Najbardziej znanym gwiazdozbiorem naszego nieba jest niewątpliwie Wielka Niedźwiedzica. Charakterystyczną figurę, cztery koła i dyszel, tworzy siedem jasnych gwiazd. Jednak narody znad Tygrysu i Eufratu, północnej Azji, Fenicjanie, Persowie i Grecy widzieli w tym gwiazdozbiorze podobieństwo do niedźwiedzia.
Piękny mit na temat pochodzenia gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy stworzyli Grecy. Jego nazwa ma przypominać historię nimfy Kallisto uwiedzionej przez Zeusa. Gdy o romansie dowiedziała się jej opiekunka, Artemida, będąca boginią płodności, Kallisto musiała zginąć. Po śmierci Zeus przemienił nimfę w Niedźwiedzicę i umiejscowił ją na niebie. Jednak zazdrosna żona Zeusa, Hera, przekonała bogów, aby gwiazdozbiór ten nie mógł kąpać się w falach oceanu. Właśnie dlatego Wielka Niedźwiedzica nigdy nie zachodzi za horyzont. Środkowa gwiazda w dyszlu Wielkiego Wozu nosi arabską nazwę Mizar (Pas). Znajduje się od nas bardzo daleko, bo światło jej biegnie ku nam aż 88 lat. Bardzo blisko tej gwiazdy znajduje się słaba gwiazdka, zwana Alkorem. Za pomocą małej lunety można w pobliżu Mizara zobaczyć jeszcze jedną słabą gwiazdę. A zatem przez lunetę można zobaczyć trzy gwiazdy: Mizara, jego towarzysza i Alkora. Ale każda z tych trzech gwiazd jest układem podwójnym. Ich składniki znajdują się jednak tak blisko siebie, że można to stwierdzić dopiero na podstawie badań spektroskopowych. W rzeczywistości więc Mizar jest układem sześciu gwiazd: krążą one po skomplikowanych orbitach dokoła wspólnego środka ciężkości. Gwiazdy Merak i Dubhe (tylne koła Wielkiego Wozu) wskazują Gwiazdę Polarną. Natrafimy na nią, jeżeli linię łączącą obie gwiazdy przedłużymy czterokrotnie.
Najbardziej interesującą właściwością jasnych gwiazd Wielkiego Wozu jest ich ruch. Pięć z nich i Alkor porusza się na niebie z jednakową prędkością i w tym samym kierunku, Dubhe i Benetnash natomiast w odwrotnym. Toteż kształt Wielkiego Wozu (podobnie jak i innych gwiazdozbiorów) z czasem się zmienia. Ale zmiany te są dostrzegalne dopiero po upływie kilkudziesięciu tysięcy lat.
Zadanie:
N 53 28. ABC E 014 27. DEF
A - o ile razy (w przybliżeniu) ciężar ciała na Księżycu będzie mniejszy niż na Ziemi
B - podaj numer miesiąca, w którym Ziemia znajduje się najbliżej Słońca (peryhelium Ziemi)
C - z ilu gwiazd składa się gwiazdozbiór Psy Gończe
D - ile jest Księżyców Galileuszowych
E - którą planetą licząc od Słońca jest Jowisz
F - podaj łączną liczbę księżyców Merkurego i Wenus