Deze cache is onderdeel van de serie Sporen van de Bevrijding. Deze cache is geplaatst voor het event Sporen van de bevrijding: Airborne 2025 om een indruk te geven van waar we allemaal voor staan en om te laten zien waarom we de vrijheid kunnen vieren. En vooral om niet te vergeten en om de mensen te herdenken die hun leven hebben gegeven voor deze vrijheid.
[SvdB] Operation Market Garden en de Neder-Rijn
1944, de bevrijding van Europa is in volle gang. Op 6 juni 1944 is Operation Overlord in gang gezet. Bijna drie miljoen geallieerden komen in Normandië aan land en beetje bij beetje wordt West-Europa bevrijd. De troepen trekken naar het noorden en er wordt een plan gemaakt om de grote rivieren in Nederland over te steken. Operation Market Garden gaat dit heten. Officieel zijn het twee operaties, namelijk Operation Market (een grootschalige luchtlanding) en Operation Garden (een grondoffensief vanuit België). Het plan was zeer ambitieus en moest snel in gang gezet worden om het succesvol te maken.
Het Britse 30e Legerkorps onder leiding van Luitenant-Generaal Brian Horrocks moest vanuit het noorden van België oprukken en binnen drie dagen de Rijnbrug van Arnhem bereiken. Onderweg moesten alle tussengelegen bruggen onbeschadigd in geallieerde handen vallen. Veel divisies uit verschillende landen hielpen mee met deze operatie. Ze werden uit vliegtuigen gedropt om zo snel bij de bruggen te komen. De Amerikaanse 101e luchtlandingsdivisie, onder leiding van generaal-majoor Maxwell D. Taylor, kreeg de opdracht om de brug tussen Eindhoven en Veghel te bevrijden. De 82e luchtlandingsdivisie, onder leiding van brigade-generaal James Gavin, trok naar Grave om daar de brug over de Maas in te nemen. Daarna trokken ze naar Nijmegen voor de Waalbrug. De Britse 1e luchtlandingsdivisie, onder leiding van generaal-majoor Roy Urquhart, moest naar Arnhem voor de Rijnbruggen. Ze werden ondersteund door de 1e onafhankelijke parachutistenbrigade, onder leiding van generaal majoor Stanislaw Sosabowski.
Op 17 september vonden de eerste droppingen plaats, maar dat verliep niet vlekkeloos. De luchtlanding op de Ginkelse heide bij Ede ligt ver weg van Arnhem. Slecht één bataljon wist de brug te bereiken. De brug bij Son werd door de Duisers opgeblazen en het grondoffensief moest stoppen. Pas in de ochtend van 19 september konden ze verder en rukten ze direct op naar Nijmegen. Maar de Waalbrug bij Nijmegen werd helaas ook niet direct veroverd, dat gebeurde pas op 20 september toen de Amerikanen met bootjes de Waal overstaken. Helaas kwam dit te laat voor de Rijnbrug bij Arnhem. Na dagenlange beschietingen moesten de Britten de brug opgeven en trokken ze zich terug in Oosterbeek. Op 21 september landde de Poolse brigade in Driel in de hoop om van Oosterbeek een alternatief bruggenhoofd te maken. Helaas bleek dit niet reëel en werd de operatie op 24 september afgeblazen. In de nacht van 25 op 26 september trokken de laatste 2.000 man uit Oosterbeek en staken ze de Neder-Rijn over. Operation Market Garden heeft gefaald en Neder-Rijn is de grens van bevrijd gebied geworden.
Rondom deze grens zijn er nog veel herinneringen van de Tweede Wereldoorlog te vinden. Met deze fietsotcht gaan we langs een flink aantal monumenten en bezienswaardigheden. De route is in totaal circa 40 kilometer en kan het beste fietsend worden volbracht. De route begint bij de Westerbouwing, waar voldoende parkeergelegenheid is. Voor de mooiste en meest logische route gebruik je de veerboot tussen Randwijk en Wageningen. Let wel op, die is niet gratis. Op de veerboot kan er contant en digitaal betaald worden. Geniet van de route en sta stil bij de mensen die hun vrijheid hebben opgegeven zodat wij nu vrij zijn. Dat we ze nooit zullen vergeten.
Waypoint 1: De Westerbouwing
De naam Wester Bauwinge komt voor het eerst voor in 1760. Het was toen in particulier bezit en er stond een huis en een schuur. Met prachtige uitzichten over De Betuwe is het hier perfect voor een toeristische attractie. Dat gebeurde ook in 1872 door E. Backer, die er een theekoepel begon, waar iets genuttigd kan worden. In de aankomende jaren werd er veel verbouwd en veranderd. In 1892 wordt de steile trap van de veer naar de Westerbouwing gemaakt en in 1908 komt er het eerste echte restaurant. In 1930 kwam er ook nog een uitkijktoren bij. Gedurende de Tweede Wereldoorlog zagen de Duitsers de waarde van de Westerbouwing. Met vrij uitzicht op de Betuwe en daar voorbij is het een ideale waarnemingspost. Dat dachten de geallieerden ook, en tijdens Operation Market Garden probeerden ze het in te nemen. Ondanks zware gevechten lukten het de geallieerden niet om de Westerbouwing in te nemen. Nadat de geallieerden zich hadden teruggetrokken over de Neder-Rijn, schoten ze vanuit Nijmegen op de Westerbouwing. Hierbij wordt vrijwel de gehele uitspanning verwoest. Tegenwoordig is er weer een restaurant en evenementenlocatie op de Westerbouwing, maar de gruwelen van de oorlog zijn niet vergeten. Er zijn verschillende monumenten te vinden hier, kijk rustig even rond.
Kijk naar de onderste plaquette. Neem de twee dagen en tel die bij elkaar op. Neem nu het getal van het bataljon van de bovenste plaquette en trek die ervan af. (Dag + Dag - Bataljon)
Antwoord = A
Waypoint 2: Oude Kerk Oosterbeek
Deze kerk is één van de oudste nog bestaande kerken van Nederland. Het schip is gebouwd ergens tussen de 8e en 10e eeuw. In de afgelopen eeuwen is de kerk meermaals verbouwd en uitgebreid. Tot de Tweede Wereldoorlog, toen werd de kerk deels verwoest. Tijdens Operation Market Garden probeerden de Britten via Oosterbeek de Rijnbrug in Arnhem te bereiken. Na zware verliezen trokken er zo'n 3.000 militairen zich terug naar Oosterbeek. Een deel verzamelde zich in de kerk. In de naastgelegen pastorie werden door onder andere Kate ter Horst ongeveer 250 gewonde soldaten verzorgd. De militairen vochten tevergeefs door tot de nacht van 25 op 26 september, Operation Market Garden had gefaald en ze moesten zich terugtrekken naar de Betuwe. Operation Berlijn wordt gestart, ook wel The White Ribbon Mile genoemd. Vanuit deze kerk trokken de laatste 2.400 militairen richting de Neder-Rijn om met bootjes het bevrijde land te halen. Witte linten, gemaakt van de parachutes, gaven de weg aan om bij de rivier aan te komen. Het was een pikdonkere nacht, onder moordend artillerievuur en in de stromende regen moesten zij hun weg vinden. Uitgeput, hongerig en zonder munitie volgden ze de linten in de hoop op vrijheid. Op de plek waar de militairen overstaken staat een monument. De kerk zelf is na de oorlog opgebouwd in oorspronkelijke staat. Het is tevens een pelgrimsoord geworden voor de veteranen en nabestaanden van Operation Market Garden. Er zijn tientallen gedenkplaten en monumenten in en rondom de kerk te vinden. Mocht de kerk open zijn, neem dan de tijd om even binnen te kijken, zeker de moeite waard. Het antwoord op de vraag vind je buiten, bij het Airbornemonument.
Hoeveel letters zijn er op het monument in goud geschreven?
Antwoord = B
Waypoint 3: Spoorviaduct Oosterbeek
Dit viaduct heeft op 19 september 2024 een nieuwe naam gekregen, namelijk Commando August Bakhuis-Roozeboom. August Ferdinand Marie Bakhuis-Roozeboom was één van de twaalf Nederlandse commando's die tijdens Operation Market Garden werd toegevoegd aan de First Britisch Airborne Division. Op 19 september 1944 vertrok hij samen met Britse parachutisten en Nederlandse verzetsman H. Beekhuizen in een Jeep vanuit hotel Hartenstein. Hun missie was contact maken met het parachutistenbataljon bij de Rijnbrug. Helaas mislukte deze poging en moesten ze zich terugtrekken richting Oosterbeek. Tijdens hun terugtocht wisten ze een Duitse Rode Kruisauto in beslag te nemen, die onverwacht vol met wapens zat. Op de teurgweg, vlakbij dit viaduct kwam de jeep onder hevig vuur te liggen. Commando Bakhuis-Roozeboom stond tussen de chauffeur en bijrijder en verdedigde dapper met zijn tommygun en handgranaten. Maar hij werd dodelijk geraakt en viel in de jeep neer. De overige leden konden de jeep terug naar hotel Hartenstein brengen, waar hij in de tuin werd begraven. Hij is 22 jaar geworden. Tegenwoordig staat hier een battlemarker met het verhaal van Commando Bakhuis-Roozeboom, maar deze battlemarker vertelt nog een verhaal. Dit is het tragische verhaal van de Tommy en Claude Gronert, een tweeling die bijna tegelijk om het leven kwamen. Ze waren beide parachutisten van de 6 Platoon, B Compagny. Ze werden nabij Heelsum gedropt en van daar bereikten ze deze plek. Hier werd een verkenningsroep op pad gestuurd, en Tommy was één van de leden. Claude kreeg de opdracht de achterhoede te beschermen. Tijdens de verkenningstocht stuitten ze op Duitse patrouilles en zochten ze dekking. De Duitsers leken zich over te geven door hun wapens in de lucht te steken, maar niks was minder waar. Luitenant Cane stapte naar voren om de situatie te beoordelen en de Duitsers openden het vuur. Cane werd onmiddelijk gedood en Tommy raakte zwaargewond. Toen Claude dat zag rende hij onmiddelijk naar zijn broer, waar hij zelf dodelijk werd getroffen. Deze drie helden liggen tegenwoordig allemaal op de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek.
Op welke dropzone werd de eenheid van de Gronert-tweeling gedropt?
Letterwaarde = C
Waypoint 4: Airbornemonument West-Arnhem
John Frost en zijn mannen hebben de Rijnbrug op 17 september 1944 bereikt en bezetten de noordkant van de brug. Hulp is onderweg, waaronder de 3e parachutistenbataljon van luitenant-kolonel John Fitch. Pas op 18 september rond 07.30 bereiken na een reeks gevechten alleen de B Compagny en enkele losse eenheden van dit bataljon Arnhem-West. De rest van het bataljon is de weg kwijtgeraakt. In de wijk Lombok stuitten ze op Duitse tegenstand en besluiten ze te wachten op de rest van het bataljon. Het duurt tot de avond totdat er versterking komt. Ze bevrijden de wijk Lombok tot het westen van het St. Elisabeths Gasthuis, maar de Duitsers hebben de weg naar het oosten geblokkeerd. In de nacht van 18 op 19 september proberen de geallieerden door te breken, maar dat wordt door de Duitsers afgeslagen. Op 19 september moeten de geallieerden steeds verder terugtrekken en aan het einde van de middag moeten ze Lombok als verloren beschouwen. Deze tegenslag is het keerpunt van Operation Market Garden. Op het plein midden in de wijk Lombok staat sinds 17 september 1987 een monument ter nagedachtenis van dit keerpunt. Het is onthuld door generaal-majoor Robert E. Urquhart, toenmalig commandant van de Britse 1e luchtlandingsdivisie. Het monument staat in richting van het St. Elisabeths Gasthuis en daarachter de Rijnbrug, een brug die te ver bleek te zijn. In 2021 werd het monument geadopteerd door de leerlingen van het Montessori College in Arnhem. Tijdens de jaarlijkse herdenking mogen zij als eerste een krans leggen, om zo letterlijk een brug naar de toekomst te zijn.
Hoeveel stippen staan er op de parachute van het monument?
Antwoord = D
Waypoint 5: Evacuatiemonument Arnhem
Je bent nu in het hart van Arnhem. Operation Market Garden heeft gefaald en de stad ligt in puin. De stad blijft in Duitse handen, maar de geallieerden zitten niet ver weg. Arnhem en Oosterbeek worden onderdeel van de frontlinie. De bewoners moesten halsoverkop vertrekken en al hun bezittingen achterlaten. Maar één probleem, ze wisten niet waar ze naartoe moesten. Ze werden tijdelijk geplaatst in Steenwijk. Na weken onder erbarmelijke omstandigheden komen op 6 november 1944 de eerste 700 vluchtelingen aan in het Friese Wolvega. Ze werden ondergebracht in arbeidsdienstkampen aan de Breuningslaan. Na een warme maaltijd werden ze met wagens verder getransporteerd. In totaal zijn er 8729 vluchtelingen via deze manier uit Arnhem gehaald. Op 14 april 1995 wordt dit monument onthuld om deze onzekere tijd nooit meer te vergeten.
Er hangt een ring onder het monument. Hoeveel gaten heeft deze ring?
Antwoord = E
Waypoint 6: John Frostbrug
Dit is de brug die er één te ver bleek te zijn.Tijdens de Duitse invasie in 1940 werd de eerste Rijnbrug door het Nederlandse leger opgeblazen, in de hoop om de opmars te vertragen. Na de capitulatie werd er een pontonbrug geplaatst en de Rijnbrug wordt hersteld. In augustus 1944 was de brug klaar voor gebruik. Maar dat bleek maar van korte duur, want Operation Market Garden wordt in gang gezet. Op 17 september 1944 slaagde het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade, onder leiding van luitenant-kolonel John D. Frost, om de noordelijke oprit van de Rijnbrug te bezetten. Helaas lukten het de andere bataljons niet om bij de brug te komen. John Frost en zijn mannen waren ingesloten door de Duitsers en werden van alle kanten bestookt. Ze kwamen vanuit het centrum en vanaf de zuidelijke oprit, die nog steeds in Duitse handen was. Door gebrekkig radiocontact kon niet worden doorgegevan dat de dropzones nog in Duitse handen waren. De voorraden die John Frost en zijn mannen konden helpen vielen allemaal in Duitse handen. Op 19 september probeerde Urquhart door te breken via West-Arnhem, maar dat mislukte. Op 21 september landde de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade onder leiding van Stanislaw Sosabowski nabij Driel, maar deze hulp kwam te laat. In de ochtend van deze moest Frost, inmidels zwaargewond, zich overgeven. De Slag om Arnhem is verloren en de Rijnbrug blijft in Duitse handen. Om te voorkomen dat de Duitsers via de Rijnbrug opnieuw de Betuwe in zouden nemen, werd de brug voor de tweede keer in vijf jaar vernietigd. In 1950 wordt voor de derde keer de Rijnbrug gebouwd. Op 17 september 1978, wordt er door John Frost een monument op de brug onthuld. tegelijk wordt de brug officieel naar hem vernoemd. De leuningen en straatlantaarnkappen zijn maroon-rood geschilderd, de kleur van het wapen van de Britse Airborne divisie.
Hoeveel alinea's heeft het monument op de John Frostbrug?
Antwoord = F
Waypoint 7: Verwrongen Staal
Aan de zuidijde van de John Frostbrug, in de uiterwaarden, staat een stuk staal op twee pilaren. Dit is een stuk van de Tweede Rijnbrug, die na De Slag om Arnhem door de geallieerden is opgeblazen. Tijdens archeologisch onderzoek op het Coberco-terrein, dat net ten oosten van de brug ligt, is dit stuk staal gevonden. Waarschijnlijk was dit een deel van de zijkant van de brug dat het voetgangersgedeelte ondersteunde. Door de kracht van de bommen is het dikke staal compleet verwrongen. Op 7 oktober 2019, precies 75 jaar na het bombardement, is dit monument onthuld. Tot nu toe het enige zichtbare van de brug waar zo hard om gevochten is.
Vanaf het monument zie je een wit bord met een rode rand onder de brug. Er staat een getal op.
Dit getal = G
Waypoint 8: Exodus
Na de Slag om Arnhem was de omgeving van Arnhem in handen van het Duitse leger. Omdat het gebied in de frontlinie lag, gelastte de bezetter medio oktober 1944 dat iedereen uit het gebied moest worden geëvacueerd. Dit was geen eenvoudige zaak, omdat de pontjes bij Doornenburg, ‘t Looveer en Malburgen gezonken of onbruikbaar waren geworden. Ook de Rijnbrug was niet meer te gebruiken. De rivier de Rijn kon nog slechts worden overgestoken met noodveren of wankele bootjes onder een hagel van granaten en bommen. Wat voor menigeen restte was de oversteek bij De Praets in Meinerswijk, Elden. Een grote vluchtelingenstroom kwam op gang.Tijdens de uittocht van vluchtelingen vond op 21 oktober 1944 een tragisch ongeval plaats. Op De Praets waren drie Huissense mannen, Hendricus Arnoldus Lentjes, Johannes Hendrikus Straatman en Theodorus Albertus Straatnaam genoodzaakt hun familie op eigen initiatief over te zetten. Vervolgens hielpen zij ook anderen de Rijn over. Maar de laatste overtocht werd hen fataal. De boot sloeg om en de drie mannen verdronken. Op 12 juni 2010 wordt door wethouder Henk Kok en familieleden van de drie slachtoffers dit monument onthuld.
Hoe oud was de jongste overledene?
Antwoord = H
Waypoint 9: Tankkazemat
Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde de Shermantank een grote rol. Dit was het werkpaard van de geallieerden, en er werden er bijna 50.000 van gemaakt. Ze waren natuurlijk een wapen, maar konden ook omgebouwd worden tot bijvoorbeeld bulldozer, mijnenruimer of bergingsvaartuig. Ook tijdens Operation Market Garden zijn ze veelvuldig gebruikt. Na de oorlog waren veel tanks in slechte staat. Om ze toch nog nuttig te houden, werden ze in beton gestort en met grond bedekt. Alleen de koepel bleef boven de grond uitsteken. Dit werd gedaan voor de verdediging van de IJssellinie van 1954 tot 1964. In totaal waren er 21 tankkazematen rond Arnhem, waar er nu nog vier in Meinerswijk te vinden zijn. Dit monument laat zien hoe de tank ingegraven zat.
Uit hoeveel lagen bestaat de stoel van de tank? (oneven getal)
Antwoord = I
Waypoint 10: Monument Operatie Berlijn
Operation Market Garden heeft gefaald en de troepen worden opgeroepen om zich terug te trekken naar bevrijd gebied. Er zitten nog meer dan 2.000 militairen vast in Oosterbeek, en Operation Berlijn wordt in gang gezet. Bij waypoint 2 stond je aan de noordzijde van de evacuatieroute, in vijandig gebied. In de nacht van 25 op 26 september 1944 begint de evacuatie. Na een erbarmelijke tocht door de bossen en uiterwaarden kwamen ze aan bij de oever. Britse en Canadese genietroepen varen onophoudelijk met hun bootjes op en neer om zoveel mogelijk soldaten naar de overkant te brengen. Het is pikdonker, het regent hard en ze worden beschoten door Duits artillerie. Uiteindelijk lukt het om 2.400 soldaten veilig naar de overkant te brengen. Om 06.00 uur wordt de evacuatie gestaakt en de achtergebleven soldaten worden gevangen genomen. Door de hectiek, uitputting en holst van de nacht hebben de meeste soldaten hun redders niet kunnen zien en kunnen bedanken. Op 15 september wordt dit monument opgericht om de dappere genietroepen alsnog te bedanken. Het monument staat op de plek van de oostelijke evacuatieroute, waar de meeste evacuees zijn overgezet.
Op het informatiepaneel links van het monument staat een kleine kaart van de noordelijke rivieroever. Welk nummer heeft de eerste hulppost?
Antwoord = J
Waypoint 11: Monument The Hampshire Regiment
Het is 23 september en Operation Market Garden lijkt te falen. Het 7e bataljon The Hampshire Regiment krijgt de opdracht om de Neder-Rijn tussen Driel en Heteren te verdedigen. Hier zijn de uiterwaarden groot en is het ongeveer 500 meter van de dijk tot het water. Ook stond er steenfabriek de Korevaar. Vanuit Renkum staken de Duitsers regelmatig de Neder-Rijn over en bezetten ze deze steenfabriek. Dit leidde tot verschillende confrontaties en leden ze allebei grote verliezen. Op 3 oktober werd het bataljon afgelost door de 101e Amerikaanse Luchtdivisie. Het monument is een ontwerp van Hampshire-veteraan Charles Reeves. In 1985 bezochtten ongeveer 20 veteranen van The Royal Hampshire Regiment het gevechtsterrein. Ze waren enigzins teleurgesteld dat er geen monument was voor hun daden. Er volgde een verzoek van Charles Reeves aan de gemeente en ze gingen ermee akkoord. Er werd geld ingezameld en een plek uitgekozen. Het monument komt op de dijk, met in zicht van de beruchte steenfabriek. In mei 1994, bijna vijftig jaar na de gevechten, is dit monument onthuld.
Hoeveel militairen van het 7e bataljon The Hampshire Regiment zijn hier gesneuveld?
Antwoord = K
Waypoint 12: Monument 101st Airborne Monument
Het 7e bataljon The Hampshire Regiment is op 3 oktober afgelost door 101e Airborne Divisie, ookwel de Screaming Eagles genoemd. De Betuwe is frontgebied geworden en de geallieerden nemen een verdedigende positie in. De Duitsers willen de Nijmeegse Waalbrug heroveren. Op 5 oktober 1944 starten de Duitse troepen hiervoor een grote aanval. Deze aanval is het hevigst bij Opheusden en Dodewaard. Ook bij de spoordijk bij Driel doen de Duitse troepen een aanval. Daarnaast steken de Duitse troepen op verschillende plekken de Rijn over. Dit resulteert in vele felle gevechten met vele slachtoffers aan beide zijden. Na enkele dagen hebben de Amerikanen de aanvallen afgeslagen en wordt het weer wat rustiger in de Betuwe. De strijd verandert in artillerieduels en patrouille activiteiten. Op 27 november 1944 wordt de 101e Airborne Divisie afgelost door andere geallieerde eenheden. Net op tijd, want op 2 december 1944 blazen de Duitsers de dijk bij Elden op. Hierdoor komt de Betuwe onder water te staan. De meeste bewoners zijn dan al geëvacueerd. De 101e Airborne Divisie heeft zware verliezen geleden in de Betuwe. Honderden soldaten raken gewond en zijn voor de rest van hun leven beschadigd, fysiek en mentaal. Daarnaast hebben ongeveer 300 mannen van deze eenheid het hoogste offer gegeven: zij stierven in dit gebied voor onze vrijheid. Dit monument is in 1982 opgericht ter nagedachtenis aan de soldaten die hier hebben gevochten voor onze vrijheid.
Op het informatiebord, hoeveel plaatsnamen staan er op de getekende kaart?
Antwoord = L
Waypoint 13: Crossroads Monument
Op 5 oktober 1944 omstreeks half vijf in de ochtend, was dit het punt waarop de wegen van de Amerikaanse soldaten van de Easy-company van het 506de Parachute Infantry Regiment en van de soldaten van twee Duitse compagnies elkaar kruisten. De Duitse soldaten waren de Neder-Rijn overgestoken om vermoedelijk deel te nemen aan een grote aanval in de omgeving van Opheusden. Een patrouille van vijf Amerikanen was uit op verkenning, toen zij onder vijandelijk vuur kwamen te liggen. Met een zwaar gewonde soldaat wist deze patrouille zich terug te trekken naar de commandopost en zij bracht daar verslag uit. Direct ging een nieuwe patrouille terug naar de plek om het vijandelijke vuur te beantwoorden. De tweede patrouille sloop in op het machinegeweer dat de eerste patrouille onder vuur had genomen. Met succes loste ze enkele schoten, waarna ze terugkeerde naar haar achterhoede. Het vuurgevecht brak aan beide kanten los. Later kwam de Amerikaanse bevelhebber tot de conclusie dat de vijand zich achter een hoger gelegen weg bevond, terwijl de Amerikanen in een ondiepe sloot lagen en geen veilige mogelijkheden zagen om zich terug te trekken. Er zat niets anders op dan aan te vallen. Bij zonsopkomst kwamen de orders om de bajonetten op de geweren te bevestigen en te wachten op het signaal om aan te vallen. Niet wetende dat 150 soldaten zich achter de weg ophielden, werd de aanval realiteit en renden circa 35 mannen richting de hoger gelegen weg. Achter de dijk werden de soldaten van de Duitse compagnie compleet overdonderd en zagen de Amerikaanse soldaten een veld vol vijandelijke soldaten. Een gehele compagnie raakte in paniek toen ze onder, verhoudingsgewijs, bescheiden vuur kwamen te liggen. Gedurende het vuurgevecht kwam een tweede Duitse compagnie de dijk bij toeval over. Met weinig mannen wisten de Amerikanen het gevecht meester te blijven. Ondanks een grote tegenstand wonnen de Amerikanen deze slag. Aan de Duitse zijde waren zeker vijftig doden te betreuren en aan de Amerikaanse zijde maar één dode. Deze laatstgenoemde jonge Amerikaanse soldaat raakte gewond door een granaatscherf, die vervolgens zijn hart raakte. Het monument is onthuld in 2004, maar is 2011 vervangen. Een onbekende auto heeft het monument geraakt en de schade was onherstelbaar.
Met hoeveel schroeven zit de plaquette vast aan het monument?
Antwoord = M
Waypoint 14: Monument Operatie Pegasus I
Na de nederlaag van Operation Maket Garden moesten veel geallieerden achterblijven aan de noordzijde van de Neder-Rijn. Sommigen wisten zich te verbergen, anderen wisten te ontsnappen. Velen werden opgevangen en verborgen door het plaatselijke verzet op en rond de Veluwe. Toen het duidelijk was dat de geallieerden niet zo snel zouden oprukken over de Neder-Rijn, werd er een plan gemaakt om de verborgen militairen over het water te smokkelen. Operation Pegasus gaat het heten. In de nacht van 22 op 23 oktober 1944 verzamelde zich ongeveer 120 militairen en met hulp van het verzet wisten ze met succes de zuidoever te bereiken. Aan de zuidoever stond een sterke patrouille van de 506de Parachute Infantry Regiment om de ontsnapte militairen te begeleiden. De operatie was een groot succes, misschien wel de grootste succesvolle ontsnappingspoging van de Tweede Wereldoorlog. Op 22 oktober 2023 wordt dit monument onthuld op de plek waar de evacuees het bevrijde land hebben bereikt.
Naast soldaten, hoeveel burgers hebben de oversteek ook gehaald?
Antwoord = N
Waypoint 15: Vergissingsbombardement Wageningen
Het is 17 september 1944, het begin van Operation Market Garden. Als eerste werd een grootschalig bombardement uitgevoerd om de Duitsers te verzwakken. Duizenden bommen vielen boven de Betuwe, Ede, Wageningen, Arnhem en veel meer plekken. Een groot aantal bereikten hun doel, maar lang niet allemaal. Er was een doelwit 800 meter, vlakbij de Lexkesveer, maar 160 bommen vielen in de Wageningse woonwijk Hamelakkers en een deel van de Diedenweg. In Nijmegen was eerder die dag de elektriciteitscentrale gebombardeerd en was de stroom in Wageningen uitgevallen. Hierdoor deed het luchtalarm het niet en konden de mensen niet gewaarschuwd worden. Bij dit bombardement kwamen er direct 35 mensen om het leven, vier zwaargewonden stierven later in het ziekenhuis en één persoon is vermist. Op 17 september 2019, 75 jaar na het vergissingsbombardement is dit monument onthuld.
Hoe vaak staat het woord EEN op het monument?
Antwoord = O
Waypoint 16: Schuilkelder Renkum
Op Achterdorpsstraat 1 hangt een kleine zwarte plaquette, maar het huis verbergt een geheim. Tussen 17 en 30 september 1944, tijdens Operation Market Garden, verbleven er mensen in de spekkelder onder het huis. In de eerste twee nachten verbleven er vijf gezinnen, met 23 personen, in de kelder. Familie Peelen besloot naar familie op de Hogenkamp te gaan, ver uit het schootsveld, en er bleven 19 mensen over. Na vier nachten werd het te benauwd voor familie de Boer en vertrokken zei ook. Familie van Beek, familie Kaal en familie van der Schouw, in totaal vijftien man, bleven in de kelder tot 1 oktober. Op die dag werd Renkum frontgebied en werd iedereen geëvacueerd. Helaas is de schuilkelder niet te bezoeken, maar met de QR-code op de plaquette kan je wel virtueel bezichtigen. De plaquette werd onthuld op 19 september 2014, 60 jaar na Operation Market Garden.
Hoeveel bloembladen hebben beide bloemen samen?
Antwoord = P
Waypoint 17: Airbornemonument Heelsum
Dit gedenkteken is het oudste oorlogsmonument wat Operation Market Garden herdenkt. Na de capitulatie van Duitsland op 5 mei 1945 was er eindelijk vrede in Nederland. Er was ook behoeft aan herdenken. Arend van der Poll, Bart Roosenboom en Piet Bodemeijer namen het initiatief om in Heelsum een gedenkteken te maken. Samen met twintig vrijwilligers werd op 17 september 1945 begonnen met de werkzaamheden. Langs de Amsterdamseweg en de Wolfhezerweg lagen honderden containers. Deze zijn verzameld en enkele tientallen ervan werden in het monument verwerkt. Ook werd er een zesponder anti-tankgeschut van de Utrechtseweg opgehaald. Op 19 september 1945 werd het monument officieel onthuld. Naast het kanon, wat op een fundering van containers is bevestigd, is er een boog met daarop helmen en geweren. De boog wordt bekroond door een Pegasus met daaronder een parachutist. In 1995, 50 jaar na de onthulling, is het monument grondig gerenoveerd.
Aan de zuidzijde van het monument hangen twee plaquettes op de muur. Bekijk de linkerplaquette. Welk nummer heeft de sluitbeugel bevoorradingscontainer?
Antwoord = Q
De ronde is bijna af. Je kunt hier even zitten en de berekening voor de cache maken. De formule is:
N 51° (C+H+N).(A*G)+(D*J*M)+(J*O)+G+I E 5° (F+K).(B*Q)+H+P
We willen graag iedereen bedanken die heeft geholpen met deze serie en de bijbehorende events. Daarnaast willen we ook graag de partijen bedanken die toestemming hebben gegeven voor het plaatsen van deze caches.