozwinięte pośród wydm. Jego dolina to istna oaza dla liściastej zieleni wśród sosen. Podobną płynie Smolnica, wypływając w okolicy wsi Kamionka, a uchodząc koło wsi Smolnica.
ZAGADKA
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie:
Najdłuższą rzeka Puszczy Noteckiej jest
Wełna N 52° 41.168′ E 16° 02.118′
Warta N 52° 41.178′ E 16° 02.118′
BIBLIOGRAFIA
- ANDERS P., KUSIAK W.,2022: Puszcza Notecka. G&P OFICYNA WYDAWNICZA, Poznań
- FINDYSZ T. i in.,:Nadleśnictwo Sieraków. Wydawnictwo Quercus
- DACHOWSKI W.,1981: Puszcza Notecka (część gorzowska). KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA, Szczecin
- ANDERS P., KUSIAK W., 2004: Leśny kompleks Promocyjny. Puszcza Notecka. Mapa przyrodniczo-turystyczna. Wydawnictwo PRZEGLĄD LEŚNY, Poznań
- TOMCZK R., 2018: Niezwykła hodowla bobrów w okolicach Sierakowa, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski (Zeszyt jubileuszowy 25 lat) Poznań
- TOMCZAK R.: 'Historia miłości do ojczyzny zapisana w kamieniu, Wielkopolski Raptularz Leśny Nr 1. ,RDLP w Poznaniu
