Sporen aan de hemel: 20 februari 1944
Op de koude winteravond van 19 februari 1944 heerste er op diverse bases van het Britse Bomber Command een grote drukte. De afgelopen 24 uur hadden zware sneeuw- en ijzelstormen Engeland in zijn greep gehouden, maar voor de komende nacht was een lichte verbetering voorspeld. Er zou weer worden gevlogen…Terwijl het grondpersoneel de laatste hand legden aan het operationeel maken van de bommenwerpers, ontvingen de vliegtuigbemanningen de instructies voor de komende ‘raid’. De komende nacht was het Duitse Leipzig het doel: de stad met 700.000 inwoners was de vierde stad van Duitsland en een belangrijk centrum voor de Duitse vliegtuigindustrie. Daarnaast was Leipzig een groot logistiek en administratief centrum: één van de belangrijkste spoorwegverbindingen richting het Oosten liep door de stad.
Sporen aan de hemel: de derde van een serie geplande caches met als thema de luchtoorlog boven Noord-Nederland gedurende de Tweede Wereldoorlog. Een serie bedoelt als eerbetoon aan de, vaak jonge, bemanningsleden van deze vliegtuigen, die ver van huis en haard, hun leven gaven voor onze vrijheid. Het zijn dus ‘memorial caches’ op de locatie waar deze luchtreuzen neergekomen zijn en waar vaak nu niets meer herinnert aan de drama’s die zich daar vele jaren terug hebben afgespeeld.
Op dat we niet vergeten!
De raid
Het doel was dus Leipzig, maar diverse eenheden voerden deze nacht afleidingsaanvallen uit onder meer op Berlijn. Het Britse Bomber Command was steeds genoodzaakt om hun tactieken te wijzigen. In februari 1944 besloot men de bommenwerpers niet langer in één grote ‘stroom’ uit te sturen, maar de aanvalsmacht in tweeën te verdelen. Eén grote stroom kon door de Duitsers gemakkelijk in kaart worden gebracht. Twee stromen zou de vijand in verwarring brengen en zijn luchtverdediging verdelen. Eveneens kon men de twee strijdmachten op verschillende tijdstippen uitzenden om er zeker van te zijn dat de jagers, die de eerste strijdmacht hadden aangevallen, op de grond stonden om te tanken en munitie in te nemen als de tweede strijdmacht naderde. Even voor twaalven kozen de eerste bommenwerpers van de eerste stroom het luchtruim en verdwenen in de zwarte leegte naar de afgesproken ‘Rendez-Vous’-locaties.
Eén van de 78 bommenwerpers die deze nacht niet op zijn basis zou terugkeren, was de Lancaster B 2 DS 788 van het 408ste (‘Goose’) squadron van de Royal Canadian Airforce (RCAF). De Lancaster was op de terugweg naar Lindholme in Yorkshire toen ze werden getroffen door een Duitse nachtjager. Aan boord van het toestel had de bemanning zijn handen vol aan het in de lucht houden van de Lancaster.
Wolfsbarge, 20 februari 1944
In de vroege ochtend van de 20ste februari werd het buurtschap Wolfsbarge, nabij Kropswolde opgeschrikt door het motorgeronk van een laagvliegend toestel. Het bevond zich duidelijk in moeilijkheden: brandend als een grote fakkel daverde het over de Woldweg om vervolgens met een geweldige klap te exploderen. De brokstukken werden overal heen geslingerd. De cockpit lag zo’n 400 meter ten oosten van de Woldweg. Eén van de benzinetanks kwam terecht op de plaatselijke bakkerij annex café en zette deze in vuur en vlam: het gebouw brandde tot de grond af en werd nooit meer opgebouwd.
Van de zeven bemanningsleden kwamen er vijf om het leven: Flying Officer John Albert Frampton (de piloot), Pilot Officer John James Astles (de navigator), Sergeant Kenneth Witty Tindall (de radiotelegrafist), Pilot Officer Kenneth Smith en Pilot Officer Kenneth Hugh Bennett (de beide schutters). Hun verminkte lichamen werden vijf dagen na de crash begraven op de begraafplaats van Kropswolde (op het begincoördinaat). Onder de bevolking van Wolfsbarge vielen geen slachtoffers. Twee leden van de bemanning konden zich met behulp van de parachute in veiligheid stellen. Beiden kwamen ze neer in de buurt van Tynaarlo (gemeente Hunze en Aa). De overlevenden waren: Flying Officer George Walker Reynolds (de bommenrichter) en Sergeant Frank William Charles Robertson (de boordwerktuigkundige). Nu is er op de crashlocatie niets meer wat aan het drama herinnert!
De cache
De cache (een kleine koker) bevindt zich nabij de locatie waar de Lancaster neerstortte. Om de cache te vinden, moet je een aantal vragen oplossen. De oplossingen kun je vinden door het Internet als bron te gebruiken. De cache ligt dus niet op het begincoördinaat! Maar voel je vrij om de graven van de bemanningsleden te bezoeken op dit coördinaat en sta dan even stil bij de offers die zij ten behoeve van onze vrijheid brachten.
Vraag 1:
Het 408ste squadron voerde in augustus 1941 zijn eerste operationele vlucht van de Tweede Wereldoorlog uit. Welke stad was toen het doelwit? De vijfde letter van deze stad (volgens A=1, B=2) vormt A.
Vraag 2:
Zoek uit hoeveel vierkante meter vleugeloppervlakte de Avro Lancaster heeft. Dit getal bestaat uit 3 cijfers. Het laatste cijfer vormt B.
Vraag 3:
Het tweede prototype van de Lancaster had een serienummer. Dit nummer bestond uit 2 letters en 3 cijfers. Het tweede cijfer van dit serienummer vormt C.
Vraag 4:
De Avro Lancaster is uitgerust met 4 Rolls-Royce Merlin motoren. Maar in de Verenigde Staten werden deze motoren ook in licentie gebouwd. Uiteindelijk werden er 2990 Lancasters gebouwd, die met deze Amerikaanse motoren waren uitgerust. Maar welke ‘company’ bouwde deze motoren? De derde letter van de naam van het bedrijf vormt D (overigens: lidwoorden tellen niet mee!).
Vraag 5:
De Lancaster werd ook in Canada onder licentie gebouwd: de Lancaster Mark X. Hoeveel van deze Canadese Lancasters werden er uiteindelijk gefabriceerd? Tel de eerste twee cijfers bij elkaar op. Dit cijfer vormt E.
Vraag 6:
Welk type Handley Page bommenwerper gebruikte het 408ste squadron in de periode september – december 1942? De eerste letter van het type vormt F (lidwoorden tellen niet mee).
Heb je alle vragen beantwoordt, dan kun je op zoek! Kom je er niet uit? Stuur de makers van de cache een email.
De cache ligt verborgen op:
N53.07.(A+3)BC E006.44.(D+3)EF
Het coördinaat kun je checken via:
Geochecker.com.
Laatste opmerking: steek je handen niet in zaken, die kunnen bewegen. De cache ligt daar zeker niet!
Succes!
Gebruikte bron: Gevleugeld Verleden, Ab A. Jansen, 1976, Baarn